علائم کمر درد: نشانه های درد کمر و ستون فقرات (سیاتیک،دیسک ،شکستگی)

بسیاری از افراد گاهی اوقات با درد کمری خفیف مواجه می‌شوند و تشخیص دقیق علت آن ممکن است دشوار باشد. درد کمر معمولاً نشانه‌ای از کشیدگی شدید یا اسیب به یک یا چند عضله، مفصل، رباط یا دیسک است که به دلیل حرکت ناصحیح و نامناسب کمر به وجود می‌آید. درد شدید کمر ممکن است ناشی از تحت فشار قرار گرفتن اعصاب به علت عدم تطابق استخوان‌های کمر باشد و در این صورت لازم است فوراً به پزشک مراجعه کنید.

درد در قسمت پایین کمر که تقریباً ۸۰ درصد از جمعیت را در برخی اوقات زندگیشان تحت تأثیر قرار می‌دهد، در بیشتر موارد تنها چند ساعت یا یک یا دو روز طول می‌کشد. ۹۰ درصد افراد مبتلا به درد کمر در طول ۶ هفته پس از شروع درد بهبود خواهند یافت.

 علل بروز درد کمر چیست؟

 در دنیای امروز مشخص کردن علت اصلی درد پایین کمر کار دشواری است. در اکثر مواقع درد کمر می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:

• استفاده بیش از حد از کمر و انجام دادن فعالیت‌های جسمانی سنگین و استفاده نامناسب از آن از قبیل انجام حرکات تکراری یا برداشتن اجسام سنگین یا قرار گرفتن در معرض حرکات ارتعاشی به مدت طولانی
• تروما، آسیب دیدگی یا شکستگی
• تحلیل رفتگی مهره که اغلب به علت تحت فشار قرار گرفتن عضلات و رباط‌های محافظ ستون فقرات به وجود می‌آید یا به دنبال بالا رفتن سن ایجاد می‌شود.
• عفونت
• رشد تومور
• ضعیف بودن عضلات کمر
• اسپاسم و گرفتگی عضله
• پیچ خوردگی یا کشیدگی کمر
• پارگی رباط یا عضله
• مشکلات مفصل از قبیل تنگی کانال نخاعی
• سیگار کشیدن
• بیرون زدگی یا فتق دیسک
• برخی بیماری‌ها از قبیل استئوآرتریت، اسپوندیلیت یا شکستگی فشاری

 نشانه و علائم کمر درد چیست؟

علائم نشانه‌های کمر درد و عوارض درد کمر به شرح زیر می‌باشند:

• درد پایین کمر می‌تواند علامت یک مشکل یا آسیب دیدگی باشد. نوع درد کمر به علت بروز آن ارتباط دارد. درد قسمت پایین کمر می‌‌تواند یک درد خفیف یا شدید مزمن یا دوره ای باشد. درد می‌‌تواند به صورت عمیق و تیر کشنده یا ضربان دار احساس شود. در صورتی که یک عصب درگیر شده باشد درد می‌‌تواند به سایر نقاط بدن از قبیل پا ارسال شود
• بدتر شدن درد در اوایل صبح و بهتر شدن آن با حرکت کردن با انجام دادن حرکات کششی نشان دهنده آسیب دیدگی عضله است. در صورتی که درد قسمت پایین کمر در هنگام شب بدتر شود و با ورزش کردن بهبود پیدا نکند می‌‌تواند نشان دهنده درد ارجاع دهنده از کمر به سایر نقاط بدن باشد یا این نوع درد به علت مشکلات مرتبط با استخوان به وجود می‌آید.
• دردی که به قسمت پایین کمر یا یکی از پاها یا هر دو پا انتشار یابد نشان دهنده سیاتیک است. در صورتی که عصب سیاتیک یا سایر اعصاب ستون فقرات دچار شکستگی فشاری شود می‌تواند باعث افزایش درد در هنگام عطسه، سرفه و مواردی از این قبیل شود. یکی دیگر از علائم کمر درد و فشرده شدن عصب بروز مشکل برای بالا آوردن پا و صاف نگه داشتن آن است. لغزش دیسک می‌تواند یکی از دلایل بروز این علائم و نشانه‌ها باشد.

