علت و درمان گرفتگی،اسپاسم و خشکی عضلات

گرفتگی عضلات به معنای انقباض غیر ارادی و شدید یک عضله است که به طور طبیعی و آزادانه آنقدری رها نمی‌شود. هنگامی که از عضلاتی که می‌توانیم به صورت ارادی کنترل کنیم، مانند دست‌ها و پاها، استفاده می‌کنیم، آن عضلات به‌طور مکرر انقباض و انبساط می‌کنند، همانند حرکت اندام‌هایمان که ماهیچه‌ها را متحرک می‌کند. اما، ماهیچه‌هایی که به سر، گردن و بدن (یک عضله یا حتی چندین بافت از آن) ما پشتیبانی می‌کنند، به طور هماهنگ و بدون کنترل آرادی، در یک اسپاسم (انقباض مداوم) منقبض می‌شوند تا وضعیت و نقشه‌ی کارکردی بدن را حفظ کنند. اگر اسپاسم به‌طور پایدار باشد، به آن گرفتگی عضلات می‌گویند. در گرفتگی عضلانی، عضله مورد نظر به‌طور قابل توجهی سفت و سخت می‌شود. برخی از حالت‌های گرفتگی عضلات شامل همزمان انقباض عضلاتی است که به طور معمول منجر به حرکت قسمت‌های مختلف بدن در جهت‌های مخالف می‌شود.

علائم گرفتگی عضلانی

اساسا گرفتگی عضلات اغلب به شدت دردناک است، معمولا، فرد مبتلا باید هر فعالیت و عملی برای رهایی از گرفتگی را متوقف کند؛ این فرد قادر به استفاده از عضلاتی که دچار گرفتگی شده‌اند نمی‌باشد .گرفتگی شدید ممکن است با درد و تورم همراه باشد، که گاهی اوقات ممکن است تا چند روز پس از گرفتگی که تسکین یافته نیز باقی بمانند. در هنگام گرفتگی، عضلات منقبض متورم شده، احساس سفتی زیاد و امکان حساسیت بالا را دارد. گرفتگی عضلات اغلب باعث درد در کمر، گرفتگی پا، گرفتگی گردن و کمر می‌شود.

دلایل

علت گرفتگی عضلات می تواند مربوط به عوامل مختلفی باشد؛ بیماری‌های خاص و یا شرایطی که  ممکن است خطر گرفتگی عضلانی را افزایش دهد عبارتند از:

• آترواسکلروز، یک بیماری است که به وسیله شریان‌های تنگ شده ناشی از تشکیل پلاک‌های چربی مشخص می‌شوند. اگر خونرسانی به عضلات کافی نباشد به احتمال زیاد آنها دچار گرفتگی خواهند شد. درد در باسن و پا ناشی از فشار روی اعصاب در کمر می‌باشد. در برخی مواقع، ممکن است عصب تحریک شده عضله مربوطه را وادار به انقباض کند.
• سیاتیک
• داروها
• برخی از بیماری‌ها نیاز به استفاده منظم از قرص‌های مایع دارند (دیورتیک‌ها). این داروها می‌توانند با تعادل مواد معدنی بدن مانع گرفتگی عضله شوند.
• کمبود ویتامین
• گردش ضعیف

انواع گرفتگی عضلانی

گرفتگی عضلانی اسکلتی، با توجه به علل مختلف و گروه‌های عضلانی که بر آن‌ها تاثیر می‌گذارد، می‌توان آن را به چهار نوع عمده دسته‌بندی کرد  که عبارتند از: گرفتگی واقعی، کزاز، انقباض و گرفتگی عضلات دیستونیک.

