درمان سردرد میگرنی با فیزیوتراپی و تحریک مغناطیسی مغز

سردرد میگرن، یک اختلال بسیار رایج و آزاردهنده است. این مشکل، اگرچه جان بیمار را به خطر نمی‌اندازد، اما به طور قابل توجهی کیفیت زندگی فرد را کاهش می‌دهد و می‌تواند لذت بردن از بهترین و خاطره‌انگیزترین لحظات را از بیمار سلب کند. به نظر می‌رسد که به دلیل نوسانات هورمونی، زنان در مقایسه با مردان، در معرض بیشتری از سردردهای میگرن قرار می‌گیرند. البته شروع سردردهای میگرن ممکن است از دوران کودکی آغاز شود، اما در اکثر موارد، این سردردها در سن بیست و سی سالگی ظاهر می‌شوند، و شروع آن پس از 40 سالگی کمتر شایع است.

در این مقاله، مراحل و درجات مختلف میگرن، علائم و علت ایجاد میگرن و روشهای موثر در درمان سر دردهای میگرنی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

علائم سردرد میگرنی

در صورتی سر درد شما از نوع میگرنی تلقی می‌شود که علائم زیر را داشته باشد:

1. درد دارای حداقل دو مورد از خصوصیات زیر باشد:
   • در یک طرف سر باشد
   • متوسط تا شدید باشد
   • حالتی تپنده داشته باشد
   • با حرکت کردن بیمار تشدید شود
2. درد سر حداقل با یکی از علائم زیر همراه است:
   • حالت تهوع
   • استفراغ
   • حساسیت به نور
   • حساسیت به صدا
3. سردرد بین 4 تا 72 ستعت طول می‌کشد

سایر علائمی که ممکن است بیماران داشته باشند عبارتند از:

• حساسیت به بو
• علائم پیش درآمد یا اورا (اختلالات دید مانند دیدن رگه‌های نورانی، بارقه‌ی نور، مشکل در تمرکز یا به وجو آمدن نقاط کور در بینایی که این علائم بین 20 تا 40 دقیقه ادامه دارند)
• مشکل در تمرکز و حواسپرتی
• اسهال
• احساس خشکی در کمر و گردن
• احساس گزگز و سوزن سوزن شدن یا بی حسی در دست و پاها و یا حتی ضعف یک طرفه‌ی دست یا پاها

مراحل بروز حمله میگرنی

حمله‌ی میگرنی را می‌توان به پنج مرحله‌ی مجزا تقسیم کرد:

1. علائم هشداردهنده‌ی اولیه (پیش نشانه‌ها)
   تعدادی بسیار زیادی از افراد مبتلا به میگرن، 24 ساعت قبل از بروز سردرد میگرنی، برخی علائم هشداردهنده را تجربه می‌کنند که البته ممکن است این افراد نتوانند متوجه این علائم شوند مگر این که بدانند دقیقا باید منتظر بروز چه علائمی باشد و نسبت به تشخیص این علائم هشیار باشند.
   • تغییر خلق و خو
   • علائم گوارشی مانند حالت تهوع، تغییر اشتها، یبوست یا اسهال
   • تغییر در عملکرد سیستم عصبی مانند خواب آلودگی، خمیازه کشیدن پی در پی، مشکل در به خاطر آوردن کلمات درست، تنفر از نور و صدا، مشکل در متمرکز کردن نگاه
   • تغییرات رفتاری مانند بیش فعالی، وسواسی شدن، بی انضباطی، سستی و بی حالی
   • علائم عضلانی مانند درد در کل بدن
   • تغییر در تعادل مایعات بدن مانند عطش، دفع بیشتر آب از بدن یا احتباس آب در بدن
2. پیش درآمد (اورا)
   در حدود 20 الی 30 درصد از افراد مبتلا به میگرن، درست قبل از بروز حمله‌ی سردرد میگرنی، علائم پیش در آمد یا اورا را تجربه می‌کنند. شایع‌ترین این علائم عبارتند از اختلالات دید مانند دیدن رگه‌های نورانی، بارقه‌ی نور، مشکل در تمرکز یا به وجو آمدن نقاط کور در بینایی. اختلال در لامسه یا تکلم نیز ممکن است رخ دهد که کمتر شایع است.
3. سردرد
   تفاوتی نمی کند که شما قبل از بروز حمله‌ی میگرن، علائم پیش درآمد را داشته باشید یا خیر، در هر حال علائم سردرد میگرنی اغلب مشابه هستند:
   • فاز سردرد ممکن ایت تا 3 روز طول بکشد
   • این سردرد اغلب تپنده است و یک طرف سر را درگیر می‌کند و البته در مواردی ممکن است هر دو طرف سر درد داشته باشد
   • این درد می‌تواند در همان طرفی باشد که در مرحله‌ی پپیش درآمد حس شده و یا در طرف مقابل آن باشد
   • حرکت دادن سر یا بدن موجب تشدید درد می‌شود

شایع‌ترین علائمی که همراه با سردرد ایجاد می‌شوند عبارتند از:

• حالت تهوع
• استفراغ
• حساسیت به صدا، نور و بوها

علائم همراه با سردرد میگرنی می‌تواند از خود سردرد آزاردهنده‌تر باشد.