 چه کسانی بیشتر با علائم کمر درد مواجه می‌شوند؟

 علاوه بر برخی بیماری‌های زمینه ای سایر فاکتورهای خطر می‌توانند باعث افزایش ریسک بروز درد پایین کمر شوند که این علائم به شرح زیر می‌باشند:

 سن 

 در اکثر موارد در قسمت پایین کمر معمولاً بین سنین ۳۰ و ۵۰ سالگی به وجود می‌‌آید و با بالا رفتن سن درد کمر شیوع بیشتری پیدا می‌کند. با بالا رفتن سن به علت پوکی استخوان از می‌زان قدرت استخوان کاسته می‌‌شود که این امر باعث بروز شکستگی استخوان و همچنین کاهش انعطاف پذیری و حجم عضله خواهد شد. با بالا رفتن سن دیسک بین مهره‌ها شروع به از دست دادن مایع و انعطاف پذیری خود خواهند کرد که این امر باعث کاهش انعطاف پذیری دیسک می‌شود. با بالا رفتن سن ریسک تنگی کانال نخاعی افزایش خواهد یافت.

 سطح تناسب اندام  

 درد کمر در میان افرادی که تناسب اندام ندارند بسیار شایع است. ضعف کمر و عضلات شکم باعث می‌شود که به خوبی از ستون فقرات محافظت نشود. افرادی که ورزشکار نیستند و پس از مدتی ورزش کردن شروع به ورزش می‌کنند در مقایسه با افرادی که در طول روز فعالیت ورزشی متوسطی دارند بیشتر دچار درد کمر خواهند شد. تحقیقات نشان داده است که تمرینات سبک ایروبیک در حفظ سلامت و پیوستگی دیسک بین‌ مهره‌ ای بسیار مفید است.

 بارداری 

 بارداری یکی دیگر از دلایل بروز درد در قسمت پایین کمر است که به علت تغییرات لگن و تغییر در تحمل وزن بدن به وجود می‌آید. علائم و نشانه‌های کمر درد همیشه پس از بارداری از بین خواهند رفت.

 افزایش وزن بدن  

 چاقی و اضافه وزن با افزایش سریع وزن بدن می‌توانند فشار زیادی را به کمر وارد کند و باعث بروز درد کمر شوند.

 ژنتیک 

 برخی از علل درد کمر از قبیل اسپوندیلیت آنکیلوزان، یک نوع آرتروز است و شامل فیوژن مفاصل ستون فقرات می‌باشد و باعث بروز ناتوانی حرکتی ستون فقرات می‌شود، اختلالی است که به دلایل ژنتیکی به وجود می‌آید.

 فاکتورهای خطر ناشی از برخی مشاغل  

 برخی از مشاغل با برداشتن اجسام سنگین و حرکات کششی و چرخشی و به ویژه چرخش ستون فقرات یا ارتعاش آن همراه هستند که می‌توانند باعث بروز درد کمر و آسیب دیدگی آن شوند. نداشتن فعالیت حرکتی در برخی مشاغل خاص یا نشستن پشت میز باعث می‌‌شود که شما دچار درد کمر شوید به ویژه اگر در طول روز حالت بدن شما برای نشستن نامناسب باشد یا آنکه صندلی شما فاقد قسمت محافظ کمر باشد.

 فاکتورهای مربوط به سلامت ذهن 

 وجود مشکلات مربوط به سلامت ذهن از قبیل اضطراب و افسردگی می‌تواند بر روی متمرکز شدن درد و شدت آن تاثیر بگذارد. در صورتی که درد مزمن شود می‌تواند باعث بروز برخی مشکلات روانی شود. استرس عاملی است که به اشکال مختلف بر روی بدن تاثیر می‌گذارد باعث گرفتگی عضلات می‌شود.

 استفاده از کوله پشتی سنگین در کودکان  

 بروز درد کمر در نوجوانان و کودکان که به علت ضربه یا سایر دلایل شناخته شده به وجود نیامده باشد یک امر عادی نیست اما در برخی از کودکان درد کمر به علت استفاده از کوله پشتی سنگین به وجود می‌‌آید که فشار زیادی را به کمر وارد می‌‌کند و باعث خسته شدن عضله خواهد شد. جراح ارتوپد به پدر و مادرها توصیه می‌کند که وزن کوله پشتی کودکانه آن باید بیش از ۱۵ تا ۲۰ درصد از کل وزن بدن کودک باشد.