گرفتگی واقعی

گرفتگی واقعی شامل تمام یا قسمتی از یک عضله یا گروهی از عضلات که معمولا با هم عمل می‌کنند می‌باشد. گرفتگی واقعی به دلیل تحریک‌پذیری بیش از حد اعصابی که عضلات را تحریک می‌کنند ایجاد می‌شود. گرفتگی واقعی مطمئنا شایع‌ترین نوع گرفتگی عضلات اسکلتی می‌باشند. این نوع گرفتگی ممکن است در شرایط گوناگون به شرح زیر رخ دهد:

• آسیب‌دیدگی: اسپاسم عضله‌ای مزمن ممکن است به عنوان یک مکانیسم حفاظتی پس از آسیب‌هایی مانند شکستگی استخوان رخ دهد.
• فعالیت شدید: گرفتگی واقعی معمولا با استفاده شدید از عضلات و خستگی عضلانی (در ورزش یا با فعالیت غیر عادی) در طول فعالیت و یا بعد از آن مرتبط است.
• گرفتگی در حال استراحت: گرفتگی در حال استراحت بسیار شایع هستند، به خصوص در افراد مسن، اما ممکن است در هر سنی از جمله دوران کودکی رخ دهد. گرفتگی عضلانی راحتی اغلب در شب اتفاق می افتد.
• کم شدن آب بدن: کم شدن آب بدن، احتمال گرفتگی واقعی را افزایش می دهد. این گرفتگی به احتمال زیاد  در آب و هوای گرم رخ می دهد و می تواند از نشانه های اولیه گرمازدگی می باشد.
• تغییر مایع بدن: گرفتگی واقعی نیز ممکن است در شرایط دیگر که از ویژگی های یک توزیع غیر معمول از مایعات بدن است رخ دهد.  به عنوان مثال سیروز کبدی و دیالیز برای نارسایی کلیه است.
• کمبود کلسیم خون یا منیزیم: سطح پایین کلسیم یا منیزیم خون به طور مستقیم باعث افزایش تحریک‌پذیری انتهای عصب و عضلاتی که باعث تحریکشان هستند، می‌شود.
• کمبود پتاسیم

کزازی

در گرفتگی کزازی، تمام سلول‌های عصبی که مسئول تحریک عضلات هستند، در سراسر بدن فعال می‌شوند. این واکنش باعث بروز اسپاسم عضلانی در سراسر بدن می‌شود. نام “کزاز” از تأثیر سم کزاز بر روی سیستم عصبی گرفته شده است. با این حال، امروزه عموماً این نام برای گرفتگی عضلانی در شرایط دیگر، مانند سطوح پایین کلسیم و منیزیم در خون، استفاده می‌شود. گاهی اوقات، گرفتگی کزازی نمی‌تواند به طور قطعی از گرفتگی عضلانی واقعی تشخیص داده شود. تغییراتی که همراه با تأثیر و عوامل عصبی دیگری که در کزاز رخ می‌دهد، ممکن است به دلیل دردهای کرامپی، پوشیده شدن یا تغییر در حس‌ها، ناشناخته بماند و قابل رویت نباشد.

گرفتگی دیستونیک یا کشیدگی طبیعی عضلانی

در گرفتگی عضلات دیستونیک، عضلاتی که برای حرکت مورد نظر مورد نیاز نیستند با انقباض تحریک می‌شوند، عضلات که توسط این نوع گرفتگی تحت تأثیر قرار می‌گیرند شامل آنهایی است  که معمولا در جهت مخالف حرکت در نظر گرفته شده عمل می‌کنند، و یا دیگر عضلاتی که به صورت اغراق‌آمیزی حرکت می‌کنند. برخی گرفتگی‌های دیستونیک معمولا بر گروه‌های کوچکی از عضلات مانند پلک، فک، گردن، حنجره، دست‌ها و بازوها اثر می‌گذارند. عضلات ممکن است در حین عملکرد فعالیت مداوم مانند آنهایی که در ارتباط با دست خط (اسپاسم عضلانی نویسنده)، تایپ کردن، نواختن آلات موسیقی خاص، و بسیاری دیگر تحت تاثیر قرار گیرند.