4. برطرف شدن علائم
   چگونگی خاتمه یافتن حمله‌ی میگرنی در افراد مختلف، متفاوت است. برای برخی افراد خوابیدن به رفع علائم کمک می‌کند. استراحت کردن می‌تواند به بهبودی علائم کودکان کمک کند. برای برخی دیگر، مصرف برخی داروها موثر است. تعداد اندکی نیز هیچ درمانی برایشان موثر نیست و تنها باشد صبر کنند تا سردرد به خودی خود فروکش کند.
5. بهبودی (یا مرحله‌ی پس اثر)
   ممکن است شخص تا 24 ساعت احساس کند که تمامی انرژی او تخلیه شده است. برخی افراد ممکن است حس کنند پرانرژی هستند و حی عده‌ای ممکن است بیش فعال شوند.

علل سردرد‌های میگرنی

معمولاً وجود آسیب هورمونی نقش مهمی در بروز سردرد‌های میگرنی دارد. به نظر می‌رسد که در افرادی که به میگرن مبتلا هستند، بخش‌های اصلی مغز که مونوآمین‌ها (انتقال دهنده‌های عصبی) مانند سروتونین و نورآدرنالین را استفاده می‌کنند، بسیار حساس هستند و به عواملی مانند محرک‌های احساسی، تغییرات محیطی و فیزیکی در داخل بدن، واکنش نشان می‌دهند. وقتی ساقه‌ی مغز که قشر مخ (مغز سر) را کنترل می‌کند فعال می‌شود، مغز از کاز می‌افتد و فرآیندی در پشت مغز و قشر بینایی آغاز می‌شود که به تدریج به سمت جلو پیش می‌روند. هسته‌ی مربوط به عصب سه قلو به طور خودکار فعال می‌شود و در نتیجه جریان خون در منطقه سر و صورت افزایش می‌یابد و دردی در سر و گردن احساس می‌شود. هورمون نورآدرنالین از غده‌ی آدرنال ترشح می‌شود و این هورمون نیز باعث آزاد شدن سروتونین توسط پلاکت‌ها می‌شود. به نظر می‌رسد که جریان سروتونین باعث تأثیر بر سطح انتقال دهنده‌های عصبی در مغز می‌شود.

عوامل تحریک کننده

عوامل تحریک کننده بسیار زیاد و متنوع هستند و این عوامل در هر یک از بیماران مبتلا به میگرن ماتفاوت می‌باشند. برای بیماران مبتلا به میگرن بسیار خوب است که عوامل تحریک کننده‌ی بروز سردرد خود را بشناسند، اما از انجایی که معمولا ترکیبی از چند عامل مختلف به طور همزمان موجب بروز سردرد می‌شود، تشخیص این عوامل برای بیمار مشکل است.

عوامل تحریک کننده مرتبط با رژیم غذایی عبارتند از:

• نخوردن یا به تاخیر انداختن یک وعده و یا خوردن غذای ناکافی
• مصرف زیاد کافئین (چای یا قهوه)
• شکلات، مرکبات، پنیرهای جاافتاده (سالخورده)، محصولات پرورشی (غیرطبیعی)
• مونو سدیم گلوتامات (MSG)
• کم آبی بدن

عوامل تحریک کننده محیطی عبارتند از:

• روشنایی زیاد یا نور فلاش، نور شدید خورشید
• بوهای تند و غلیظ
• سفر کردن، استرس مرتبط با سفر، ارتفاع بالا و پرواز کردن
• تغییرات آب و هوایی
• صداهای بلند
• استفاده زیاد یا نامناسب از کامپیوتر

عوامل تحریک کننده هورمونی: نوسانات هورمونی یکی از شایع‌ترین عوامل تحریک کننده‌ی سردرد میگرنی در زنان است که می‌تواند علت اصلی این مسئله باشد که میگرن در زنان تا سه برابر بیش از مردان شایع است.