 در چه صورت علائم کمر درد خطرناک است و باید فورا به پزشک مراجعه کرد؟

برخی از نشانه‌ها و علائم کمر درد نشان دهنده یک وضعیت اورژانسی هستند که می‌‌تواند زندگی بیمار را تهدید کند که البته خیلی شایع نمی‌باشند یا آنکه باعث ناتوانی حرکتی بیمار می‌شوند. بیمارانی که هریک از علایم و نشانه‌های زیر را احساس می‌کنند باید فوراً به پزشک مراجعه نمایند:

 ضعف پیشرونده پا و از دست دادن کنترل مثانه و روده  

 بیمارانی که به طور ناگهانی کنترل مثانه و روده خود را از دست می‌دهند (اختلالی که باعث احتباس ادرار، ناتوانی در نگه داشتن ادرار یا از دست دادن کنترل مقعد می‌شود) یا دچار ضعف و بی حسی پیشرونده در آن هستند باید فوراً به پزشک مراجعه نمایند. این علائم می‌تواند نشان دهنده سندرم دم اسب باشد که معمولاً به علت تحت فشار قرار گرفتن شدید مجموعه اعصاب در قسمت پایین کمر به وجود می‌‌آید. برخی از علائم و نشانه‌هایی که فرد تجربه می‌کند به شرح زیر می‌باشند:

• ضعف و بی حسی یا تغییر شدید حس در اندام‌های تحتانی
• از دست دادن حس یا تغییر حس در ناحیه داخلی ران و باسن و پشت پاها و قسمت ساکرال
• اختلال در راه رفتن به علت وجود درد یا بی حسی و ضعف در یک یا هر دو پا

 در صورتی که سندروم دم اسب درمان نشود می‌تواند باعث فلج شدن بیمار، از دست دادن حس در ناحیه ستون فقرات ناحیه لومبر و بروز آسیب دیدگی دائمی اعصاب مثانه و روده و از دست رفتن کنترل آنها شود.

 کاهش غیر عادی وزن بدن و از دست دادن اشتها و درد و مشکلات نورولوژیکی  

 افرادی که بدون هیچ گونه دلیل مشخصی دوره کاهش سریع وزن بدن و از دست دادن اشتها حتی برای خوردن غذای مورد علاقه خود می‌شوند باید به پزشک مراجعه نمایند زیرا کاهش سریع وزن بدن و بدون دلیل مشخص می‌تواند نشان دهنده یک اختلال پزشکی جدی از قبیل سرطان باشد. تومور ستون فقرات که در ستون فقرات و اطراف آن به وجود می‌آید می‌تواند باعث بروز علائم و نشانه‌های زیر شود:

• احساس درد گردن یا کمر که با مشکلات نورولوژیکی از قبیل ضعف یا بی حسی بازوها یا پاها یا تغییر در عملکرد طبیعی روده و مثانه همراه است.
• درد کمر که با استراحت کردن از بین نمی‌‌رود و بدتر شدن درد در هنگام شب که باعث بیدار شدن بیمار می‌شود
• بروز هریک از علائم بالا به همراه از دست دادن اشتها، کاهش غیر ارادی وزن بدن، تهوع و استفراغ، تب و لرز یا لرزش بدن

 معمولاً پزشک به عنوان اولین اقدام درخواست انجام سی تی اسکن و آزمایش خون را می‌‌دهد تا بتواند علت بروز علائم و نشانه‌های شما را مشخص نماید.

 درد شدید و مداوم شکم و قسمت پایین کمر

 درد قسمت پایین کمر ناشی از بیماری‌های ستون فقرات معمولاً در کمر یا اندام‌هایی که اعصاب آنها آسیب دیده است به وجود می‌آید و به ندرت در قسمت پایین کمر به شکم انتشار پیدا می‌‌کند. با این حال اختلالات شکمی ‌می‌‌توانند به قسمت پایین کمر انتشار یابند و به عنوان یک درد شدید در قسمت پایین کمر احساس شوند. درد شدید در قسمت پایین کمر ضرورتاً به علت ضربه یا برخی حرکات خاص به وجود نمی‌آید و می‌تواند نشان دهنده بزرگ شدگی شریان بزرگ شک می‌باشد که از آن تحت عنوان آنوریسم شکمی یا می‌‌شود و در صورت که شریان پاره شود و بیمار دچار خونریزی داخلی شود این اختلال می‌‌تواند یک شرایط بسیار جدی را به وجود بیاورد که به توجه فوری پزشکی نیاز دارد. علائم و نشانه‌های اولیه آنوریسم آئورت شکمی عبارتند از درد تیر کشنده و شدید در قسمت پایین کمر و شکم که می‌تواند آنقدر شدید باشد که بیمار نتواند به صورت صاف بایستد و درد باعث مختل شدن زندگی خواهد شد.

