کاربرد اولتراسوندتراپی در فیزیوتراپی چیست؟

استفاده از دستگاه اولتراسوند یکی از روش‌های توانبخشی است که باعث ایجاد گرما در عمق ناحیه تحت درمان می‌شود. این دستگاه ارتعاشاتی را از طریق کریستال‌های موجود در دستگاه ایجاد می‌کند. امواج صوتی ایجاد شده توسط این دستگاه قادرند در عمق بافت بدن نفوذ کرده و لرزش‌هایی را ایجاد کنند. به عبارت دیگر، این لرزش‌ها اثر گرمایی را در ناحیه درمانی ایجاد می‌کنند که برای بهبود قسمت‌های دردناک و بافت‌های ضربه دیده یا آسیب‌دیده مفید است. یکی از مزایای این روش درمانی افزایش گردش جریان خون در قسمت آسیب‌دیده است. با باز شدن عروق، اکسیژن بیشتری به قسمت آسیب‌دیده می‌رسد و باعث تسریع در فرایند بهبودی آن ناحیه می‌شود.

کاربرد

چیزی که باعث افزایش محبوبیت اولتراسوند تراپی در اقدامات توانبخشی می‌شود این است که با استفاده از این روش می‌توان به بهبود بسیاری از مشکلات و مسائل بیماران کمک کرد. برخی از مشکلات بیماران که با به کارگیری اولتراسوند بهبود می‌یابند عبارتند از:

• سندرم پیریفورمیس: معمولاً اولتراسوند تراپی برای کاهش درد ناشی از کشیده شدن عضله و آزاد کردن عصب تحت فشار و افزایش انعطاف‌پذیری به کار می‌رود.
• تونل کارپال: اولتراسوند تراپی به کاهش التهاب دست‌ها، آزاد کردن عصب و تقویت تاندون‌ها کمک می‌کند.
• عارضه آرنج تنیس‌بازان: اولتراسوند تراپی به افزایش سرعت بهبود شکستگی‌ها و ترمیم تاندون در بیماران مبتلا به سندرم آرنج تنیس‌بازان کمک می‌کند.
• پس از ترمیم رباط صلیبی قدامی: توانایی این روش درترمیم اولیه تاندون باعث شده که استفاده از دستگاه اولتراسوند تراپی یک روش عالی برای درمان بیماران پس از انجام عمل جراحی ترمیمی رباط صلیبی قدامی گردد.
• ام اس: بیماران مبتلا به ام اس غالباً از درد مشکلات ناشی از اسپاسم رنج می‌برند اولتراسوند تراپی علاوه بر کاهش درد باعث افزایش انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات برای مقابله با اسپاسم عضلانی کمک می‌کند.

اولتراسوند برای تسریع بهبودی رباط‌ها، تاندون‌ها و مفاصل به کار می‌رود همچنین این روش درمانی برای درمان موارد زیر نیز به کار برده می‌شود:

• التهاب کپسول مفصلی
• آسیب‌ها و ضرب‌دیدگی‌های ورزشی
• خار پاشنه
• آرتروز (مچ پا، مچ دست، زانو، مفصل لگن و ران، آرنج، شانه)
• نقرس
• کریپتوس
• بورسیت
• التهاب تاندون (کشیدگی و التهاب تاندون زانو، التهاب تاندون شانه)

مزایا

با استفاده از اولتراسوند بسیاری از اهداف درمانی در بازیابی عملکردهای قسمت‌های آسیب‌دیده محقق می‌شود. برخی از مزایای استفاده از اولتراسوند تراپی عبارتند از:

