درمان شکستگی استخوان مچ دست با فیزیوتراپی و ورزش

مچ دست از هشت استخوان کوچک که با دو استخوان بلند ساعد به نام‌های زند زبرین و زند زیرین در ارتباط هستند تشکیل شده است. اگرچه شکستگی مچ دست می‌تواند در هر یک از این 10 استخوان اتفاق بیافتد، تاکنون شایع‌ترین نوع شکستگی مچ دست، شکستگی استخوان زند زبرین ساعد است، که به این نوع شکستگی، شکستگی دوربرد زند زبرین گفته می‌شود.

بعضی از شکستگی‌های مچ دست، خفیف هستند. شکستگی‌های جدا نشده‌ای که در آن، استخوان‌های مچ دست از محل اولیه خود جابجا نشده، به عنوان شکستگی خفیف مچ دست در نظر گرفته می‌شود. برخی شکستگی‌های مچ دست که با جابجایی استخوان همراه است (که نیاز به برگرداندن استخوان به جای اولیه خود دارد و به آن جا انداختن گفته می‌شود) هم می‌توانند خفیف باشند و تنها با استفاده از آتل یا گچ درمان شوند. اما سایر شکستگی‌های مچ دست ناپایدار و شدید بوده و در این نوع شکستگی‌های مچ دست، حتی اگر استخوان جا انداخته شود و در گچ قرار بگیرد هم، تکه‌های استخوان قبل از جوش خوردن به موقعیت نامناسبی جابجا می‌شود و این امر می‌تواند باعث ایجاد حالت خمیده در مچ دست شود. به منظور بازیابی دامنه حرکتی مچ دست و تسریع ترمیم، درست بعد از جا انداختن و گچ گرفتن و بعد از باز کردن گچ، باید توانبخشی و درمان‌های فیزیوتراپی و ورزش آغاز شود.

علت

شکستگی استخوان مچ دست در اثر آسیب مثلاً در اثر افتادن روی دست کاملاً باز شده اتفاق می‌افتد. ضربه شدید مانند تصادفات ماشین، موتور یا افتادن از نردبان منجر به آسیب‌های شدیدتر به مچ دست می‌شود. ضعیف بودن استخوان (برای مثال، در اثر پوکی استخوان) نیز باعث می‌شود، مچ دست راحت‌تر بشکند.

علائم و نشانه‌ها

وقتی مچ دست می‌شکند، درد و التهاب شدیدی در مچ دست ایجاد می‌شود. حرکت دادن یا استفاده از دست و مچ دست دشوار خواهد بود. برخی مردم حتی در صورت شکستگی استخوان مچ دست هم می‌توانند مچ دست خود را حرکت دهند. التهاب یا از محل خود خارج شدن استخوان مچ دست، می‌تواند باعث بد فرم دیده شدن مچ دست شود. معمولاً درد درست در اطراف محل شکستگی وجود دارد که با حرکت دادن انگشتان مچ دست ایجاد می‌شوند. گاهی نیز انگشتان گزگز کرده، بی‌حس می‌شوند و حس خواب رفتگی در نوک انگشتان دست احساس می‌شود.

انواع شکستگی مفصل مچ دست

انواع شکستگی‌های مچ دست عبارتند از:

• شکستگی استخوان‌های کوله (شکستگی دور برد زند زبرین ساعد همراه با جابجایی استخوان‌های پشت دست)
• شکستگی اسمیس (شکستگی دور برد زند زبرین ساعد همراه با جابجایی استخوان‌های کف دست)
• شکستگی اسکافودید
• شکستگی بارتون (شکستن همراه با جدا شدن مفصل رادیوکارپال)
• شکستگی شوفر (شکستگی مویی زند زبرین ساعد)
• شکستگی (مختص کودکان)
• شکستگی مویی زند زیرین ساعد

عوارض

‌عوارض شرایط یا مشکلاتی هستند که فرآیند بهبود شکستگی استخوان مچ دست را مشکل‌تر و پیچیده‌تر می‌کنند.

• بد جوش خوردن: بد جوش خوردن شکستگی مچ دست که باعث نگرانی می‌شود عبارتند از:

1. نا متقارن بودن سطح مفصل مچ دست
2. کج شدن سطح مچ دست
3. کوتاه شدن زند زبرین ساعد

• آرتروز مفصل مچ دست بعد از ضربه: که در واقع خیلی نادر است. یک فاصله بزرگتر از 1 میلی‌متر در سطح مفصل مچ دست، می‌تواند منجر به افزایش احتمال ایجاد بلند مدت آرتروز مفصلی مچ دست شود.
• آسیب عصبی: عصب مدیان و اولنار (وابسته به زند زیرین ساعد) اغلب در اثر افتادن تحت فشار قرار گرفته و ممکن است آسیب تا حدی باشد که عملکرد آنها را تحت تاثیر قرار دهد. اگر این مشکل تشخیص داده شد، باید فشار از روی عصب برداشته شود.
• سندرم گیر افتادگی: کوتاه شدن مچ دست منجر به گیر افتادن آن بین استخوان‌های زند زبرین و کارپال مچ دست می‌شود که اغلب با درد همراه است.
• آسیب عضلات ساعد: شکستگی مچ دست منجر به آسیب به عضلات ساعد و در نتیجه خونریزی در عضلات گیر افتاده می‌شود.
• عفونت: اگر پوست در اثر تصادف (که منجر به یک شکستگی باز مچ دست شود) زخم شود، آنگاه احتمال ورود باکتری و عفونت زخم وجود دارد.
• سندرم درد موضعی پیچیده (CRPS): این مشکل منجر به ایجاد درد سوزشی و حس گزگز در دست، التهاب و خشکی دست و مچ دست حتی بعد از التیام شکستگی استخوان مچ دست می‌شود.

