برای بسیاری از افرادی که دچار سوزش، درد و یا بیحسی در انگشتان دستشان هستند، اولین چیزی که به ذهن خطور میکند، سندرم تونل کارپال است. این یک وضعیت رایج است، اما این تنها یک وضعیت است که میتواند مشکلاتی در دست و مچ شما ایجاد کند. اطلاع داشتن از علائم و نشانههای مربوطه میتواند به شما کمک کند تا بتوانید مراقبت مناسبی برای خودتان انجام دهید. درمان زود هنگام این مشکل میتواند تفاوت زیادی در بهبود شما ایجاد کند.
سندرم تونل کارپال به دلیل فشار بر عصب میانی در دست شما ایجاد میشود. این عصب علاوه بر انگشت کوچک، حس انگشتان شست و تمام انگشتان شما را نیز انتقال میدهد. وقتی این عصب از مچ دست عبور میکند، از یک تونل باریک به نام کارپال عبور میکند که از استخوان و رباطها ساخته شده است. در صورت بروز تورم در مچ دست شما، این تونل تنگتر میشود و فشاری بر عصب میانی ایجاد میکند که باعث بروز علائم مربوطه در شما میشود.
اگر علائم شما برای مدت طولانی ادامه داشته باشد و با مراقبتهای خانگی توصیه شده برطرف نمیشوند، باید به پزشک مراجعه کنید. سندرم تونل کارپال به ندرت مسئلهای اضطراری میشود. بیشتر موارد سندرم تونل کارپال به درمان غیر جراحی پاسخ میدهد. اولین روش درمانی برای سندرم تونل کارپال خفیف، پوشیدن یک مچبند یا بریس است. ثابت شده است که با قرار دادن مچ در موقعیت بهینه (30 درجه کشش) و کاهش تحریک عصب، علائم سندروم تونل کارپال کاهش مییابد. اگر سندرم تونل کارپال به مدت طولانی ادامه یابد، آسیب عصبی دائمی امکانپذیر است که باعث بیحسی و ضعف و آتروفی (کوچک شدن) عضلات در دست میشود. درمان بهمنظور حفظ عملکرد دست انجام میشود.
برای کسب اطلاعات بیشتر دربارهی درمان علائم دردناک سندرم تونل کارپال و یا رزرو نوبت در مطب دکتر پور قاسمیان میتوانید با شماره تلفن 03131311013 تماس حاصل فرمایید.
چه عواملی باعث بروز سندرم تونل کارپال میشوند
سندرم تونل کارپال هنگامی اتفاق میافتد که عصب میانی (مدیان) هنگام عبور از یک گذرگاه باریک در مچ دست به نام تونل کارپال فشرده شود. عصب میانی یکی از اعصاب اصلی اندام فوقانی است؛ از گردن تا تمام مسیر به سمت دستان کشیده شده است.
این وضعیت ناتوان کننده میتواند از طریق عوامل مختلفی ناشی شود. بیماریهایی مانند دیابت، آرتروز و سایر شرایطی که باعث تورم یا ایجاد انباشتگی مایعات میشوند میتوانند بر عصب مدیان فشار بیاورند. برای کارمندان دفتری، یکی از شایعترین دلایل این امر، زیاد جلو یا عقب کشیدن مچ دست است. همچنین حرکات تکراری مانند استفاده از صفحه کلید، ماوس و سایر دستگاههای دستی مربوط به کار دفتری میتواند باعث تحریک و فشرده سازی عصب میانی شود.
برای برخی از بیماران، علائم، به ویژه درد دست، میتوانند آنقدر شدید باشند که قادر به نگهداشتن چیزی به اندازه یک فنجان قهوه نباشند. در صورت عدم درمان، ماهیچههای پایه انگشت شست میتوانند تخریب و بسیار ضعیف شوند.
علائم اولیه سندرم تونل کارپال چیست؟
بهطور معمول، علائم به آرامی و با احساس سوزش، بیحسی، سوزن سوزن شدن یا درد شروع میشود. ممکن است این علائم را در انگشت شست و هر انگشت خود حس کنید، به غیر از انگشت کوچکتان. این احساس عجیب ممکن است تا قسمت ساعدتان نیز برسد. اغلب علائم در شب شروع میشوند. به این دلیل است که بیشتر افراد با مچ دست خم شده میخوابند و این باعث فشار به عصب میانی دست میشود. ممکن است با این احساس از خواب بیدار شوید که نیاز دارید دستتان را تکان دهید.