• کاهش درد
• کاهش التهاب و ورم
• ترمیم و بازسازی بافت‌ها
• ترمیم و اصلاح بافت‌های زخمی و اسکاری
• افزایش جنبش مولکولی، تولید گرمای عمیق (در عمق 1 – 2 اینچی بافت)
• افزایش گردش جریان خون که باعث بهبود سرعت خون‌رسانی به قسمت‌های آسیب‌دیده می‌شود.
• تحریک تولید پروتئین‌های سلولی که باعث تسریع فرایند بهبودی می‌شود.
• افزایش خاصیت ارتجاعی و انعطاف‌پذیری عضلات و تاندون‌ها
• افزایش فعالیت ماکروفاژ: ماکروفاژهای سلول‌های خاصی هستند که نواحی آسیب دیده را تمیز می‌کنند.
• کاهش بافت‌های زخمی و اسکاری
• افزایش تولید کلاژن (کلاژن پروتئینی است که باعث ساخت رباط‌ها و تاندون‌ها می‌شود)
• افزایش تحرک فیبروبلاست‌ها: فیبروبلاست‌ها سلول‌های جبرانی هستند که 3 تا 5 روز پس از آسیب‌دیدگی ایجاد می‌شوند. این سلول‌های پروتئین‌های مهمی را تولید کرده و کلاژن جدید می‌سازند.
• افزایش جذب داروهای مسکن و داروهای ضدالتهابی
• کاهش درد نقاط ماشه‌ای

اولتراسوندتراپی چگونه عمل می‌کند؟

امواج صوتی به صورت پالسی به ناحیه آسیب‌دیده دردناک ارسال می‌شوند. این امواج باعث تحریک مفاصل، رباط‌ها، تاندون‌ها، عضلات و بافت‌های دیگر می‌شوند تا درد ناحیه هدف بدون استفاده از دارو یا بدون انجام عمل‌های جراحی کاهش یابد. اولتراسوندتراپی اثر گرمایی عمیقی در بافت ایجاد می‌کند که باعث رفع درد و ناراحتی بیمار می‌شود. امواج صوتی در پوست و لایه‌های سطحی نفوذ کرده و باعث لرزش بافت نرم می‌شود و این لرزش به آرامی گرمایی را در ناحیه آسیب‌دیده ایجاد می‌کند که باعث التیام درد و کاهش التهاب می‌شود.

لرزش ایجادشده توسط اولتراسوند باعث ایجاد حباب‌های کوچکی می‌شود که سلول‌های ناحیه آسیب‌دیده را تحریک می‌کند؛ به این فرایند “اثر کویتیشن” گفته می‌شود. اثر کویتیشن باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و ترمیم سلول‌های در سطح شیمیایی در قسمت آسیب‌دیده می‌شود که در نتیجه بافت ترمیم و بازسازی می‌شود.

انواع اولتراسوند تراپی

اثر حرارتی عمقی

معمولاً اولتراسوند برای ایجاد حرارت در عمق بافت نرم بدن به کار برده می‌شود. گرما دادن عمقی به عضلات، تاندون‌ها یا رباط‌ها باعث افزایش گردش جریان خون در این بافت‌ها شده و فرایند بهبودی را تسریع می‌کند. افزایش دمای بافت ناشی از به کارگیری اولتراسوند برای کاهش درد نیز به کار می‌رود.

حرارت عمقی می‌تواند برای افزایش “کشش” عضلات و تاندون‌ها که دچار گرفتگی شده‌اند نیز استفاده شود. با به کارگیری اولتراسوند قبل از انجام حرکات ورزشی برای بهبود دامنه حرکتی باعث افزایش گستردگی بافت‌های اطراف مفاصل می‌شود. با این کار توانایی‌های کششی عضلات افزایش می‌یابد.

اثر غیرحرارتی

اولتراسوند باعث افزایش انرژی در بدن می‌شود. این انرژی باعث ایجاد حباب‌های گازی میکروسکوپی در اطراف بافت‌ها شده که به سرعت منقبض و منبسط می‌شوند؛ به این فرایند کویتیشن گفته می‌شود. از نظر تئوری این انبساط و انقباض ناشی از وجود این حباب‌ها به فرایندهای سلولی سرعت بخشیده و باعث تسریع فرایند بهبودی در ناحیه آسیب‌دیده می‌شود. دو نوع کاویتاسیون شامل کاویتاسیون پایدار و کاویتاسیون ناپایدار می‌شود.