 تب و افزایش درد  

 تب می‌تواند علامت عفونت باشد. در صورتی که سیستم ایمنی بدن ضعیف شده باشد عفونت ستون فقرات به تدریج به وجود می‌آید و می‌تواند پس از جراحی ایجاد شود.

 بروز عفونت پس از جراحی 

 بروز عفونت پس از جراحی عفونت زخم در یک درصد از بیماران رخ می‌دهد و معمولا افراد دیابتی یا افرادی که از لحاظ سلامت در وضعیت مناسبی قرار ندارند رخ خواهد داد. عفونت می‌تواند یک تا دو هفته پس از جراحی رخ بدهد که درد حاصل از جراحی کاهش پیدا کرده است. شایع ترین نوع عفونت، عفونت ناشی از زخم است که باعث بروز تب بالای ۳۸ درجه، افزایش قرمزی و درد در اطراف محل برش، تغییر در سطح ترشحات زخم و تبدیل شدن ترشحات روشن به ترشحات زرد و غلیظ و بسته نشدن زخم می‌شود. در اکثر موارد عفونت زخم که پس از جراحی به وجود می‌‌آید را می‌‌توان به خوبی با مصرف آنتی بیوتیک درمان کرد اما در صورتی که عفونت پیشرفت کرده باشد باید عفونت تخلیه شود و زخم شسته شود که این امر مستلزم انجام عمل جراحی است.

 عفونت استخوان مهره  

 عفونت استخوان مهر توسط شریانهای بدن به وجود می‌‌آید که باکتری را به سایر نقاط بدن انتقال می‌‌دهند. این عفونت پس از انجام برخی روش‌های درمانی از قبیل کلونوسکوپی یا سیستوسکوپی، که یک نوع تست تشخیصی است و با استفاده از یک دوربین کوچک و با هدف بررسی مثانه انجام می‌شود که پزشک زمانی درخواست انجام این روش را می‌دهد که در ادرار شما خون وجود داشته باشد یا آنکه قصد جراحی پروستات را داشته باشید، به وجود می‌‌آید. سایر اختلالاتی که باعث بروز عفونت استخوان مهره می‌شوند عبارتند از سوء مصرف مواد مخدر، استفاده از استروئید به مدت طولانی برای درمان روماتیسم مفصلی یا جراحی دندان زیرا این اقدامات باعث می‌‌شوند که ریسک ورود باکتری به درون جریان خون افزایش پیدا کند. خوشبختانه تعداد زیادی از بیمارانی که دچار درد کمر هستند علائم و نشانه‌های بالا را احساس نمی‌کنند اما در صورتی که بیمار دچار علائم و نشانه‌های پیش بینی نشده بشود عاقلانه ترین کار این است که فوراً به پزشک مراجعه نماید.

 علائم و علل کمر درد چگونه تشخیص داده می‌شود؟

 پزشک از عکس برداری توسط اشعه ایکس برای تشخیص درد پایین کمر استفاده می‌کند. باید احتمال بروز برخی اختلالات از قبیل اسپندیلولیستزیس، عفونت و تومورها را رد کرد. پزشک از سی تی اسکن یا اسکن ام آر آی برای تشخیص شدت دیسک کمر و می‌زان آسیب دیدگی عصب استفاده می‌‌کند و در برخی موارد خاص درخواست انجام اسکن استخوان، میلوگرام و یا سی تی اسکن را خواهد داد.

