وقتی عضلات شما ضعیف یا دردناک شده و یا در اندام‌هایتان احساس گزگزی، بی‌حسی یا هر احساس غیرطبیعی دیگری دارید، احتمالاً مشکلی در عضلات یا اعصاب شما وجود دارد. برای پیدا کردن علت این ناراحتی‌ها، انجام تست‌های تشخیصی می‌تواند بسیار مفید باشد.
تست الکترومیوگرافی (EMG) و تست سرعت هدایت عصبی (NCV)، که اغلب به طور همزمان انجام می‌شوند، آزمون‌های جامع و دقیقی هستند که به پزشک کمک می‌کنند تا آسیب‌های عضلانی یا عصبی را ارزیابی کند. این آزمون‌ها با استفاده از الکترودها، میزان فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب را اندازه‌گیری می‌کنند. این تستها راهکارهای ضروری برای تشخیص علت اصلی دردهای عصبی، نوروپاتی دست‌ها، نوروپاتی پاها و سایر مشکلات نوروپاتیک مانند نوروپاتی اعصاب محیطی دیابتی و پلی‌نوروپاتی محیطی می‌باشند. در ادامه متن، تست عصب و عضله (الکترومیوگرافی) به طور کامل توضیح داده شده است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی تست نوار عصب و عضله و یا رزرو نوبت در مطب دکتر پورقاسمیان متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با شماره تلفن‌های 03131311013 تماس حاصل فرمایید.
چه زمانی از NCS / EMG (الکترومیوگرافی) استفاده میشود؟
پزشکان به دلایل مختلفی ممکن است لازم ببینند بیماران این تستها را انجام دهند. طیف گسترده‌ای از مشکلات با این روش‌ها ارزیابی می‌شوند. از این تستها مکررا در مواردی که در بیماران علائمی حاکی از مشکلات اعصاب (مثل بی حسی ، گزگز ، ضعف یا درد) ، بروز کند استفاده میشود، حتی اگر نتایج معاینه بدنی بیمار طبیعی باشد. در واقع ، در بسیاری از موارد ، هیچ اختلالی دیده نمی‌شود و نتایج تستها ممکن است اطمینان بخش باشند ، اما نباید فراموش کنیم که این تستها نمی‌توانند همه مشکلات را تشخیص دهند. به طور کلی ، آزمایش الکترومیوگرافی برای تشخیص وجود ناهنجاری‌های قابل توجه مفید است ، اما در مورد وجود ناهنجاری‌های بالینی مشخص ، اغلب نتایج بهتری به دست می‌آیند. در چنین مواردی ، آزمایش می‌تواند به روشن شدن مشکل کمک کند ، اگرچه معمولاً، به جز در مواردی که مشکل عصبی یک گرفتگی معمول عصب باشد ( فشرده‌سازی عصب) ، برای مشخص شدن ماهیت دقیق مشکل ممکن است لازم باشد آزمایشات دیگری نیز انجام شود.
به کمک الکترومیوگرافی و نوار عصب و عضله چه مواردی را می‌توان تشخیص داد ؟
هدف از انجام تست عصب و عضله (الکترومیوگرافی):
نوار عصب و عضله (NCS)
چندین نوع عصب در بدن وجود دارد اما به طور کلی ، اعصاب دو نوع اصلی دارند اعصاب حرکتی و اعصاب حسی. اعصاب حرکتی سیگنال‌هایی را از مغز به عضلات منتقل می‌کنند و باعث انقباض و حرکت عضلات می‌شوند و اعصاب حسی اطلاعاتی را به مغز منتقل می‌کنند. اگر یک عصب را با الکترود (پچ‌های فلزی که میتوانند سیگنال‌های عصبی را منتقل کنند) تحریک کنیم ، می‌توانیم واکنش عصب را به وسیله الکترودهای سطحی که روی پوست قرار داده‌ایم و کمی دورتر از عصب حسی که روی خود عصب تحریک شده قرار گرفته اندازه گیری کنیم. برای اعصاب حرکتی ، پاسخ معمولاً از طریق عضله‌ای که توسط آن عصب فعال میشود ، تشخیص داده میشود. به این ترتیب ، نتایج تست میتوانند اطلاعاتی را در مورد اندازه و سرعت ایمپالس‌های الكتریكی نشان دهند. اندازه ایمپالس‌ها معمولاً تعداد رشته‌های عصبی موجود و سرعت آن‌ها ، یکپارچگی میلین (یک غشا عایق الکتریکی که دورتا دور عصب، “آکسون” را پوشش داده است) را نشان می‌دهد. به همین دلیل است که برای این تست از کلمه “رسانایی یا هدایت” استفاده میشود.
