گزگز، مورمور، سوزش، بی‌حسی،خواب رفتن و سوزن‌سوزن شدن دست و پا

بی‌حسی و سوزش در انگشتان پا و دست، زمانی رخ می‌دهد که حس طبیعی در یک منطقه از بدن، مانند دست و پا، از دست می‌رود و فشار یا جریان خون به عصب‌های حامل پیام‌های حسی به مغز را قطع می‌کند. در صورت بروز بی‌حسی، شما هیچ احساسی ندارید، به عنوان مثال اگر پزشک با یک سوزن پوست را خراش دهد، دردی احساس نمی‌کنید. همچنین، سوزش معمولاً حس غیرطبیعی و ناخوشایندی در بخشی از بدن است. این احساس ممکن است شامل تعداد زیاد خراش سوزن، گزگز شدن یا تیر کشیدگی در بازو یا پا، یا تأثیر یک یا هر دو انگشت پا باشد. درمان این وضعیت بستگی به علت آن دارد. به‌عنوان مثال، سندرم تونل کارپال با آتل و داروهای ضدالتهاب درمان می‌شود، و یک عصب فشرده یا تحریک شده ممکن است به درمان‌هایی مانند فیزیوتراپی و دارو برای کاهش فشار و بازگشت عملکرد کامل عصب نیاز داشته باشد.

علل

 آسیب

اعصاب ممکن است فشرده شوند، ضربه بخورند یا آسیب ببیند و درنتیجه درد عصب ایجاد شود. مثال‌ها شامل فشردگی عصبی ناشی از فتق دیسک و یا استخوان دررفته است.

استنوز سرویکس ستون فقرات

کم شدن فاصله در کانال نخاعی در ناحیه گردن و ستون فقرات باعث فشار بر نخاع یا ریشه‌های عصبی و در نتیجه احساس سوزش و گزگز می‌شود.

سیاتیک

درد ناشی از تحریک یا فشردگی عصب سیاتیک، از پشت لگن شروع می‌شود و از طریق باسن به پایین هر دو پا کشیده می‌شود.

سندرم تونل تارسال

سندرم تونل تارسال به وجود می‌آید زمانی که عصب درشت‌نی که مسئول حرکت و احساس عضلات پا و ساق پا است، آسیب می‌بیند. این آسیب ممکن است ناشی از فشار مؤثر بر عصب به مدت‌زمان طولانی یا ضربه مستقیم باشد.

سندرم تونل کارپال

احساس درد، بی‌حسی و سوزش و یا گزگز در دست ناشی از فشار ایجادشده در تونل کوچکی است که از مچ دست به پایین کف دست می‌رسد (تونل کارپال).

عصب اولنار فشرده 

عصب اولنار در گردن شروع می‌شود و از بازو به آرنج و سپس به سمت انگشت کوچک دست کشیده می‌شود. امکان وارد شدن فشار در هر نقطه از این عصب وجود دارد.

ام اس

اگر احساس ضعف همراه با بی‌حسی یا گزگز دارید، همچنین علائمی مانند دوبینی، تاربینی یا مشکلات کنترل مثانه یا روده دارید، ممکن است ام‌اس دلیل آن باشد.

دیابت

قند خون بالا به‌عنوان یک سم برای اعصاب است و باعث مورمور شدن دست‌وپا (نوروپاتی محیطی) شود.

کم‌کاری تیروئید

کم‌کاری غده تیروئید باعث گزگز شدن، خواب رفتن دست و پا، حساسیت به سرما، افزایش غیرقابل توضیح وزن، پوست خشک و ریزش مو می‌شود.

کمبود ویتامین

اگر احساس سوزن سوزن شدن در هر دو دست (و نه ‌فقط یکی)اتفاق می‌افتد ممکن است به دلیل کمبود ویتامین باشد. ویتامین E، B1، B6، B12 و نیاسین برای عملکرد سالم عصب ضروری است.

علائم

ویژگی‌های مشترک سوزن سوزن شدن عبارت‌اند از:

• احساس گزگز و سوزش
• بی‌حسی
• بازگشت به حس طبیعی چند دقیقه پس از تغییر موقعیت

دست‌ها، بازوها، پاها و ساق پا بخش‌هایی از بدن هستند که بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند.

تشخیص

پزشک سابقه‌ی پزشکی شم ارا بررسی می‌کند و در مورد محیط کار، خطر ابتلا به اچ آی وی یا سایر بیماری‌های عفونی و سابقه خانوادگی از بیماری‌های عصبی سوالاتی می‌پرسد. او همچنین معاینات فیزیکی انجام خواهد داد و خون را از نظر وجود دیابت، کمبود ویتامین‌ها و نشانه‌هایی از فعالیت سیستم ایمنی غیرطبیعی تست می‌کند.