• کویتیشن پایدار زمانی مطلوب است که متخصص طب فیزیکی التراساوند را برای درمان شما به کار گیرد.
• کویتیشن ناپایدار می‌تواند برای بافت‌های بدن خطرناک باشد و متخصص طب فیزیکی آن را در هنگام به کارگیری اولتراسوند به کار نمی‌بندد.

فرآیند درمان با اولتراسوند

اولتراسوند تراپی به وسیله دستگاهی که امواج اولتراسوند را منتقل می‌کند انجام می‌شود. مقدار کمی ژل در قسمت تحت درمان استعمال می‌شود سپس متخصصین ما به آرامی سر دستگاه را با حرکات چرخشی روی قسمت تحت درمان بدن حرکت می‌دهند. متخصصین با تغییر تنظیمات دستگاه بر عمق نفوذ امواج اولتراسوند و شدت این امواج کنترل دارند. هر مرحله از بهبودی دارای تنظیمات مخصوص به خود است. در صورتی که قسمت تحت درمان بدن، استخوانی باشد یا برآمدگی داشته باشد و یا در آن ناحیه زخم‌های سربازی وجود داشته باشد می‌توان از روش‌های دیگر به جای التراساوند تراپی استفاده کرد.

متخصصین ما ژل اولتراسوند را در ترکیب با داروهای موضعی برای درمان التهاب اطراف بافت نرم مورد استفاده قرار می‌دهند. به این فرایند، افزایش جذب پوستی گفته می‌شود.

آیا درمان با اولتراسوند با درد همراه است؟

زمانی که شما تحت درمان اولتراسوند تراپی قرار می‌گیرید احتمالاً متوجه چیزی نمی‌شوید و فقط ممکن است کمی احساس گرما یا سوزن سوزنی شده در ناحیه تحت درمان داشته باشید. اگر سر دستگاه اولتراسوند تراپی در یک قسمت ثابت نگه داشته شود و به چرخش درنیاید ممکن است شما احساس درد کنید. در صورت بروز این اتفاق باید بلافاصله پزشک را مطلع کنید.

موارد عدم استفاده

موارد عدم استفاده از اولتراسوند تراپی عبارتند از:

• تومورها: زیرا با استفاده از اثر اولتراسوند، بافت‌ها ترمیم شده و باعث افزایش رشد توده‌ها می‌شوند
• عفونت‌ها: به دلیل خطر احتمال گسترش عفونت
• بارداری: به کار گیری اولتراسوند در اطراف رحم باعث تجزیه سلولی می‌شود.
• پرتودرمانی: در قسمت‌های که در شش ماه گذشته تحت پرتو درمانی قرار گرفته‌اند.
• ترومبوز: به دلیل ایجاد اختلال در گردش جریان خون
• قسمت‌هایی که دچار اختلالات حسی هستند.
• هموراژ: به دلیل خطر احتمال افزایش خونریزی مانند خونریزی‌های کنترل‌شده اخیر و هماتوم
• دستگاه‌های کاشتنی در بدن مانند پیس میکر قلبی زیرا ممکن است در عملکرد این دستگاه‌ها اختلال ایجاد شود.
• برخی پلاستیک‌های به کار رفته در عمل‌های زیبایی ممکن است باعث جذب انرژی التراساوند شوند. ایمپلنت‌های فلزی ممکن است بازتاب داشته باشند و به همین دلیل استفاده از اولتراسوند در نزدیکی این قسمت‌ها باید با احتیاط انجام شود.
• در درمان قسمت‌های نزدیک به چشم‌های باید مراقبت زیادی انجام شود زیرا احتمال آسیب دیدن شبکیه چشم وجود دارد.
• به طور مشابه اولتراسوند در نزدیکی گوش‌ها و اندام‌های تناسلی نیز باید با احتیاط کامل انجام شود.