با بدتر شدن وضعیتتان، ممکن است در طول روز نیز علائمی مشاهده کنید. این امر اغلب زمانی اتفاق میافتد که در حال انجام کاری هستید که مچ دست شما برای مدت طولانی خم یا پایین باشد، مانند رانندگی در اتومبیل، خواندن روزنامه یا نگه داشتن تلفن. در ابتدا، علائم بیشتر کم و زیاد میشوند و میایند و میروند؛ اما با گذشت زمان، بیشتر اتفاق میافتند و بدتر میشوند. ممکن است علائم دیگری را نیز مشاهده کنید، از جمله:
- احساس کنید که انگشتان دستتان ورم کردهاند، در صورتی که اینگونه به نظر نمیرسد.
- درد و سوزن سوزن از ساعد به سمت شانهتان حرکت میکند.
- “شوک” هایی در انگشت شست و انگشتان شما میآیند و میروند.
با گذشت زمان ، تونل کارپال میتواند بر قدرت و توانایی شما در گرفتن و فشار دادن اشیاء نیز تأثیر بگذارد. مواردی نیز میتواند اتفاق بیفتد، از جمله:
- چیزها بیشتر از دستانتان میافتند (به دلیل بیحسی یا ضعف عضلات).
- کار کردن یا چیزهای کوچک برایتان دشوار میشود، مانند بستن دکمههای پیراهن
- مشت کردن دست برای شما دشوارتر از گذشته میشود.
در موارد شدیدتر، ممکن است عضله واقع در پایهی انگشت شست خود را از دست دهید. یا ممکن است دیگر نتوانید با لمس کردن، سردی یا گرمی را تشخیص دهید.
تشخیص علائم سندرم تونل کارپال
پزشک چندین تست ساده را برای ارزیابی سندرم تونل کارپال انجام دهد تا عملکرد عصبی دست شما را بررسی کند. تعدادی از این تستها را میتوانید در خانه نیز انجام دهید.
پزشک با معاینه بصری و دستی از دست شما شروع به جستجوی هرگونه ناهنجاری محسوس و آشکار میکند که ممکن است به توجیه مشکل شما کمک کند. دامنه حرکت مچ دست اغلب ارزیابی میشود. با قرار دادن کف دستها در کنار هم، میتوان فرم مچ دست را ارزیابی کرد. با قرار دادن پشت دستها در کنار یکدیگر، کشش مچ دست را میتوان ارزیابی کرد. افرادی که صدمات قبلی به مچ دست یا آرتریت مچ دست داشتهاند، معمولاً اختلالاتی در محدوده حرکت مچ دست دارند. حسی که در دست شما وجود دارد، اغلب بررسی میشود تا ببینید که آیا احساس لمس ملایم، خراشیدن خیلی جزئی یا تمایز دو نقطهای (two-point discrimination) (توانایی احساس دو نقطهی مجزا با استفاده از سر تیز یک سنجاق بر روی نوک انگشتان) در هر ناحیهای غیرطبیعی است. قدرت دست و انگشتان شما مورد بررسی قرار میگیرد که غالباً با دست مخالف و سالمتان مقایسه میشود.
همچنین میتوانید برای ارزیابی عملکرد عصب یا وجود آرتروز احتمالی که منجر به سندرم تونل کارپال میشود، به یک متخصص (عصب شناس، روماتولوژیست یا جراح ارتوپدی) مراجعه کنید. آزمایش هدایت عصبی، سرعت حرکت تکانه یا پالسهای الکتریکی را در عصب میانی در طول مچ دست را اندازهگیری میکند. برای مبتلایان به سندرم تونل کارپال، این تکانه عصبی کندتر از حد نرمال در مچ دست حرکت میکند. برای افرادی که به سندرم تونل کارپال پیشرفته مبتلا هستند، اندازههایی از فعالیت الکتریکی در عضلات دست ممکن است نشانههایی از تخریب و از بین رفتن ماهیچهها را نشان دهد.
چگونه میتوان علائم درد تونل کارپال دست را مدیریت کرد؟
دارو برای رفع درد سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال در درجه اول یک فرایند التهابی نیست. اگرچه، درد شکایتی شایع در این عارضه است و گاهی اوقات از داروهای ضدالتهابی برای درمان این درد استفاده میشود. داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن (Advil) ممکن است تا حدی درد را تسکین دهد اما بعید است که بتوانند سندرم تونل کارپال را درمان کنند.
ثابت شده است که تزریق مستقیم داروهای استروئیدی توسط پزشک در تونل کارپال، میتواند درمانی مؤثر برای برخی از مبتلایان به سندرم تونل کارپال باشد. این روشی است که در مطب پزشک و با حداقل درد و ناراحتی انجامپذیر است.