عوامل تحریک کننده فیزیکی و احساسی:

• کمبود خواب یا خوابیدن بیش از حد باعث ایجاد سردرد در خواب یا سردرد صبحگاهی می شود.
• مریضی مانند عفونت ویروسی یا سرماخوردگی
• درد کمر و درد گردن ، گرفتگی و درد عضلات خصوصا نزدیک به سر، فک، گردن، شانه و بالای کمر
• انجام ورزش شدید به طور ناگهانی
• تحریک احساسی مانند دعوا کردن با اطرافیان، هیجان شدید، استرس و تنش عضلانی
• آرامش بعد از یک دوره پراسترس

درمان سردرد میگرنی

دارودرمانی

برخی مواقع در هنگام بروز سردرد میگرنی، برخی داروها برای تسکین درد تجویز می‌شوند و برخی داروهای دیگر نیز به طور روزانه مصرف می‌شوند تا احتمال بروز حمله‌ی میگرنی را کاهش دهند (درمان پیشگیرانه).

درمان در فاز حاد

میگرن خفیف با تعداد حملات کم را می‌توان با داروهای غیرتجویزی مانند آسپرین یا داروهای دالتهاب غیراستروئیدی کنترل کرد.

داروهایی که ممکن است برای سردرد‌های شدیدتر تجویز شوند عبارتند از:

• تریپتان
• ترکیبات ارگوتامین
• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی قوی‌تر
• مسکن‌های مخدر از نوع قوی‌تر
• متوکلوپرامید

درمان پیشگیرانه (پیشگیری از بروز مجدد سردرد)

برخی داروهای به عنوان درمان پیشگیرانه به طور روزانه و صرف نظر از وجود سردرد، مصرف می‌شوند  تا احتمال بروز حملات میپرنی را کاهش دهند. برخی از این داروها عبارتند از:

• مسدود کننده‌های بتا
• آنتاگونیست سروتونین
• مسدود کننده‌های کانال کلسیم
• داروهای ضد افسردگی
• داروی گل مینا (درمان‌های گیاهی)

فیزیوتراپی

 انجام درمان‌های فیزیوتراپی میتواند در درمان سردرد و میگرن بسیار موثر باشد و تاثیرات تسکین دهنده‌ی فوری داشته باشد. فیزیوتراپی موجب رفع اسپاسم و گرفتگی عضلات شده و در نتیجه تنش‌ها و فشار‌های فیزیکی که احتملا منجر به میگرن می‌شوند را از بین می‌برد.

تحریک مغناطیسی مغز (TMS)

تحریک مغناطیسی مغز یا TMS روشی غیرتهاجمی برای تحریک سلول‌های مغزی است. در این روش یک سیم پیچ پوشیده شده و عایق بندی شده بر روی سر قرار می‌گیرد و سپس با استفاده از القای الکترومغناطیسی که بر روی نواحی مشخص از مغز متمرکز شده است برای تحریک سلول‌های مغزی که رد تغییر خلق و خوی فرد اثر دارند، استفاده می‌شود. TMS روشی نویت برای درمان سردرد میگرنی حاد است. روش TMS برای درمان میگران‌های همراه با پیش در آمد (اورا) به کار می‌رود و به خوبی توسط بیمار تحمل می‌شود.

بیوفیدبک

می توان از روش بیوفیدبک برای درمان سردرد‌های میگرنی از نوع تنشی استفاده کرد.  در این روش بیمار می‌آموزد که چگونه فشار خون خود، ضربان قلب و گرفتگی در شریان‌های خونرساننده به مغز را آگاهانه کنترل کند که این آموزش‌ها با کمک یک دستگاه مجهز به سنسور‌های مختلف، انجام می‌شود.

درمان‌های کایروپراکتیک

بر اساس یک نظریه، اغلب بیماری‌های فیزیکی در نتیجه‌ی عدم قرارگیری ستون مهره‌ها در راستای صحیح می‌باشد که موجب می‌شود شاخه‌های عصبی گذرنده از ستون فقرات تحت فشار قرار بگیرند و متناوبا، رگ‌ها یا عضلاتی که به آن‌ها مرتبط هستند را تحت تاثیر قرار دهند. درمان‌های کایروپراکتیک یا تکنیک‌های درمان دستی  با هدف رفع انحرافات ستون فقرات و قرار دادن ستون مهره‌ها در راستای صحیح، انجام می‌شود.

ماساژ

ماساژدرمانی  می‌تواند موجب کاهش تنش و گرفتگی عضلانی در بدن شود و در نتیجه احتمال بروز سردرد را کاهش دهد.

تمرینات قدرتی

مخصوص برای شما تجویز می‌کنندتا قدرت و هماهنگی عضلات تثبیت کننده‌ی گردن و بالای کمر را افزایش دهند که این موضوع برای پیشگیری از آسیب دیدگی مجدد و بروز سردرد اهمیت دارد.