آرتروز مفصل لگن و ران: علت، علائم و درمان

آرتروز لگن یک بیماری است که باعث فرسایش و ساییدگی غضروف موجود بر روی سطح استخوان ران و یا سطح سوکت کروی شکل لگن می‌شود. این غضروف‌های مفصلی باعث می‌شوند استخوان ران به طور روان و بدون سایش در سوکت کاسه‌ای مانند لگن حرکت کند. اما زمانی که غضروف آسیب می‌بیند، استخوان‌ها به یکدیگر سایش می‌دهند که این موضوع منجر به درد، التهاب و تورم می‌شود و همچنین محدودیت در دامنه حرکت مفصل را ایجاد می‌کند.

علائم

علائم ناشی از آرتزوز لگن عموما به تدریج بروز می‌کنند و با گذشت زمان نیز رفته رفته شدیدتر می‌شوند. علائم و نشانه‌های آرتروز لگن عبارتند از:

• درد. ممکن است مفصل لگن در حین فعالیت و یا بعد از آن درد کند.
  • درد لگن معمولا بعد از پیاده‌روی‌های طولانی، بالا رفتن از پله یا ایستادن به مدت طولانی که موجب فشار به مفصل لگن می‌شود، شدیدتر است
  • این درد معمولا در کشاله ران حس می‌شود و گاها ممکن است در کناره‌های لگن یا باشن حس شود و حتی در مواردی ممکن است تا زانو منتشر شود.
• حساسیت به لمس. ممکن است زمانی که با دست خود فشار کمی به مفصل لگن وارد می‌کنید، حس کنید این ناحسه حساس است.
• خشکی مفصل. خشکی مفصل لگن بیش از همه در صبح و هنگامی که از خواب بیدار می‌شوید، احساس می‌شود.
• کاهش انعطاف پذیری. ممکن است نتوانید مفصل لگن خود به طور کامل در دامنه حرکتی که دارد، حرکت دهید.
• صدا دادن و تق تق مفصل لگن. گاهش اوقات بیماران احساس می‌کنند که از مفصل لگن خود صدایی می‌شنوند و یا حس می‌کند چیزی در مفصل آنها گیر کرده است.
• احساس سایش در مفصل. مکن است احساس کنید که مفصل شما سایش داد و یا حتی در هنگام حرکت دادن مفصل، صدای سایش آن را بشنوید.
• خارهای استخوانی. ممکن است در اطراف مفصل لگن زائده‌های استخوانی رشد کنند که به آن خار استخوانی گفته می‌شود.

علل

آرتروز مفصل لگن در اثر فرسایش و تحلیل غضروف مفصلی که سطح انتهایی استخوان‌های مفصل را پوشانده، ایجاد می‌شود. غضروف، یک بافت محکم با سطحی بسیار لیز است که باعث می‌شود استخوان‌های مفصل در حین حرکت به طور نزدیک به صفر اصطحکاک داشته باشند. در افراد مبتلا به آرتروز، سطح لیز غضروف به تدریج خشن و زبر می‌شود و در نهایت، غضروف به علت سایش کامل رفته و به طور کامل از بین می‌رود. این موضوع ممکن است باعث حس استخوان‌های متماسکه در هم بشوند در بیمار به وجود آید.

عوامل خطر

عواملی که می‌توانند در افزایش احتمال بروز آرتروز موثر باشند عبارتند از:

• سن بالاتر
• جنسیت
• چاقی
• سابقه آسیب‌های مفصلی
• انجام برخی مشاغل خاص
• ژنتیک
• بدشکلی‌های استخوانی

تشخیص

طی معاینات فیزیکی، پزشک مفصل لگن را به طور کامل بررسی  می‌کند و به دنبال علائمی مانند حساسیت به لمس، تورم یا قرمزی می‌گردد و دامنه حرکتی مفصل را ارزیابی می‌کند. ممکن است پزشک در صورت نیاز انجام عکس‌برداری از زانو یا آزمایشات دیگر را تجویز کند.