الکترومیوگرافی (EMG)
به کمک این تست می‌توان سیگنال‌های الکتریکی عضله را در چه حالت استراحت و چه در هنگام فعالیت عضله دریافت کرد. این تست هم برای بررسی عصب و هم عضله مفید است اما این آزمایش ، تهاجمی است و همیشه از آن استفاده نمی‌شود.
آمادگی برای تست‌های الکترومیوگرافی و نوار عصب و عضله
در مورد نحوه آمادگی برای این تستها دستورالعمل‌هایی به شما ارائه میشود. در روز آزمایش، و ترجیحاً از بعد از آخرین باری که قبل از انجام تست دوش می‌گیرید یا استحمام می‌کنید نباید از کرم یا مرطوب کننده روی دست و پایتان (یعنی شایعترین نواحی که آزمایش‌هایی عصبی روی ان‌ها انجام می‌شوند) استفاده کنید. به جز این به طور کلی ، به هیچ آماده‌سازی دیگری نیاز نیست.
اگر دستگاه ضربان ساز یا وسایل مشابه دیگری دارید ، قبل از انجام این تستها در خصوص آن به متخصص مغز و اعصاب خود اطلاع دهید. اگر برای رقیق سازی خون خود از داروهایی مثل وارفارین ، هپارین یا برخی داروهای دیگر استفاده می‌کنید و قرار است الکترومیوگرافی سوزنی انجام دهید ، نیز لازم است از قبل هم پزشک عمومی و هم متخصص مغز و اعصاب خود را مطلع کنید. ممکن است لازم باشد قبل از انجام این آزمایش میزان رقیق بودن خون اندازه گیری شود.
نحوه انجام تست‌های الکترومیوگرافی و نوار عصب و عضله
قبل از انجام این تستها ، ممکن است شخصی که قرار است آزمایش را انجام دهد ، به اختصار سوالاتی درباره سوابق پزشکی بیمار از او بپرسد و یک معاینه بدنی / عصبی برای او انجام دهد.
نوار عصب و عضله
نوار عصب و عضله معمولاً بسیار ایمن بوده و غیرتهاجمی است. در مرحله اول ، به بیمار می‌گویند در چه موقعیت بدنی قرار بگیرد و پوست ناحیه تحت ازمایش را آماده می‌کنند. سپس چند الکترود روی پوست بیمار قرار می‌دهند و به بیمار خواهند گفت که از چه زمانی باید منتظر تحریکات الکتریکی باشد. بسیاری از افراد درباره شدت پالس‌های الکتریکی کوچک و ایمنی که از طریق پوست منتقل می‌شوند اضطراب دارند ، اما معمولاً وقتی انتظار آنچه قرار است اتفاق بیافتد را داشته باشند ، به سرعت آرام می‌شوند. اهمیت زیادی دارد که بیمار در هنگام ضبط تست آرام باشد تا “نویز”(تداخل) ضبط شده ناشی از فعالیت بیش از حد عضلانی در نوار عصب و عضله به حداقل برسد.
الکترومیوگرافی
برای انجام این آزمایش ، سوزن کوچکی از طریق پوست به یکی از عضلات شکم وارد میشود. معمولا نیازی به استریل کردن پوست و بی حسی موضعی نیست. به طور معمول کل ازمایش و مشاوره قبل از آن حدود 30-45 دقیقه طول می‌کشد. آزمایشات پیچیده‌تر ممکن است بیشتر طول بکشند.