استفاده از بریس
فشار یا حرکات مکرر مچ دست شما به احتمال زیاد میتواند علائم شما را بدتر کند. یک بریس دست یا مچ بند طبی میتواند دستها و بهخصوص مچ دست شما را در حالت خنثی و مستقیمی نگه دارد. بریس میتواند فشار را در ناحیه تونل کارپال کاهش دهد و به کاهش علائم CTS کمک میکند. نکته منفی برای بریسهای مچ دست این است که استفاده از آنها راحت نیست و مانع از انجام کارها میشود. علاوه بر این، به محض اینکه بریس را در میآورید، درد دست شما برمیگردد.
از وسایل ارگونومیک در محل کارتان استفاده کنید
اگر برای کارتان باید از ساعت 9 صبح تا 5 بعد از ظهر از کیبورد استفاده کنید، بهتر است از ابزارهای ارگونومیک استفاده کنید تا فشار روی دستها و مچ دستتان کاهش یابد. استفاده از ابزارهای ارگونومیک میتواند به جلوگیری از سندرم تونل کارپال کمک کند.
با استفاده از صفحه کلید ارگونومیک میتوانید در حین کار، مچ دست و دست خود را در وضعیت خنثی نگه دارید. موقعیت مچ دست شما باید صاف باشد و در هنگام تایپ خم نشود.
فعالیتهای خود را کندتر کنید
باید در هنگام کارتان، استراحتهای مکرری داشته باشید و به دست و کف دستتان را استراحت دهید. همچنین میتوانید چند تمرین کششی انجام دهید تا به کاهش فشار عصب میانی یا مدیان در مچ دست کمک کنید. همچنین، حتماً دست و مچ دست خود را بهخوبی بکشید.
وضعیت قرارگیری بدنتان را بهبود دهید
با صاف و مستقیم نشستن و عقب نگه داشتن شانهها، وضعیت قرارگیری بدن خود را اصلاح کنید. اگر روی صندلی مخصوص پشت رایانه کار میکنید، حتماً آن را طوری تنظیم کنید که آرنجهایتان در زاویه 90 درجه نگه داشته شوند. همچنین، مانیتور رایانه خود را هم سطح با چشم نگه دارید و درست در مقابلتان قرار بگیرد.
کدام علائم سندرم تونل کارپال به جراحی نیاز دارد؟
هنگامی که درمان غیر جراحی با شکست مواجه شود یا در موارد پیشرفتهتر، ممکن است درمان جراحی برای سندرم تونل کارپال در نظر گرفته شود. هدف از جراحی برداشتن فشار از روی عصب واقع در مچ دست است. جراحی معمولاً در یک مرکز جراحی سرپایی انجام میشود. جراح برش کوچکی را روی قسمت داخلی (از کف دست) مچ دست ایجاد میکند و سپس رباطی را که تونل کارپال را پوشانده است آزاد میکند. با آزاد شدن رباط، اندازه تونل کارپال افزایش مییابد و فشار بر روی عصب موجود در تونل کارپال تسکین مییابد.
در کل، این جراحی بسیار بیخطر است، اما خطراتی احتمالی از جمله عفونت، مشکل ترمیم زخم، خشکی، درد ناشی از زخم و آسیب عصبی وجود دارد. برخی از افراد پس از رفع فشار روی عصب با روش جراحی، تسکین فوری را در دست خود مشاهده میکنند. برخی افراد ممکن است به دلیل فشار طولانی مدت و فشار شدید روی عصبشان، تسکین فوری را تجربه نمیکنند.
بعد از عمل جراحی، پانسمانی روی زخم جراحی قرار میگیرد. انگشتان دست بیرون از این پانسمان قرار میگیرند تا بتوان فوراً از آنها استفاده کرد. بیشتر افراد احساس راحتی میکنند که طی یک یا دو روز بعد از عمل میتوانند از دست خود برای فعالیتهای سبک استفاده کنند. بیماران میتوانند حدود شش تا چهار هفته بعد از عمل به کارهای سبک و حدود شش هفته بعد از عمل کارهای به کارهای سنگین خود برگردند.
چگونه میتوان از علائم سندرم تونل کارپال پیشگیری کرد؟
خودداری از سیگار کشیدن، حفظ وزن مناسب و ورزش منظم ممکن است به جلوگیری از بروز سندرم تونل کارپال کمک کند. ایجاد تغییرات و اصلاحاتی در محل کار، سعی شود از صفحهکلیدها و ابزارهایی که از پیشرفت سندرم تونل کارپال جلوگیری میکنند استفاده شود. تأثیر مثبت این مداخلات ارگونومیکی بهطورقطع معلوم نیست. درمان مناسب آرتروز مچ دست، در صورت ابتلا به آن، می تواند از سندرم تونل کارپال جلوگیری یا آن را درمان کند.