درد قوزک پا: علت و درمان

درد مچ پا به هر نوع درد یا ناراحتی در هر قسمت از مچ پا گفته میشود. این درد ممکن است دلایلی زیادی داشته باشد. شایع ترین دلایل درد مچ پا شامل آسیب، التهاب مفاصل و ساییدگی است. با توجه به علت اصلی، ممکن است درد یا سفتی را در قسمت های مختلف اطراف مچ پا احساس کنید. مچ پا ممکن است متورم شود و شما نتوانید وزنتان را به آن منتقل کنید و روی آن بایستید.

معمولا درد مچ پا یا قوزک آن با استراحت، کمپرس یخ و مصرف داروهای مسکن بدون نسخه بهتر میشود. پزشکان میتوانند آسیب ها و التهاب مفاصل را درمان کنند. در اکثر موارد مشکل مچ پا بدون جراحی درمان میشود. اما اگر مچ دچار آسیب شدید مانند شکستگی استخوان مچ پا شود یا زمانی که درد مچ پا با درمان غیر جراحی بهبود نیابد جراحی لازم است. اگر مچ پای شما آسیب دیده یا آن را جراحی کرده اید یک برنامه فیزیوتراپی به روند درمان شما کمک میکند. فیزیوتراپی باعث حمایت و تقویت از ماهیچه های پا و مچ پا میشود. فیزیوتراپی میتواند درد را تسکین دهد و از آسیب های بعد جلوگیری کند.

آناتومی (ساختار) مچ پا

ساختار مچ پا به شکلی منحصر به فرد طراحی شده تا وزن بدن را (گاهی چندین برابر) هنگام راه رفتن، دویدن و انجام فعالیت های روزانه تحمل کند.

مچ پای شما از قسمت های زیر تشکیل شده است:

• ماهیچه ها
• اعصاب
• استخوان، پوشش های غضروفی
• مفاصل
• رباط ها
• تاندون ها
• رگ های خونی

مفصل مچ پا از سه استخوان تشکیل شده است. این ساختار مانند یک لولا عمل میکند تا پای شما بتواند به راحتی در همه جهات حرکت کند. اسم این استخوان ها عبارت است از:

• تالوس (استخوان مچ پا)
• درشت نی (استخوان ساق پا)
• نازک نی (استخوان کوچکی که مچ پا را به زانو وصل میکند)

رباط هایی که استخوان ها را به یکدیگر وصل می کنند و آنها را در کنار هم نگه میدارند. سه رباط در قسمت خارجی (ناحیه جانبی) مچ پا وجود دارد. رباط دلتویید در قسمت داخل (ناحیه میانی) مچ پا قرار دارد. چندین رباط هم در قسمتی که ساق پا به به مچ پا میرسد وجود دارند و از این قسمت محافظت می کنند.

تاندون ها، ماهیچه ها را به استخوان ها متصل میکنند. شناخته شده ترین تاندون مچ پا، آشیل است. تاندون ها در قسمت مچ پا باعث حفظ ثبات و قدرت مچ پا میشوند.

عضلات ساق پا هم مهم هستند. آنها باعث حمایت از عملکرد مچ پا و توانایی حرکت آنها میشوند. وضعیت، کشش و تقویت این ماهیچه ها و رباط هایی که از مچ پا حمایت میکنند میتواند باعث حفظ سلامت و پایداری مچ پا شود.

درد مچ پا چقدر شایع است؟

 درد مچ و آسیب مچ پا بسیار شایع هستند اگر:

• بالای شصت و پنج سال سن دارید
• ورزش میکنید یا فعالیت هایی انجام میدهید که شامل پریدن، حرکت به چپ و راست یا تغییر جهت سریع است.
• اضافه وزن دارید یا چاق هستید.

شایع ترین علل درد مچ پا

درد مچ پا ممکن است ناشی از آسیب ها و شرایط متفاوتی باشد. برخی از شایع ترین آسیب هایی که باعث درد مچ پا میشوند عبارتند از:

• بورسیت: کیسه های پر از مایع به نام بورسیا از استخونهای شما هنگام حرکت محافظت میکنند. بورسیت زمانی اتفاق میافتد که این کیسه ها تحریک شده و ملتهب شوند.
• شکستگی: استخوانها ممکن است در اثر یک تصادف یا جراحت دچار شکستگی شوند. شدت شکستگی مچ پا از خفیف تا شدید متغیر است. این شکستگی ها می توانند استخوان بخش های مختلف مچ پا را درگیر کنند. شکستگی مچ پا باعث تورم و درد مچ پا میشود.
• پیچ خوردگی: رگ به رگ شدن مچ پا یکی از علل شایع درد مچ پا است. کشیدگی یا پارگی رباط ها باعث پیچ خوردگی مچ پا میشوند. بنابراین رگ به رگ شدن یا پیخ خوردگی مچ پا در اثر خارج شدن پا از موقعیت طبیعی خود رخ میدهد.
• تاندونیت: تاندونیت به آسیب بافت نرم گفته میشود که در اثر تحریک و التهاب تاندون اتفاق میافتد. تاندون ها ماهیچه ها را به استخوان ها متصل میکنند. گاهی اوقات این تاندون ها پاره میشوند (مانند پارگی تاندون آشیل). پارگی تاندون ممکن است نیاز به جراحی ترمیمی داشته باشد.