عکسبرداری

• رادیوگرافی با اشعه ایکس. بافت غضروفی در عکس‌های رادیوگرافی دیده نمی‌شود اما با توجه به باریک شدن فضای بین استخوان‌ها در مفصل، می‌توان تحلیل رفتن غضروف را تشخیص داد. تصاویر رادیوگرافی همچنین تشکیل خارهای استخوانی را نشان می‌دهند.
• اسکن ام.آر.آی تصاویر دقیقی از استخوان و بافت‌های نرم مفصل و از جمله غضروف مفصلی می‌دهد. در موارد که وضعیت بیمار پیچیده‌تر است، عکس‌های ام.آر.آی می‌توانند اطلاعات بیشتری در اختیار پزشک قرار دهند.

تست‌های آزمایشگاهی

• آزمایش خون. هرچند هیچ آزمایش خونی برای تشخیص آرتروز مفصلی وجود ندارد، اما انجام برخی آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند احتمال ابتلای بیمار به سایر علل احتمالی درد مفصل مانند روماتیسم را بررسی کند.
• آزمایش مایع مفصلی. آزمایش کردن مایع مفصلی لگن می‌تواند نشان دهد که مفصل شما ملتهب است یا خیر و همچنین می‌تواند ابتلا به نقرس یا عفونت را نیز نشان دهد.

درمان

سرما و گرمادرمانی

سرما و گرما هر دو می‌توانند درد مفصل لگن را تسکین دهند. گرما همچنین موجب رفع خشکی مفصل و سرما موجب رفع اسپاسم عضلات می‌شود.

وسایل کمکی

وسایل کمکی موجب می‌شوند که با وارد کردن فشار کمتر به مفصل لکن و تحمل درد کمتری بتوانید کارهای روزانه خود را انجام دهید. با استفاده از یک عصا می‌توانید فشار .زن خود را تاحدودی از روی مفصل لگن بردارید. شما باید عصا در دستی بگیرید که در طرف مخالف مفصل دردناک شما است.

دارودرمانی

• استامینوفن برای درمان افراد مبتلا به آرتروز لگن که درد خفیف تا متوسط دارند مؤثر است.
• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی می‌توانند تا حدودی التهاب را از بین برده و درد لگن را تسکین دهند.
• کرم کپساسین موضعی. کپساسین یک عنصر فعال در فلفل‌های چیلی تند است. کرم‌های حاوی کپساسین برای تسکین درد بر روی مفصل دردناک لگن به طور موضعی زده می‌شوند.
• ژل و کرم‌های موضعی. می‌توانند به طور موقت برای تسکین درد ناشی از حملات دردناک آرتروزی به کار بروند. برخی از کرم‌ها با ایجاد حس گرما یا سرما موجب بی‌حس شدن ناحیه مورد نظر می‌شوند. سایر کرم‌ها دارای عناصری مشابه با آسپرین هستند که از طریق پوست جذب می‌شوند.

تزریق کورتیزون

در این روش داروی کورتیکاستروئید همراه با داروی بیحسی موضعی در مفصل لگن تزریق می‌شود تا درد و التهاب را در ناحیه لگن کاهش دهد.

تزریق PRP

در روش تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP  از پلاکت خون خود بیمار (که حاوی فاکتورهای رشد و عناصر لازم برای بهبودی است) استفاده می‌شود و این پلاکت‌ها پس از غنی‌سازی درون مفصل لگن دردناک تزریق می‌شود.  این کار موجب تحریک بافت غضروفی مفصل برای ترمیم و بازسازی می‌شود.

اوزون‌تراپی

اوزون‌تراپی روشی بسیار مؤثر برای بیماری‌های مزمن و فرسایشی مانند آرتروز لگن است. اوزون با از بین بردن نیتریک اکساید اضافه در مفصل لگن و افزایش واسط‌های شیمیایی ضدالتهاب،  در کمترین زمان ممکن التهاب و درد لگن را کاهش می‌دهد.

