درد و التهاب و پارگی تاندون مچ پا( تاندون آشیل)

تاندون آشیل، یک نوار طنابی شبیه به بافت فیبروز در پشت مچ پا است که عضلات قوی ساق پا را به استخوان پاشنه متصل می‌کند. آشیل بزرگترین تاندون در بدن انسان است و به همین دلیل گاهی به عنوان “طناب پاشنه” شناخته می‌شود. هنگامی که عضلات ساق پا انقباض می‌کنند، تاندون مچ پا تنگ‌تر می‌شود و باعث ایجاد کشش در پاشنه می‌شود. این امر به شما امکان می‌دهد پاهایتان را در حالت کشیده قرار داده و قادر باشید بر روی نوک انگشتان ایستاده و حرکت کنید. این رویداد برای فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، دویدن و پریدن بسیار حیاتی است. پارگی کامل تاندون مچ پا که معمولاً در نقطه‌ای حدود 2 اینچ بالاتر از استخوان پاشنه رخ می‌دهد، به عنوان “پارگی تاندون مچ پا” یا “آشیل” شناخته می‌شود.

دلایل پارگی تاندون مچ پا

افزایش سن و بدون استفاده ماندن می‌تواند منجر به ضعف و نازکی تاندون آشیل شود. این مسئله می‌تواند این بافت بدن را مستعد آسیب و پارگی کند. عارضه‌ی پارگی تاندون آشیل در افرادی که از سابقه‌ی ابتلا به التهاب این تاندون برخوردارند بیشتر شایع است. برخی بیماری‌های خاص (مانند روماتیسم مفصلی و دیابت) و مصرف برخی داروها (مانند کورتیکواستروئیدها و برخی آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله کینولون‌هایی مانند لوفلوکساسین و سیپروفلوکساسین) نیز می‌توانند خطر پارگی را افزایش دهند.

این نوع پارگی به طور عمده در ورزشکاران مرد میانسال (مانند بازیکنانی که در ورزش‌هایی مانند بسکتبال فعالیت می‌کنند) بیشتر دیده می‌شود. این آسیب معمولاً در طول فعالیت‌های ورزشی تفریحی که نیازمند پریدن، چرخیدن و دویدن هستند، رخ می‌دهد. تنیس، راکت‌بال، بسکتبال و بدمینتون از جمله ورزش‌های رایجی هستند که این نوع آسیب در آنها رخ می‌دهد.

این آسیب ممکن است در وضعیت‌های زیر به وقوع بپیوندد:

• زمانی که زانوها توسط عضلات توانمند ران در حالت صاف قرار داشته باشند، پاها با یک فشار شدید کشیده شوند. حالت استارت مسابقات دو و پرش از نمونه‌های این وضعیت هستند.
• پشت پا خوردن و یا سر خوردن‌های ناگهانی که می‌تواند منجر به کشیده شدن پا رو به جلو شود که در نتیجه‌ی آن تاندون به شدت کشیده می‌شود.
• سقوط از ارتفاعاتی بلند و یا افتادن ناگهانی داخل یک گودال و یا گیر کردن پا به لبه‌ی پیاده‌رو در هنگام راه رفتن.

علائم و نشانه‌ها

از علائم و نشانه‌های پارگی تاندون مچ پا می‌توان ب موارد زیر اشاره کرد:

• دردی ناگهانی و شدید که در پشت مچ پا و یا ساق پا احساس شود که غالباً به صورت دردی شبیه به درد ناشی از برخورد ضربه و یا لگدمال شدن مچ پا توصیف می‌شود.
• تولید صدایی مانند صدای ترکیدن بلند و یا صدای تق
• ایجاد شکاف و یا فرورفتگی در تاندون‌ها که ممکن است در حدود 2 اینچ بالاتر از استخوان پاشنه پا احساس و یا دیده شود.
• درد، تورم و سفتی اولیه که ممکن است به دنبال آن کبودی و ضعف همراه باشد.
• ممکن است درد سریعاً کاهش یابد و تاندون‌های کوچک‌تر توانایی خود در حرکت دادن انگشتان را حفظ کرده باشند. ولی، بدون تاندون آشیل این عمل بسیار دشوار خواهد بود.
• غیر ممکن بودن ایستادن برروی نوک انگشتان پا و یا بلند کردن پا
• پارگی کامل معمولاً شایع‌تر از پارگی جزئی است.

روش‌های تشخیصی

برای تشخیص التهاب تاندون آشیل، ممکن است پزشک سؤالاتی پیرامون درد و تورم پاشنه و یا ساق پای شما مطرح کند. ممکن است پزشک از شما بخواهد تا برروی نوک انگشتان خود بایستید و در همان حال دامنه‌ی حرکتی و انعطاف‌پذیری شما را بررسی کند. علاوه بر این، پزشک برای تعیین دقیق مناطقی از بدن که بیشترین میزان درد و تورم را دارند، مستقیماً به معاینه‌ی مستقیم نواحی اطراف محل درد اقدام خواهد کرد.