خیلی از بیماری ها، اختلالات و شرایط دیگر هم میتوانند باعث درد مچ پا شوند. از جمله:

• آرتریت: درد و سفتی مفصل مچ پا ممکن است ناشی از آرتریت باشد. آرتریت زمانی اتفاق میافتد که غضروف (بافتی در مفاصل که از استخوانها محافظت میکند) از بین میرود. شکستگی باعث ساییدگی استخوانها به هم میشود. آسیبها و استفاده بیش از حد میتواند باعث آرتریت شود. این بیماری در افراد بالای شصت و پنج سال شایع تر است. انواع مختلفی از آرتریت وجود دارد که میتواند مچ پا را تحت تاثیر قرار دهد. انواع رایج آن عباتند از : آرتریت روماتویید و آرتروز.

صافی کف پا: قوس بسیار کم کف پا (یا بدون قوس) میتواند باعث درد و تورم در مچ پا شود. گاهی اوقات قوس کف پای نوزادان با افزایش سن به شکل طبیعی رشد نمیکند و در نتیجه فرد دچار این عارضه میشود.

• نقرس: نقرس نوعی آرتریت است که در اثر تجمع اسید اوریک در سراسر بدن است. معمولا اسید اوریک از طریق ادرار از بدن خارج میشود. اسید اوریک اضافی باعث تشکیل کریستال هایی میشود که در مفاصل رسوب میکنند. نقرس در مچ پا میتواند بسیار دردناک باشد.
• عفونت: انواع مختلف عفونت مانند سلولیت میتواند باعث تورم و درد در مفصل مچ پا شود. عفونت استاف میتواند باعث ایجاد عفونت استخوانی به نام استئومیلیت شود.

پزشک چگونه علت درد پا را تشخیص میدهد؟

پزشک شما مشخصاتی مانند تورم، درد و کبودی مچ پای شما را بررسی می‌کند. او ممکن است توصیه کند تا برخی آزمایشات انجام دهید. نوع این آزمایشات به محل درد و وجود آسیب جدید یا قبلی بستگی دارد. این آزمایشات شامل اشعه ایکس، اسکن سی تی و یا ام‌آر‌آی می‌باشند. این آزمایشات تصاویری از استخوان‌ها و بافت‌های نرم ایجاد می‌کنند و به پزشک کمک می‌کنند تا به دقت بیشتری مشکل را بررسی کند. اگر پزشک شما تشخیص دهد که شما عفونت دارید، ممکن است بیوپسی نیاز باشد. در این صورت، پزشک نمونه‌ای از بافت مورد نظر را برداشت کرده و به آزمایشگاه ارسال می‌کند تا وجود باکتری را بررسی کند.

چگونه درد مچ پا را تسکین دهیم؟

اکثر دردهای مچ پا با استفاده از استراحت، کمپرس یخ و مصرف داروهای مسکن بدون نسخه بهبود می‌یابند. به راهنمایی‌های پزشک خود در مورد مراقبت خانگی برای درمان درد مچ پا عمل کنید. پزشک شما احتمالاً روش “RICE” (استراحت، کمپرس یخ، فشرده‌سازی و ارتفاع) را توصیه می‌کند. اگر درد شما شدید است یا پس از چند روز مراقبت در منزل همچنان درد دارید، با پزشک خود مشورت کنید.

رایج ترین درمان های خانگی برای مچ پا عباتند از:

• استراحت: اگر آسیبی مانند رگ به رگ شدن داشته اید باید مدتی به پاهای خود فشار وارد نکنید. در مورد مدت زمان استراحت با پزشکتان صحبت کنید. استفاده از عصا یا کفش های مناسب پیاده روی به شما کمک میکنند تا بدون اعمال فشار روی مچ پا حرکت کنید.
• یخ: برای کاهش تورم هر چند ساعت یکبار، کمپرس یخ را به مدت پانزده تا بیست دقیقه روی محل درد قرار دهید.
• ارتفاع: اگر هنگام استراحت مچ پا را بالاتر از قلب قرار دهید تورم آن کاهش میابد. شب ها هم میتوانید در این حالت بخوابید.
• داروهای ضد درد بدون نسخه: داروهای ضد التهابی غیراستروییدی میتوانند درد را تسکین داده و تورم را کاهش دهند. قبل از مصرف هر دارویی با پزشکتان مشورت کنید.
• کفش های حمایتی: مطمئن شوید که کفش هایتان به اندازه کافی از پاها و مچ پای شما حمایت میکنند. از پوشیدن دمپایی، صندل و کفش های خیلی گشاد خودداری کنید. پوشیدن کفش مناسب هنگام ورزش بسیار مهم است. فعالیت هایی مانند بسکتبال و والیبال به خصوص بدون کفش مناسب ممکن است باعث آسیب دیدگی مچ پا شود.