 رفع علائم کمر درد و درمان درد خفیف و شدید در ناحیه کمر  

 از موثرترین روش‌های درمان کمر درد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 استراحت کردن 

 استراحت کردن برای آن دسته از بیمارانی که دچار حملات دوره ‌ای درد کمر هستند اهمیت بسیار زیادی دارد و اگر شما دچار درد کمر هستید و شاغل می‌باشید می‌توانید مرخصی بگیرید و کمی استراحت کنید و چند ساعت به پشت بخوابید و کمر خود را صاف کنید و از وارد شدن فشار زیاد به کمر در هنگام خم شدن نشستن یا برداشتن اشیا جلوگیری شود. در موارد شدید لازم است تا چند روز به پشت بخوابید از شدت درد شما کاسته شود و در صورتی که این اقدام موثر نبود به استراحت بیشتری نیاز خواهید داشت.

 دارو درمانی

 انواع مختلفی از داروها برای تسکین درد کمر تجویز می‌شود که به شرح زیر می‌باشند:

• در مواردی که شما دچار درد کمر ناشی از اختلالات کمر یا سیاتیک شدید هستید می‌توان با استفاده از داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب به کاهش التهاب عصب پرداخت. شما باید این داروها را به مدت کوتاهی مصرف کنید. معمولاً این داروها بیشتر برای تسکین درد تجویز می‌شوند و فقط باید در صورت نیاز به مصرف آنها بپردازید. در صورتی که شما سابقه آلرژی یا مشکلات کلیوی را دارید باید از مصرف این داروها خودداری کنید. در اکثر موارد همه بیماران می‌توانند از داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب استفاده کنند اما تعداد زیادی از آنها دچار مشکلات گوارشی می‌‌شوند به همین دلیل باید قبل از مصرف آنها با پزشک خود مشورت کنید.
• شل کننده‌های عضلانی به کاهش اسپاسم عضلات و سفتی آنها که در طول حملات در خ می‌دهند کمک خواهد کرد. پزشک در صورت لزوم به تجویز داروهای آرام بخش می‌پردازد تا شما بتوانید راحت بخوابید. استفاده از کمپرس سرد و گرم یا لامپ گرمایی و پماد می‌تواند به شما برای تسکین درد کمک کند.
• تقریباً ۳۰ تا ۴۰ درصد از بیماران پس از چند ماه دوباره دچار حمله خواهند شد به همین دلیل شناسایی فاکتورهایی که باعث بروز درد می‌‌شوند اهمیت بسیار زیادی دارد.

 فیزیوتراپی 

 فیزیوتراپی یک روش بسیار مهم در درمان و جلوگیری از بروز درد قسمت پایین کمر است. در دوره‌های اولیه بروز درد شدید کمر استفاده از روش‌های ترکیبی از قبیل کمپرس گرم، درمان دستی، تراکشن و سایر روش‌ها به سرعت باعث کاهش شدت درد و سفتی عضلات خواهد شد. با کاهش سطح درد شما باید به تدریج و انجام تمرینات ورزشی تقویت کننده کمر و رفع فشار از روی کمر خود بپردازید. ورزش منظم باعث می‌شود که از شدت درد کاسته شود و از کمر در برابر فشار و حمله مجدد محافظت گردد. تعداد زیادی از متخصصین فیزیوتراپی از مدالیته‌های فعال و منفعل از قبیل طب سوزنی، درمان دستی، التراسوند تراپی و آب درمانی برای بیمارانی استفاده می‌‌کنند که دچار علائم و نشانه‌های مزمن درد کمر هستند. در برخی موارد پزشک استفاده از بریس کمر را به بیمار توصیه می‌کند.

 چگونه از بروز علائم کمر درد جلوگیری کنیم؟

 شما می‌‌توانید با رعایت کردن نکات زیر از بروز درد کمر حتی درد کمر به صورت موقت جلوگیری کنید:

• سعی کنید به اصلاح فعالیت‌های ورزشی خود بپردازید تا فشار کمتری به کمر شما وارد شود.
• با انجام حرکات کششی و ایستادن به طور منظم از حرکات تکراری پرهیز نمایید تا از میزان فشاری که به کمر شما وارد می‌‌شود کاسته شود و عضلات کمر شما ضعیف نشوند. هر روز ۳۰ دقیقه پیاده روی کنید.
• برنامه ورزشی شما باید متعادل باشد و همه نقاط بدن را درگیر کند تا تقویت شوند.
• کفش مناسب بپوشید.
• درست بخوابید.
• رژیم غذایی سالم و سرشار از کلسیم و ویتامین دی داشته باشید.