• یک پزشک معمولاً می‌تواند بر مبنای معاینات فیزیکی مناسب و بررسی سابقه‌ی پزشکی بیمار این عارضه را تشخیص دهد. معمولاً انجام تصویربرداری اشعه‌ی ایکس ضروری نخواهد بود.
• فشردن عضلات ساق پا در حالتی که فرد بر روی شکم در حالت درازکش قرار گرفته است، آزمونی ساده است که می‌تواند نشانگر متصل ماندن تاندون باشد. این آزمون اتصال بین عضلات ساق پا و تاندون و دیگر تاندون‌هایی که ممکن است مسبب ضعف حرکتی باشند، را جدا می‌کند.

احتیاط: پارگی تاندون آشیل غالباً با کشیدگی و یا صدمات جزئی تاندونی اشتباه گرفته می‌شود. تورم و ضعف در کشیدن انگشتان پا می‌تواند دلیل این تشخیص اشتباه باشد.

• انجام اسکن و ام آر ای می‌تواند در تشخیص این عارضه بسیار مؤثر باشد. بسته به شدت جراحت، این آزمون می‌تواند به تشخیص بهترین شیوه‌ی درمانی نیز کمک کند.

روش‌های درمان

درمان‌های اولیه

هدف از این شیوه‌های درمانی بازگرداندن طول طبیعی و خاصیت کشسانی تاندون به آن است و شما را قادر می‌سازد تا آنچه را که قبل از آسیب‌ها انجام می‌دادید را مجدداً انجام دهید. این شیوه‌ی درمانی تعادلی بین حفاظت و حرکات اولیه ایجاد می‌کند. این تکنیک‌های درمانی عبارتند از:

• رعایت اصول حفاظتی، به منظور فراهم آوردن زمان لازم برای بهبودی و جلوگیری از آسیب مجدد، ضروری است.
• برای جلوگیری از سفتی و از دست رفتن توان عضلانی، لازم است پا و مچ پا مرتباً حرکت داده شوند.
• انجام جراحی و یا روش‌های بدون جراحی، گزینه‌های پیش رو در درمان این عارضه هستند. انتخاب هر کدام از این روش‌ها نیازمند انجام بررسی‌های لازم است.
• در ابتدا، هم برای روش‌های بدون جراحی و هم روش‌های مبتنی بر جراحی، یک دوره‌ی شش هفته‌ای گچ گرفتن و یا آتل‌بندی مخصوص نیاز خواهد بود. این پانسمان ممکن است هر دو هفته یکبار تعویض شود تا در نهایت کشیدگی تاندون به اندازه‌ی طبیعی خود بازگردد. ممکن است به منظور بهبود توان و انعطاف‌پذیری کلی، این عمل با حرکاتی ابتدایی (هفته‌ی اول تا سوم) تلفیق شود.
• صرف نظر از شیوه‌ی درمانی انتخاب شده، استفاده از دستگاهی برای بالا بردن پاشنه‌ی پا و انجام منظم درمان‌های فیزیکی برای ادامه‌ی فرایند درمان در نظر گرفته می‌شود.

درمان‌های فیزیکی پارگی تاندون مچ پا

بهره‌گیری از تمرینات فیزیوتراپی برای سرعت بخشیدن به فرایند درمان و حصول اطمینان از کسب نتایجی مطلوب برای تمام بیماران مبتلا به این عارضه بسیار ضروری خواهد بود. دیگر روش‌های درمانی این عارضه عبارتند از:

• ماساژ بافت نرم
• الکتروتراپی (به عنوان مثال اولتراسوندتراپی)
• شاک‌ویو تراپی و مگنت تراپی
• لیزردرمانی
• بستن با نوار
• آتل‌بندی کردن
• استفاده از عصا
• یخ درمانی و یا گرما درمانی
• آموزش
• توصیه‌هایی برای اصلاح فعالیت‌ها
• اصلاحات بیومکانیکی
• استفاده از کفش‌ها و کفی‌های طبی
• بازگشت تدریجی به برنامه‌ی فعالیت‌ها
• برخی از تمرینات کششی برای درمان التهاب تاندون آشیل در شکل زیر نشان داده شده‌اند:

جراحی پارگی تاندون مچ پا

انجام جراحی، گزینه‌ای برای درمان است که معمولاً برای ورزشکاران حرفه‌ای و یا افرادی که سطح بالایی از فعالیت‌های بدنی را انجام می‌دهند، کسانی که وقفه‌ای در روند درمانی یا تشخیصی آن‌ها روی داده باشد و برای افرادی که مجدداً دچار پارگی تاندون شده‌اند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پیشگیری

انجام موارد زیر می‌تواند در پیشگیری از پارگی تاندون مچ پا مفید باشد:

• انجام روزانه‌ی حرکات کششی مناسب تاندون آشیل و گرم کردن بدن قبل از انجام فعالیت‌ها
• در صورتیکه برای مدت زمانی از انجام فعالیت‌های ورزشی دور مانده‌اید، فعالیت‌های ورزشی و کاری خود را تا سطح مشخصی حفظ کنید و سپس به تدریج به فعالیت‌های قبلی خود بازگردید.
• حفظ وضعیت کلی عضلانی در شرایطی ایده‌آل در حفظ سلامت تاندون‌ها بسیار مؤثر خواهد بود.