بعد از اتمام الکترومیوگرافی و نوار عصب و عضله
بعد از اتمام الکترومیوگرافی و نوار عصب و عضله بیمار می‌تواند لباس و کفش خود را بپوشد. لازم به ذکر است که تفسیر نهایی این ازمایشات به عهده پزشکی است که آزمایش را تجویز کرده است. چرا که پزشک می‌تواند با کنار هم قرار دادن اطلاعات مختلف یک تصویر کلی از وضعیت بیمار به دست بیاورد. به همین دلیل ، متخصصان مغز و اعصابی که این آزمایشات را انجام می‌دهند تنها میتوانند اطلاعات محدودی در مورد نتایج به بیماران ارائه کنند و حتی ممکن است اصلا نتوانند هیچ اطلاعاتی در مورد اقدامات مورد نیاز بعدی یا سایر درمان‌های احتمالی به بیمار بدهند چرا که از بقیه اطلاعات بالینی بیمار مطلع نیستند.
این آزمایشات برای بررسی و تشخیص چه مشکلاتی به کار می‌روند؟
انجام تست‌های الکترومیوگرافی و سرعت هدایت عصبی برای تشخیص مشکلات مختلفی ، از جمله موارد زیر ضروری است:
- آسیب اعصاب محیطی
- آسیب اعصاب صورت
- آسیب عصبی در گردن ، یعنی رادیکولوپاتی گردن
- آسیب عصبی در شانه
- آسیب عصبی در بازو
- آسیب عصبی در دست ، یعنی سندرم تونل کارپال
- آسیب عصب اولنار
- آسیب عصبی در کمر ، یعنی رادیکولوپاتی کمر
- آسیب عصب سیاتیک
- آسیب عصبی در ران و ساق پا
- آسیب عصبی در پا ( کف و روی پاها)
- آسیب عصب دیابتی
عوامل تاثیرگذار در الکترومیوگرافی و نوار عصب و عضله
بدیهی است که سلامت یا بیماری عصب یا عضله بر نتایج آزمایشات الکترومیوگرافی و نوار عصب و عضله تأثیر می‌گذارد. جدا از این ، چندین متغیر فیزیولوژیکی دیگر نیز وجود دارد که در نتایج این ازمایشات تاثیر گذارند. در این خصوص تفاوت قابل توجهی بین زنان و مردان وجود ندارد ، اما سن می‌تواند در بعضی اندازه گیری‌ها ، به ویژه در پاها ، تأثیر زیادی داشته باشد. دمای پوست و وجود تورم در اندام نیز اهمیت دارد.
الکترومیوگرافی و نوار عصب و عضله چقدر مفید است؟
الکترومیوگرافی و نوار عصب و عضله در ادامه معاینات فیزیکی و همچنین برای بررسی شرایط بیمار انجام می‌شوند. این اطلاعات اغلب با اثبات یا رد یک سوء ظن پزشکی، اطلاعاتی را به ارزیابی بالینی اضافه می‌کنند. این ازمایشات برای همه مشکلات عصبی یا عضلانی مورد نیاز نیستند. با همین حساب ، در برخی موارد صرفا یک معاینه معمولی می‌تواند اطمینان‌بخش باشد. اما با ازمایشات “معمول” نمیتو‌ان احتمال تمام مشکلات عصبی یا عضلانی را رد کرد. علاوه بر این موارد، تجربه و تبحر شخصی که آزمایش را انجام می‌دهد نیز یکی از عوامل تاثیرگذار در همه آزمایشات است.
عوارض جانبی الکترومیوگرافی و نوار عصب و عضله
نوار عصب و عضله به ندرت ممکن است عارضه جانبی ایجاد کند. اگرچه ممکن است در طول ازمایش بیماران تا حدودی احساس ناراحتی کنند (که برای برخی از افراد این ناراحتی قابل توجه است) ، اما پس از آن اغلب هیچ عارضه جانبی وجود ندارد. در صورت داشتن دستگاه ضربان ساز یا دستگاه‌های مشابه ممکن است پزشک از انجام که تحریکات الکتریکی که خیلی به تنه نزدیک باشند خودداری کند.
سوزن مورد استفاده در الکترومیوگرافی ممکن است کبودی جزئی در پوست و عضله ایجاد کند که معمولا مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند. مثل هر روش دیگری که در آن سوزن استفاده میشود (مثلاً در خونگیری برای آزمایش خون) ، در این روش هم خطر عفونت کمی وجود دارد. معمولا بیماران پس از انجام این آزمایش ، در همان روز به خانه برمی‌گردند. بیماران معمولا میتوانند خودشان به تنهایی به خانه برگردند زیرا به طور معمول از هیچ داروی آرام بخشی استفاده نمی‌شود.