شما ممکن است به یک متخصص مغز و اعصاب نیز برای آزمایش‌های بیشتر از جمله موارد زیر معرفی شوید:

• الکترومیوگرافی (EMG)
• تست هدایت عصبی (NCS)

گهگاه آزمایش‌ها ممکن است شامل این موارد نیز بشود:

• پونکسیون کمری
• نمونه‌برداری عصبی
• سی‌تی‌اسکن
• ام آر آی

درمان 

درمان بیماری‌های زمینه‌ای

بیماری‌های زمینه‌ای باید به ‌درستی کنترل شوند تا علائم مرتبط با آن از جمله سوزن سوزن شدن کاهش یابد:

• افزایش کنترل دیابت برای به حداقل رساندن نوروپاتی محیطی و حتی ترویج بازسازی عصب.
• توجه به کمبود ویتامین بدن و استفاده از مکمل‌های ویتامینی که کمبودشان با آزمایش خون شناسایی شده است.

کمپرس گرم

استفاده از کمپرس گرم جریان خون را افزایش می‌دهد و باعث آرامش اعصاب و عضلات می‌شود. استفاده از دوش آب گرم، یک پد گرم یا مرطوب یا لیف حمام و آب گرم در ناحیه مورد نظر نیز به آرامش کمک می‌کند.

بالا نگه‌داشتن منطقه آسیب

بالا نگه‌داشتن دست و پای آسیب‌دیده نیز گردش خون را افزایش می‌دهد. کافی است پاها و دست خود را بر روی یک بالش قرار داده و استراحت کنید.

دارو

گاهی برخی داروها از جمله داروهای مسکن و آن‌هایی که برای درمان بیماری‌های عصبی مورد استفاده‌ هستند، برای کاهش خواب‌رفتن دست و پا نیز استفاده می‌شوند.

ماساژ دست ‌و پا

ماساژ مناطق دچار بی‌حسی و خواب رفتگی دست و پا نیز گردش خون را افزایش می‌دهد. ماساژ همچنین باعث تحریک عضلات و اعصاب می‌شود و عملکرد کلی را بهبود می‌بخشد. سعی کنید از روغن خردل، نارگیل، یا زیتون برای ماساژ ناحیه با انگشتان دست با حرکت دایره‌ای به مدت پنج دقیقه استفاده کنید.

درمان دستی

درمان برخی از علل سوزن سوزن شدن پا و دست ممکن است شامل درمان دستی گردن یا پشت توسط یک متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی باشد. درمان دستی ناراحتی این مناطق را با تراز کردن گردن و پشت کاهش می‌دهد.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی از انواع روش‌های درمانی برای کمک به کاهش بی‌حسی، خواب رفتن دست و پا، بهبود احساس و بازگرداندن عملکرد کامل در اسرع وقت استفاده می‌کند. روش‌های فیزیوتراپی زیر به درمان سوزن سوزن شدن دست‌وپا کمک می‌کنند:

• درمان با لیزر سرد
• اولتراسوند تراپی
• تحریک الکتریکی عصب (TENS)
• شاک‌ویو تراپی
• ماساژ درمانی
• مگنت تراپی
• اوزون تراپی

مراقبت مناسب از گردن و پشت

با قرار دادن بدن خود در وضعیت صحیح از گردن و پشت خود مراقبت کنید. از بلند کردن اشیاء سنگین و حرکات تکراری اجتناب کنید و در فاصله‌های زمانی منظم و مناسب استراحت کنید. یوگا و پیلاتیز به قرارگیری وضعیت مناسب بدن کمک می‌کند.

ورزش‌درمانی برای سوزن سوزن شدن دست و پا

کشش

کشش اجازه می‌دهد تا اکسیژن در سراسر بدن شما به جریان درآید بنابراین فارغ از دلیل سوزن سوزن شدن، کشش به درمان  کمک می‌کند. هنگام انجام تمرینات کششی با شانه‌ها، بازوها و نقاط مرکزی گردش خون به دست، بازوها و پاها افزایش می‌یابد.

تمرینات چرخشی

انجام تمرینات چرخشی راهی بسیار خوب برای بهبود جریان خون و افزایش اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها است. اگر بازویتان سوزن سوزن می‌شود، این حرکت ممکن است کمک کند.

کشش پلانتار فاسیا 

کشش قسمت پایین پا یعنی جایی که رباط پلانتار فاسیا  تا زیر قوس کشیده شده، گروه‌های عضلانی مختلف را درگیر و به تسکین سوزن سوزن شدن کمک می‌کند.

کشش انگشت پا

کشش قوس کف پا

کشش پلانتار فاسیا عضلات کششی قوس کنار و روی پا را عمیق‌تر می‌کند.

کشش عصب سیاتیک

عصب سیاتیک به باسن و پاها کشیده می‌شود و هنگام التهاب باعث گزگز در ساق پاها و پاها می‌شود. اگر سوزن سوزن شدن شامل ساق‌های پا یا لگن و پا نیز می‌شود، سعی کنید ماهیچه گلابی‌شکل که در طول عصب سیاتیک کشیده می‌شود را نیز کشش دهید.