درمان اسپاسم و گرفتگی عضلات کمر

اسپاسم کمر یک انقباض ناگهانی و غیرارادی یا یک گرفتگی عضلانی غیرقابل‌ کنترل در واکنش به کشیدگی عضله، استفاده بیش ‌از حد، ضعف یا درد ناشی از بروز جراحات، آسیب‌دیدگی‌ها و اختلالات است. اسپاسم کمر اغلب در نزدیکی نخاع یا ریشه عصب که به سمت نخاع رفته یا از آن بازمی‌گردند رخ می‌دهد. این اسپاسم و خشکی کمر می‌تواند باعث اعمال فشار بر یکی از عصب‌ها شده و درد شدیدی در کمر ایجاد کند. معمولاً اسپاسم عضلات زمانی اتفاق می‌افتد که شما انرژی زیادی به کار بسته و از عضلات بیش ‌از اندازه کار می‌کشید مانند زمانی که جسم سنگینی را بلند می‌کنید یا فعالیت‌های سنگین ورزشی انجام می‌دهید. غالباً عضلات شما زمانی مستعد اسپاسم یا گرفتگی می‌شوند که قبل از انجام فعالیت‌های سنگین به اندازه کافی به آن‌ها آب نرسیده باشد یا ذخیره پتاسیم یا کلسیم در بدن شما کم باشد.

عضلاتی که در اسپاسم کمر دچار گرفتگی و انقباض می‌شوند

اسپاسم یک گرفتگی و انقباض غیرارادی در عضلات است. وقتی که گرفتگی عضلات در نزدیکی نخاع و ریشه‌های عصب اتفاق می‌افتد می‌تواند بسیار دردناک باشد. عضلاتی که ممکن است در ناحیه کمر دچار اسپاسم شوند عبارتند از:

• ماهیچه پشتی بزرگ (لاتیسموس دورسی)

• ماهیچه عرضی شکم (آبلیکوس داخلی شکمی)

• ماهیچه سوئز بزرگ یا پسواس ماژور

• ماهیچه خاصره‌ای ‌مازویی یا عضله ایلیوپسواس

• ماهیچه مربع کمری یا کوادراتوس لومبار

• ماهیچه‌های راست‌کننده ستون مهره‌ها

دلایل و عوامل احتمالی که باعث بروز اسپاسم کمر می‌شوند

گرفتگی کمر معمولاً ناشی از تورم یا کشیدگی عضلات است. هر نوع فشار یا تنش زیادی می‌تواند منجر به ایجاد پارگی‌های بسیار ریز در عضلات و تاندون‌های پایین کمر شود. این آسیب‌ها به طور معمول در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی مانند وزنه‌برداری، فوتبال، بسکتبال، بیس‌بال یا گلف رخ می‌دهند. در این فعالیت‌ها، ممکن است کشیدگی عضلات یا حرکات ناگهانی و چرخشی در کمر انجام شود که باعث آسیب‌دیدگی می‌شود.

احتمال بروز اسپاسم کمر در افرادی که حالات زیر را دارند بیش از سایرین است:

• لگنی که بیش از حد نرمال جلوآمده باشد.
• هر گونه ضعف کمر مانند آرتروز، اسپوندیلوسیس، اسپوندیلولیستزی، پارگی دیسک یا فتق دیسک، تنگی کانال نخاع یا تومور
• لوردوزیز
• گرفتگی عضلات همسترینگ
• ضعف یا سفت شدن عضلات اطراف ستون فقرات
• ضعف عضلات شکم
• کم‌آبی یا عدم تعادل الکترولیت در بدن

علائم گرفتگی عضلات کمر

بیمار در هنگام چرخش، هل دادن یا کشیدن یک درد ناگهانی در پایین کمر خود احساس می‌کند. نخست وی می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد اما پس از دو تا سه ساعت، خونریزی در عضلات کشیده شده که دچار “پارگی بسیار کوچک” در عضلات یا تاندون‌ها شده‌اند اتفاق می‌افتد. گرفتگی عضلات باعث درد شدید در کمر می‌شود که با انجام هر حرکتی در کمر تشدید می‌شود. معمولاً بیمار ترجیح می‌دهد که دراز بکشد، زانوهای خود را خم کند و ستون فقرات را به سمت جلو قوس دهد.

تشخیص گرفتگی عضلات کمر

پس از بررسی سوابق پزشکی بیمار، پزشک موردنظر معاینات بالینی و فیزیکی لازم را انجام می‌دهد. هدف این معاینات، تشخیص و شناسایی حساسیت در یک نقطه خاص یا اسپاسم عمومی، و همچنین تشخیص حساسیت‌های کمری است که با حرکاتی نظیر خم شدن روبه‌جلو تشدید می‌شوند. در صورتی که در زمان خم شدن ستون فقرات درد در یک نقطه حساسیت احساس می‌شود، نیاز به معاینه بیشتر برای بررسی وجود شکستگی وجود دارد.

درمان گرفتگی عضلات کمر

استفاده از بسته‌های یخ

48 تا 72 ساعت اول پس از بروز اسپاسم روی ناحیه آسیب‌دیده بسته‌های یخ قرار دهید تا تورم کاهش یابد. از پوست در برابر احتمال سوختگی با یخ محافظت کنید و برای این کار یک حوله روی پوست گذاشته و یخ را روی آن قرار دهید. یخ را به مدت 20 دقیقه و هر یک یا دو ساعت یک بار روی محل قرار دهید.