تشخیص

پزشک معالجتان مچ دست شما را معاینه کرده و اشعه ایکس مچ دست شما را بررسی می‌کند تا ببیند که آیا مچ دست شکستگی دارد یا نه. گاهی ممکن است آزمایشات دیگری مانند سی تی اسکن و MRI برای دستیابی به جزئیات بهتر از قسمت‌های شکسته شده و آسیب‌های دیگر مورد نیاز است. ممکن است رباط‌ها (بافت‌های نرمی که استخوان‌ها را کنار هم نگه می‌دارند)، تاندون‌ها، عضلات و اعصاب نیز هنگام شکستن مچ دست، آسیب دیده باشند. ممکن است لازم باشد این آسیب‌ها نیز درمان شوند.

درمان

جا انداختن مچ دست

جا انداختن استخوان شکسته مچ دست با درد بسیاری همراه است، گاهاً بیهوشی لازم است. بیهوشی عمومی موثر است اما حتی یک بیهوشی کوتاه مدت هم خطرات خود را دارد، خصوصاً در افراد میانسال یا افرادی که مشکلات پزشکی دارند.

آتل و گچ

اول ممکن است یک آتل با پد نرم پوشیده شود تا استخوان‌ها را صاف کند و از مچ دست حفاظت کند تا از درد اولیه مچ دست بکاهد. اگر شکستگی خیلی ناپایدار باشد، ممکن است مچ دست گچ گرفته شود، گچ باعث ثابت نگه داشتن شکستگی جا انداخته شده می‌شود. شکستگی بد مچ دست ممکن است نیاز به جراحی برای برگرداندن استخوان‌های مچ دست در محل خود و ثابت نگه داشتن آن در محل مناسبش لازم است.

دست خود را بالا نگه دارید

تا چند روز اول، دست خود را روی یک بالش یا پشت یک صندلی بالا (بالاتر از سطح قلب خود) نگه دارید تا درد و التهاب مچ دست کاهش یابد.

روی مچ دست خود یخ بگذارید

به مدت سه روز تا التهاب و درد مچ دست کاهش یابد، هر 2 تا 3 ساعت یکبار، به مدت 15 تا 20 دقیقه روی مچ دست خود یخ بگذارید و مراقب باشید که آتل یا گچ دستتان هنگام قرار دادن یخ، خیس نشود.

دارو

ممکن است داروهای ضد التهابی (NSIADs) مثل بوفن، ناپروکسن یا آسپرین برای کاهش درد و التهاب مچ دست تجویز شود.

بازتوانی و فیزیوتراپی

مراقبت‌های بعد، بخش مهمی از درمان شکستگی مچ دست است. حتما در تمام جلسات فیزیوتراپی شرکت نمایید و در صورت مشکل داشتن با پزشک معالج خود مشورت نمایید. بسته به شدن آسیب وارده به مچ دست، ممکن است نیاز به جلسات درمانی با یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی داشته باشید. در جلسات فیزیوتراپی، ممکن است ورزش‌هایی برای تسکین درد و تقویت مچ دست و بازیابی دامنه حرکتی طبیعی مچ دست خود انجام دهید و از تکنیک‌های زیر برای کاهش درد و التهاب شکستگی مچ دست خود استفاده نمایید:

• درمان با لیزر کم توان
• اولتراسوندتراپی
• تحریک الکتریکی عصب (TENS)
• شاک‌ویو تراپی
• مگنت تراپی

ورزش برای بازتوانی شکستگی مچ دست

در اینجا، نمونه‌هایی از ورزش‌های انجام شده در بازتوانی شکستگی مچ دست ارائه می‌شود. ورزش‌ها را آرام انجام دهید. اگر با درد همراه بود، شدت انجام ورزش را کم نمایید. متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی به شما خواهند گفت که چه زمانی می‌توانید انجام این ورزش‌ها آغاز نمایید و کدام ورزش‌ها برای وضعیت شما مناسب‌تر هستند:

• کشش و خمش مچ دست
• پشت و رو کردن دست
• باز و بسته کردن انگشت شست دست
  

• کشش و خمش انگشت شست دست

• کشش و خمش آرنج

بهبودی

در دوران بهبودی، مهم این است که از خشک شدن انگشتان خود جلوگیری نمایید. متخصص طب فیزیکی و توانبخشی زمان مناسب شروع حرکت دادن مچ دستتان بعد از شکستگی آن را به شما اعلام می‌کند. درمان دست اغلب برای بازیابی حرکت، افزایش قدرت و عملکرد مچ دست شما الزامی است.

دوره بهبودی بسته به عوامل مختلف، می‌تواند متغیر باشد. ممکن است حتی دوره بهبود تا چند ماه به طول بیانجامد. حتی آن زمان نیز، برخی بیماران ممکن است کمی خشکی و درد در مچ دست خود حس نمایند. شکستکی شدید مچ دست می‌تواند منجر به آرتروز مچ دست شود و گاهاً درمان مجدد یا جراحی ممکن است نیاز شود.