گودی و قوس زیاد کمر: علت و درمان با روشهای طب فیزیکی و ورزش

گودی کمر به قوس بیش‌ از حد در پایین کمر گفته می‌شود. ستون فقرات در ناحیه‌ی کمر و گردن، مقداری قوس را در حد طبیعی دارد. در این مقاله به قوس غیرطبیعی یا لوردوز کمر اشاره می‌کنیم. افراد مبتلا به گودی کمر ، در ناحیه‌ی کمر خود دارای قوس بیش‌ از اندازه بوده و مانند این است که باسن خود را بیرون داده باشند. این عارضه در افرادی از همه‌ی سنین دیده می‌شود.

گودی کمر چیست؟

مقداری قوس به‌طور طبیعی در ستون فقرات انسان وجود دارد. زمانی که از کنار به بدن خود نگاه می‌کنید، می‌توانید در ناحیه‌ی گردن، بالای کمر و پایین کمر مقداری بیرون‌زدگی و تورفتگی را مشاهده کنید. این قوس‌ها برای نگه‌داشتن حالت مناسب بدن ضروری هستند.

•  ستون فقرات در ناحیه‌ی گردن به سمت داخل قوس پیدا کرده است.
•  ستون فقرات در ناحیه‌ی بالای کمر به سمت خارج قوس پیدا کرده است.
•  ستون فقرات در ناحیه‌ی پایین کمر نیز به سمت داخل قوس پیدا کرده است.

این قوس‌ها به ستون فقرات کمک می‌کنند تا وزن سر و بالاتنه را تحمل کرده و تعادل بدن را حفظ کند. با این‌ حال، قوس بیش‌ از حد می‌تواند باعث عدم تعادل در ستون فقرات گردد. زمانی که ستون فقرات بیش‌ از حد قوس‌دار شده و به سمت شکم کشیده شود، عارضه‌ای به نام گودی کمر ایجاد شده است.

علائم گودی کمر

در اکثر موارد، گودی کمر با هیچ علامتی همراه نیست. با افزایش درجه انحنای قوسهای کمری، ممکن است فرد دچار کشیدگی عضلات کمر یا درد کمر شود. با این حال، در صورت وجود علائم زیر، نباید فکر کنید که این علائم به علت قوس کمری ایجاد شده‌اند. این علائم ممکن است ناشی از عوامل بسیار متنوعی باشند.

علل ایجاد گودی کمر

علت اصلی ایجاد گودی کمر هنوز شناخته نشده است ولی این عارضه ممکن است در اثر عوامل زیر ایجاد شود:

• حالت نامناسب بدن
• آکندروپلازی – یک اختلال ژنتیکی که باعث رشد نامناسب غضروف‌ها شده و ایجاد کوتولگی می‌کند.
•  اسپوندیلولیستزی – خارج شدن مهره‌های ستون فقرات از محل مناسب خود

عوامل خطر گودی کمر

این عوامل می‌توانند خطر ایجاد گودی کمر در شما را افزایش دهند. در صورت داشتن هر یک از موارد زیر، پزشک خود را در جریان بگذارید:

• جراحی کمر
•  اختلالات مربوط به لگن
•  کیفوز یا قوز
•  پوکی استخوان
•  مشکلات مربوط به دیسک کمر
•  چاقی

تشخیص گودی کمر

برای تشخیص گودی کمر، پزشک از شما در مورد علائم و سوابق پزشکی سؤالاتی خواهد پرسید. همچنین، یک معاینه فیزیکی نیز انجام خواهد شد. در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است از شما بخواهد کمر خود را خم کرده و حرکت دهید. همچنین، ممکن است پزشک شما را به یک تخصصی در زمینه اختلالات ستون فقرات ارجاع دهد.