هشدار: تمرینات ورزشی منظم و مناسب می‌توانند به بهبود قوام و استحکام عضلات در کمر کمک کنند. تمریناتی که بر قدرت عضلات پشتی و شکمی تأکید دارند، می‌توانند به کاهش خطر آسیب‌ها و دردهای کمر کمک کنند. همچنین، تمرینات افزایش انعطاف‌پذیری و استقامت عضلات نیز می‌توانند در کاهش درد و بهبود عملکرد کمر موثر باشند. قبل از شروع هر برنامه تمرینی، بهتر است با یک متخصص ورزشی مشورت کنید تا تمرینات مناسب و مطابق با وضعیت شما را تعیین کنید.

از گرمای مرطوب روی ناحیه آسیب‌دیده استفاده کنید

72 ساعت پس از بروز حادثه، به دقت از گرمای مرطوب روی ناحیه آسیب‌دیده استفاده کنید. استفاده از یک حوله گرم یا دوش آب گرم می‌تواند برای درمان گرفتگی کمر مفید باشد. این مهم است که گردش جریان خون را در عضلات آسیب‌دیده افزایش دهید تا به بهبود عملکرد ناحیه آسیب‌دیده کمک کند.

هشدار: در صورت استفاده از گرمادرمانی از گرما دادن زیاد به ناحیه آسیب‌دیده بپرهیزید زیرا ممکن است باعث افزایش تورم شود. اگر گرما باعث افزایش تورم در عضله مورد نظر شد ممکن است شما دوباره آسیب ببینید.

دارو

داروهایی مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و شل کننده‌های عضلات می‌تواند در درمان علائم اسپاسم کمر در مراحل بهبودی بیماری مؤثر واقع شوند.

تزریق آستروئید

تزریق داروهای ضدالتهابی (کورتیزون) می‌تواند در کاهش درد مؤثر باشد.

تمرینات ورزشی

درمان‌های اولیه که اغلب در مراحل اولیه بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل مصرف شل کننده‌های عضلات، داروهای ضدالتهابی یا کنترل‌کننده‌های درد (تزریق) می‌شوند. لوردوزیز؛ فشار بر عضلات و رباط‌ها که محافظ کمر هستند را افزایش می‌دهد، مقدار این فشار به میزان چرخش لگن بستگی دارد. زمانی که فرایند بهبودی شروع می‌شود، بسیاری از بیماران می‌توانند از مزایای انجام تمرینات ورزشی تقویتی برای عضلات شکم و بازگشت انعطاف‌پذیری عضلات با استفاده از تمرینات کششی و تقویتی عضلات کمر بهره‌مند شوند.

ماساژ درمانی

ماساژ آرام، با اعمال فشار و حرکات در امتداد طول و عرض عضله، به کاهش درد کمک می‌کند و باعث می‌شود عضله به تدریج رخنه کند. هدف اصلی از ماساژ درمانی، بهبود راحتی نهایی نیست، بلکه باعث افزایش گردش خون در عضلات می‌شود. ماساژ با افزایش اکسیژن خون و گردش خون، به کاهش درد ناشی از تجمع اسید لاکتیک نیز کمک می‌کند. با این حال، اگر عضلات به طور مستقیم آسیب دیده‌اند، نباید از ماساژ درمانی استفاده کنید. این موضوع مهم است زیرا نمی‌خواهید با ماساژ، درد مفاصل یا عصب‌های آسیب دیده را تشدید کنید.

الکتروتراپی به روش TENS

اسپاسم عضله‌ای که هنوز بهبود نیافته است باید با تحریک الکتریکی عصب آن به روش تنس تحت درمان قرار گیرد. دستگاه تحریک الکتریکی عصب (TENS) از محرک‌های الکتریکی برای تعدیل احساس درد پایین کمر با ارسال سیگنال‌های درد به مغز کار می‌کند. معمولاً برای بار اول الکتروتراپی با دستگاه تنس به صورت آزمایشی انجام می‌شود و در صورتی که بیمار کاهش درد را احساس کند می‌توان از دستگاه تنس در منزل برای درمان‌های بلند مدت درد کمر استفاده کرد.

اولتراسوند تراپی

اولتراسوند یک شکل از گرما دادن عمیق است که در آن گرمایی که به وسیله امواج صوتی تولید می‌شود از طریق پوست به درون بافت نرم نفوذ می‌کند. اولتراسوند برای کاهش دردهای حاد مفید است و باعث بهبودی بافت‌ها می‌شود.

پیشگیری از گرفتگی عضلات کمر

کمر به سختی برای شما کار می‌کند. هر چه شما بهتر از آن مراقبت کنید احتمال بروز اسپاسم در آن کاهش می‌یابد. کاهش چند کیلو از وزن اضافه به کاهش فشار بر روی ستون فقرات و مفاصل شما کمک زیادی می‌کند. صاف ایستادن و پوشیدن کفش‌های پاشنه‌کوتاه به افزایش ثبات و تقویت قسمت تحتانی کمر شما کمک می‌کند. انجام فعالیت‌های فیزیکی منظم مانند تمرینات ورزشی تقویتی باعث تقویت عضلات کمر و شکم شده و حرکات شما را راحت‌تر کرده و احساس خوبی به شما می‌دهد. خوابیدن و نشستن زیاد باعث تشدید مشکلات کمر می‌شود. اگر شما به اسپاسم کمر دچار شده‌اید حتماً به پزشک مراجعه کنید. درد کمر عموماً قابل درمان است و دلیلی برای رنج بردن از اسپاسم کمر که باعث ایجاد خلل در فعالیت‌های روزمره شما شده است وجود ندارد.