فیزیوتراپی

انجام فیزیوتراپی برای بیماران مبتلا به آرتروز لگن به منظور به تأخیر انداختن تخریب مفصل لگن، تسکین علائم، بهبود قدرت عضلانی و افزایش دامنه حرکتی و عملکرد مفصل، حیاتی است. برنامه‌ی درمانی فیزیوتراپی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تحریک الکتریکی با TENS
• اولتراسوندتراپی
• مگنت‌تراپی
• درمان با لیزر سرد
• شاکویوتراپی
• درمان دستی لگن
• ماساژدرمانی
• بیوفیدبک
• تمرینات مخصوص افزایش انعطاف‌پذیری و قدرت لگن

درمان با لیزر سرد

 در روش درمان با لیزر سرد ، اشعه‌های لیزر  به مفصل لگن و بافت‌های اطراف آن نفوذ می‌کنند و تأثیرات مثبتی بر عضلات، رباط‌ها و حتی استخوان‌های مفصل لگن گذاشته و با اکسیژن‌رسانی بیشتر موجب تسریع روند بازسازی بافت غضروفی شده و به سلول‌های آسیب‌دیده اجازه می‌دهد که اشعه‌های نوری را جذب کند.

شاک‌ویوتراپی

در روش شاک‌ویوتراپی از امواج صوتی با انرژی بالا برای ایجاد آسیب‌های بافتی میکرو استفاده می‌شود که این کار موجب تشکیل مویرگ‌های جدید در ناحیه آسیب‌دیده شده و مکانیزم طبیعی ترمیم و بازسازی در بدن را فعال می‌کند و بدین ترتیب خون و اکسیژن بیشتری به استخوان و غضروف آسیب‌دیده در مفصل می‌رسد.

مگنت‌تراپی

انجام مگنت‌تراپی موجب افزایش گردش خون در ناحیه تحت درمان و نتیجه موجب افزایش اکسیژن‌رسانی و رسیدن مواد مغذی به ناحیه آسیب‌دیده در مفصل لگن می‌شود و بدین ترتیب به روند ترمیم غضروف لگن سرعت می‌دهد. علت بروز این حالت این است که خون دارای عنصر آهن است و این موضوع احتمالاً باعث می‌شود که خون انرژی مغناطیسی را هدایت کند.

درمان دستی

در روش درمان دستی برای آرتروز مفصل لگن از فشار دست با شدت و سرعت بالا اما در دامنه‌های حرکتی کوتاه برای بهبود حرکت پذیری مفصل لگن استفاده می‌شود. انجام درمان دستی بر روی مفصل لگن موجب کاهش درد لگن، کاهش انقباضات عضلانی و افزایش دامنه حرکتی مفصل لگن می‌شود.

ماساژدرمانی

ماساژدرمانی برای کنترل دردهای مزمن  و رفع محدودیت حرکتی مفاصل مبتلا به آرتروز بسیار مفید و مؤثر است. ماساژدرمانی می‌تواند روند بهبودی بیمار را تسریع بخشد  و با کمک به تقویت عضلات تحلیل رفته در اطراف مفصل از بروز آسیب‌های ناشی از کار تکراری و فشار مضاعف به مفصل جلوگیری کند.

ورزش برای درمان آرتروز

ورزش می‌تواند مقاومت و قدرت عضلات اطراف مفصل لگن را افزایش دهد و بدین ترتیب مفصل لگن ثبات بیشتری خواهد داشت.

تمرینات انعطافی

جمع کردن یک پا در شکم

جمع کردن هر دو زانو در شکم

حرکت کبری

خم کردن مفصل لگن همراه با حرکت محوری پا به داخل و خارج

چرخش داخلی و خارجی لگن

ورزش‌های تقویت عضلات

حرکت صدف

حرکت پل