آزمایشات انجام شده ممکن است شامل موارد زیر باشند:

•  عکس‌برداری از ستون فقرات با اشعه‌ی ایکس: در این آزمایش از تابش اشعه‌ی ایکس برای عکس گرفتن از ساختارهای درونی بدن استفاده می‌شود.
•  اسکن استخوان: در این آزمایش، سطح معدنی بودن بافت استخوان تعیین‌شده و بیماری‌های استخوان مشخص می‌شوند.
•  اسکن MRI: در این آزمایش از امواج مغناطیسی برای عکس‌برداری از ساختارهای درونی بدن استفاده می‌شود. این روش نسبت به عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس حساس‌تر است.
•  سی تی اسکن: نوعی عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس که در آن از یک کامپیوتر برای ایجاد تصاویر از ساختارهای درونی بدن استفاده می‌شود. از این روش برای عکس‌برداری دقیق و با جزئیات بالا از ستون فقرات استفاده می‌شود.

درمان گودی کمر

برای موارد متوسط قوس کمر معمولاً نیازی به درمان نیست. می‌توانید در مورد بهترین برنامه‌ی درمانی با پزشک خود مشورت کنید. گزینه‌های پیش رو عبارت‌اند از:

دارو درمانی

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) به‌منظور کاهش تورم و ناراحتی تجویز می‌شوند.

تزریقات اپیدورال

تزریق اپیدورال استروئید یک روش درمانی رایج برای درد پایین کمر در اثر لوردوز می‌باشد. هدف از انجام این تزریق، تسکین درد بوده و در برخی از موارد این تزریق به‌تنهایی می‌تواند درد را از بین ببرد. البته در اکثر موارد، تزریق اپیدورال استروئید همراه با یک برنامه‌ی توان‌بخشی جامع انجام می‌شود تا نتایج بهتری حاصل شوند.

بریس کمر

در برخی از موارد، بریس برای درمان کودکان استفاده می‌شود. استفاده از بریس این اطمینان را به شما می‌دهد که قوس کمر کودک با بزرگ‌تر شدن او تشدید نمی‌شود. بسته به درجه‌ی قوس، بریس کمر برای کودکان و نوجوانان در حال رشد تجویز می‌شود. بریس می‌تواند از بدتر شدن قوس کمر جلوگیری کند.

فیزیوتراپی

درصورتی‌که بیمار احساس درد و ناراحتی کند، می‌تواند در یک برنامه‌ی درمانی فیزیوتراپی شرکت کرده و تحت نظر یک درمانگر، تمرینات درمانی را انجام داده و با تقویت عضلات خود و افزایش دامنه‌ی حرکتی اندام‌ها، به درمان عارضه‌ی خود کمک کند. تمرینات درمان می‌توانند برای تقویت عضلات و افزایش دامنه‌ی حرکتی مورد استفاده قرار گیرند. همچنین به شما آموزش داده می‌شود که چگونه حالت مناسب بدن خود را حفظ کنید.اثر پیشگیری‌کننده‌ی ورزش‌های درمانی، ماساژ درمانی، تحریک الکتریکی، اوزون تراپی و مکمل‌های غذایی در جلوگیری از تشدید گودی کمر به اثبات نرسیده است. ولی همچنان، انجام برخی ورزش‌ها برای حفظ قدرت و انعطاف‌پذیری به‌منظور داشتن عملکرد طبیعی ضروری است. این کار در افرادی که به اسکولیوز مبتلا هستند نیاز به تلاش و توجه دوچندان دارد.

منیپولاسیون یا درمان‌های دستی

می‌توان از منیپولاسیون و دیگر روش‌های درمانی جایگزین برای درمان گودی کمر استفاده کرد. نظر بر این است که حفظ تعادل در ساختارهای اسکلتی عضلانی بدن و به‌خصوص در ستون فقرات باعث می‌شود تا بدن توانایی خود ترمیمی داشته و نیازی به انجام عمل جراحی و دارودرمانی نباشد. درمان دستی به‌منظور بازیابی تحرک در مفاصلی که به دلیل آسیب‌هایی چون زمین خوردن، فشار مکرر و نشستن طولانی‌مدت بدون پشتی مناسب ایجاد شده‌اند انجام می‌شود.

تمرینات اصلاحی برای گودی کمر

تمرینات کششی برای درمان گودی کمر

توصیه می‌شود که قبل از شروع هرگونه برنامه‌ی توان‌بخشی یا انجام ورزش‌های درمانی، با پزشک خود مشورت کنید.