پزشکان چگونه درد مچ پا را درمان میکنند؟

اکثر آسیب های مچ پا با درمان های خانگی درمان میشوند. آسیب های شدید تر ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. نوع درمان بستگی به این دارد که چه چیزی باعث درد مچ پا شده است. درمان های رایج برای درد مچ عبارتند از:

• بریس ها (مچ بندطبی) و آتل ها: مچ بند ممکن است درد را تسکین دهد و باعث تعادل مچ پا شود. برای برخی از فعالیت های خاص از مچ بندهای طبی مخصوصی استفاده میشود. از پزشکتان بخواهید یکی از بهترین ها را متناسب با شرایط زندگیتان به شما پیشنهاد دهد.
• آسپیراسیون مفصل: در این روش پزشک یک سوزن را وارد مفصل کرده و مایع اضافی را خارج میکند. آسپیراسیون مفصل درد و تورم را تسکین میدهد.
• داروها: انواع مختلفی از داروها میتوانند التهاب را کاهش داده و درد مچ پا را تسکین دهند. داروهای درمان آرتریت و نقرس میتوانند به میزان قابل توجهی درد و تروم را کاهش دهند.
• استفاده از ارتز: ارتزها ابزارهایی هستند که در کفش قرار میگیرند. شما میتوانید ارتز را از فروشگاه خریداری کنید یا میتوانید از یک متخصص بخواهید تا آن را مطابق با شرایط پای شما برایتان بسازد. ارتز هم باعث تعادل و ثبات مچ پا میشود و هم از آن محافظت میکند.
• فیزیوتراپی: یک برنامه فیزیوتراپی متناسب با شرایط شما باعث بهبود انعطاف پذیری و تقویت ماهیچه هایی میشود که از مچ پا حمایت میکنند. فیزیوتراپیست شما یک برنامه تمرینی شامل حرکات کششی مناسب وضعیتتان به شما ارائه میدهد. شما باید تمرینات و حرکات کششی تجویز شده را به طور منظم انجام دهید.
• تزریق استرویید: پزشک شما با استفاده از یک سوزن داروهای ضد التهابی را به طور مستقیم به مفصل شما تزریق میکند. تزریق کورتیزون التهاب و درد را کاهش میدهد.
• جراحی: انواع مختلفی از روش های جراحی مچ پا وجود دارند که میتوانند رباط ها یا تاندون های پاره شده را ترمیم کنند. برخی از روش ها درد آرتریت را تسکین میدهند یا صافی کف پار را اصلاح میکنند. جراحی تعویض مفصل مچ پا میتواند درد را تسکین دهد و باعث بهبود عملکرد پا شود.

چگونه میتوانیم از درد مچ پا جلوگیری کنیم؟

شاید همیشه موفق به جلوگیری از درد مچ پا نشوید اما با حفظ سلامتی میتوانید استخوانها، رباط ها و تاندون های خود را قوی نگه دارید. برای جلوگیری از درد مچ پا در اثر آسیب ها باید:

• وزن مناسبی داشته باشید: حمل وزن اضافی به مفاصل شما از جمله مچ پا فشار زیادی وارد میکند.
• سایر عضلات را تقویت کنید: با قوی نگه داشتن سایر عضلات از مچ پا محافظت کنید و خطر آسیب را کاهش دهید.
• در صورت احساس درد فعالیت خود را متوقف کنید: درد را نادیده نگیرید. اگر حرکت یا فعالیتی باعث درد شما شده است، استراحت کنید. اگر درد بهتر نشد به پزشک مراجعه کنید. ادامه دادن حرکات ورزشی با درد میتواند آسیب های بدتر ایجاد کند.
• به درستی بدنتان را گرم کنید: قبل از ورزش حرکات کششی انجام دهید. اگر ماهیچه ها و بافتهای نرم (مانند رباط ها و تاندون ها) قبل از ورزش گرم شوند کمتر آسیب میبینند.

چه زمانی باید برای درد مچ پا به پزشک مراجعه کنیم؟

با پزشک خود تماس بگیرید اگر:

• درد مچ پا شدید است یا پس از دو تا سه روز درمان خانگی از بین نمیرود.
• درد و تورم به شکل ناگهانی رخ میدهد.
• ناحیه ای از مچ پا دچار قرمزی یا داغی شده باشد یا اگر تب دارید، این وضعیت میتواند نشانه عفونت باشد.
• نمیتوانید روی مچ پای خود بایستید.