تشخیص

هیچ آزمایش خاصی برای گرفتگی وجود دارد. با این وجود، تشخیص گرفتگی عضلانی نسبتا آسان است. اکثر مردم می‌دانند گرفتگی چیست و چه زمانی رخ می‌دهد. در صورت گرفتگی عضلات، پزشک، می‌تواند کشیدگی، سفتی و تورم سخت عضله گرفته را احساس کند.

درمان گرفتگی عضلانی اسکلتی

استراحت عضلات تحت تاثیر گرفتگی

عضلات گرفته را برای چند روز پس از اسپاسم استراحت بدهید، به خصوص اگر آن یک اسپاسم تماسی باشد. معمولا درد پس از اسپاسم ایجاد می‌شود. اطمینان حاصل کنید که در این موافع به آرامی عضله را برای جلوگیری از هر انقباض و سفتی حرکت دهید.

استفاده از یک صفحه گرم یا کمپرس سرد

گرما باعث استراحت و توقف اسپاسم عضلانی می‌شود. سرما می‌تواند به تسکین تورم و درد کمک کند. اولین بار که یک اسپاسم رخ می‌دهد، از یک کمپرس سرد استفاده کنید. در دو روز اول،  یک بسته یخ در منطقه آسیب‌دیده قرار دهید. یخ را به مدت 20-30 دقیقه هر 3-4 ساعت در محل اسپاسم قرار دهید. سپس، اگر اسپاسم همچنان ادامه پیدا کرد، از بخار به مدت 20-30 دقیقه در طول روز استفاده کنید.

ماساژ

ماساژ آرام، اغلب کمک به ریلکس شدن عضلات خواهد کرد.

داروهای شل‌کننده عضلانی

داروهای شل کننده عضلانی ممکن است در کوتاه مدت و در شرایط خاص، برای شل کنندگی گرفتگی عضلانی ناشی از مصدومیت و یا دیگر رویدادهای زود گذر استفاده شود. این داروها عبارتند از سیکلوبنزاپرین، اورفنادرین، و باکلوفن.

کشش

اگر بتوانیم عضله را بکشیم اکثر گرفتگی‌ها می‌توانند متوقف شوند:

• برای بسیاری از گرفتگی عضلات پا و ساق ها، این کشش می‌تواند اغلب با ایستادن و راه رفتن در اطراف انجام می‌شود.
• برای گرفتگی ماهیچه ساق پا، فرد می‌تواند حدودا درفاصله 2 تا 5 فوت از یک دیوار (احتمالا برای یک فرد قد بلند بیشتراست) ایستاده وساعدها را به دیوار تکیه داده با زانوهایی در برابر دیوار و پشت را صاف کرده و پاشنه‌ها را در تماس با کف  قرار دهد.
• خم کردن مچ پا با کشیدن انگشتان پا به سمت بالا و تا حد امکان با پای کشیده و صاف در حالی که هنوز در رختخواب دراز کشیده‌اید.
• برای رفع گرفتگی عضلات نویسنده (انقباض در دست) با فشار دادن دست بر روی دیوار با انگشتان رو به پایین، عضلات فلکسور، کشیده خواهند شد.

پیشگیری از گرفتگی عضله

• پیشنهادات در مورد چگونگی کاهش احتمال گرفتگی عضلانی عبارتند از:
• افزایش سطح آمادگی جسمانی خود
• گنجاندن کشش‌های منظم در روال تناسب اندام خود
• گرم کردن و سرد کردن به طور کامل هر زمان که شما ورزش یا بازی‌های ورزشی انجام می‌دهید.
• نوشیدن مقدار زیادی آب قبل و بعد و در طول  ورزش
• اطمینان حاصل کنید که رژیم غذاییتان از نظر مواد مغذی کافی است، و شامل مقدار زیادی از میوه ها و سبزیجات می‌باشد.
• ماساژ به طور منظم ممکن است به کاهش تنش عضلانی کمک کند.
• پوشیدن کفش مناسب و استفاده نکردن ازکفش پاشنه بلند