تمرین کششی برای عضله‌ی فلکسور ران

عضله‌ی خاصره‌ای مازویی، قدرتمندترین عضله‌ی فلکسور ران بوده و این تمرین بر روی این عضله اثر می‌گذارد.

• یکی از زانوهای خود را بر روی زمین قرار دهید.
• درحالی‌که کمر خود را صاف نگه داشته‌اید، به‌آرامی لگن خود را به سمت جلو فشار دهید.
• باید احساس فشار و کشیدگی کنید.
• این حالت کشیدگی را به مدت 20 تا 30 ثانیه نگه دارید.
• چندین بار در روز این تمرین را تکرار کرده و در هر بار 3 تا 5 مرتبه آن را انجام دهید.

تمرین کششی برای پایین کمر

• به پشت خود بر روی زمین بخوابید و زانوها را خم کنید.
• زانوها باید تا حد امکان به سمت کمر کشیده شوند. (تا حدی که درد احساس نشود)
• این موقعیت را به مدت 20 تا 30 ثانیه حفظ کنید.
• این تمرین را چندین مرتبه در روز و هر مرتبه 3 تا 5 بار تکرار کنید.
  

تمرینات تقویتی برای درمان گودی کمر

کرانچ شکمی (ساده)

• به پشت خوابیده و زانوهای خود را خم کنید.
• با دستان خود زانوها را گرفته و آرنج خود را بر روی زمین قرار دهید، در همین حالت سعی کنید سر و شانه‌های خود را به‌طرف بالا کشیده و آن‌ها را از زمین جدا کنید.
• این تمرین را تا جایی انجام دهید که در عضلات شکمی خود احساس ورزیدگی کنید.
• به مدت 1 دقیقه استراحت کنید.
• سعی کنید 2 تا 3 مرتبه این تمرین را تکرار کنید.

کرانچ شکمی (پیچیده)

می‌توانید سطح دشواری این تمرین را با قرار دادن دست‌ها بر روی سینه و یا نزدیک به سر افزایش دهید. هیچ‌گاه دستان خود را در پشت سر قرار ندهید چراکه این کار باعث فشار آمدن به گردن خواهد شد.

کرانچ چرخشی

• به پشت خوابیده، زانوهای خود را خم کنید و کف پاهای خود را بر روی زمین قرار دهید.
• دستان خود را در کنار سر خود قرار دهید.
• سر و شانه‌های خود را از سطح زمین جدا کرده و در حین بالا آمدن، بدن خود را طوری بچرخانید که آرنج راست شما به‌طرف زانوی چپ حرکت کند.
• به موقعیت شروع بازگردید.
• همین حرکت را در جهت مخالف انجام داده و آرنج چپ خود را به‌طرف زانوی راست حرکت دهید.
• در ابتدا این تمرین را در 2 مرحله‌ی 10 تایی انجام داده و به‌مرورزمان آن را به 3 مرحله‌ی 20 تایی برسانید.

پل زدن

• به پشت خود خوابیده، زانوها را خم کرده و کف پاهای خود را بر روی زمین قرار دهید.
• به‌آرامی، باسن و قسمت تحتانی کمر خود را از زمین جدا کرده و آن‌ها را به سمت بالا بکشید.
• سعی کنید تا جایی که ممکن است باسن خود را بالا بیاورید. باید احساس کنید که عضلات این ناحیه به‌سختی منقبض شده‌اند.
• این موقعیت را به مدت 5 تا 10 ثانیه حفظ کنید.
• استراحت کنید.
• دوباره این حرکت را انجام دهید.
• در ابتدا این تمرین را در 2 مرحله‌ی 10 تایی انجام داده و با گذشت زمان آن را به 3 مرحله‌ی 20 تایی برسانید.
• برای افزایش سطح دشواری این تمرین می‌توانید آن را با استفاده از یک پا انجام دهید.
• برای افزایش سطح دشواری این تمرین می‌توانید آن را با استفاده از یک پا انجام دهید.