درمان فلج بل (فلج عصب صورت) با فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی

برای اکثر افراد فلج بل یک عارضه‌ی موقتی است. علائم این عارضه معمولاً پس از گذشت چند هفته شروع به بهبودی کرده و در عرض 6 ماه بیماری درمان می‌شود. تعداد کمی از افراد در طول زندگی خود علائم فلج بل (فلج اعصاب صورت) را همراه خواهند داشت. در موارد نادر، این عارضه می‌تواند پس از درمان دوباره بازگردد.

علائم

علائم و نشانه‌های فلج بل (فلج صورت) به‌طور ناگهانی ظاهر شده و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• شروع ناگهانی ضعف ملایم تا فلج کامل در یک طرف صورت، بروز در طول چند ساعت تا چند روز
• افتادگی صورت و مشکل در ایجاد حالات مختلف چهره مانند بستن چشم‌ها و یا لبخند زدن
• سرازیر شدن آب دهان
• احساس درد در اطراف فک و یا پشت گوش در سمت آسیب‌دیده‌ی صورت
• افزایش حساسیت نسبت به صدا در سمت آسیب‌دیده
• سردرد
• تضعیف حس چشایی
• تغییر در میزان اشک و بزاق تولید شده

در موارد نادر، فلج بل می‌تواند اعصاب هر دو طرف صورت را درگیر کند.

علت‌ها و دلایل

اگر چه علت دقیق ایجاد فلج بل مشخص نیست، این عارضه معمولاً با یک عفونت ویروسی در ارتباط است. ویروس‌هایی که به فلج بل مربوط می‌باشند، ویروس‌هایی هستند که عارضه‌های زیر را ایجاد می‌کنند:

• تب‌خال و هرپس تناسلی (هرپس سیمپلکس)
• آبله‌مرغان و زونا (هرپس زوستر)
• مونونوکلئوز (اپشتین بار)
• عفونت‌های سیتومگالوویروس
• بیماری‌های تنفسی (آدنوویروس)
• سرخک آلمانی (روبلا)
• اوریون (ویروس اوریون)
• آنفلوانزا (آنفلوانزا B)
• بیماری دست و پا و دهان (کوکساکی ویروس)

عوامل خطر

بیماری فلج صورت بیشتر در افراد زیر بروز پیدا می‌کند:

• مادران باردار به‌خصوص در سه‌ماهه‌ی سوم بارداری و یا مادرانی که در هفته‌ی اول پس از زایمان به سر می‌برند.
• افراد مبتلا به عفونت‌های فوقانی دستگاه تنفسی مانند آنفلوانزا و سرماخوردگی
• افراد مبتلا به دیابت
• افرادی که سابقه‌ی فامیلی حملات مکرر این بیماری را دارند.

عوارض

یک مورد معمولی فلج صورت در عرض یک ماه از بین می‌رود ولی بهبودی در موارد شدیدتر این بیماری که باعث فلج کامل شده‌اند سخت‌تر است. عوارض این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آسیب‌های جبران‌ناپذیر به عصب صورت
• رشد دوباره‌ی رشته‌های عصبی در جهت اشتباه که باعث انقباض ناخواسته‌ی برخی عضلات به هنگام انقباض عضلات دیگر می‌شود، برای مثال زمانی که شما لبخند می‌زنید، ممکن است چشم در طرف آسیب‌دیده‌ی صورت بسته شود.
• کوری جزئی یا کامل چشم که به دلیل بسته نشدن چشم در اثر خشکی بیش ‌از حد و خراشیده شدن قرنیه که محافظ شفاف روی چشم است ایجاد شده است.

تشخیص

فلج بل یا فلج عصب صورت هیچ آزمایش تشخیصی به خصوصی ندارد. پزشک به صورت شما نگاه کرده و از شما می‌خواهد تا عضلات صورت خود را با بستن چشم‌ها، بالا بردن ابروها، نشان دادن دندان‌ها و یا اخم کردن حرکت دهید. در صورتی‌که علت وجود علائم مشخص نباشد، ممکن است پزشک شما انجام آزمایشات دیگری را نیز تجویز کند ازجمله:

• الکترومیوگرافی (نوار عضله) (EMG): این آزمایش می‌تواند وجود آسیب‌های عصبی را تشخیص داده و شدت آن را مشخص کند.
• آزمایشات عکس‌برداری: اسکن MRI و یا سی تی اسکن می‌توانند علل دیگر وجود فشار بر روی عصب صورت مانند تومور و یا شکستگی جمجمه را مشخص کنند.

درمان فلج بل

اکثر افراد پس از گذشت دو تا سه هفته احساس بهبودی می‌کنند ولی رفع کامل فلج بلز ممکن است تا 9 ماه زمان ببرد. مدت‌زمان مورد نیاز برای بهبودی در هر فرد متفاوت بوده و به میزان آسیب عصبی بستگی دارد.

دارو درمانی

در بیشتر موارد، به افراد مبتلا به فلج بل پردنیزون تجویز می‌شود. پردنیزون یک کورتیکواستروئید است که برای کاهش التهاب و تورم در اعصاب و تسکین درد استفاده می‌شود. همچنین، برخی از پزشکان ترکیبی از پردنیزون و یک داروی ضد ویروس هرپس مانند آسیکلوویر یا والاسیکلوویر را تجویز می‌کنند. این داروها داروهای خوراکی هستند و به ویروس هرپس حمله می‌کنند. معمولاً این داروها به مدت 7 تا 10 روز مصرف می‌شوند تا بهبودی و کنترل علائم بیماری حاصل شود.

استفاده از گرمای مرطوب

گذاشتن یک حوله‌ی خیس شده در آب گرم بر روی صورت چند بار در روز می‌تواند به تسکین درد کمک کند.

فیزیوتراپی

عضلات فلج شده ممکن است تحلیل رفته و کوتاه شوند که این مشکل، عارضه‌هایی را به همراه خواهد داشت. در فیزیوتراپی به شما آموزش داده می‌شود که چگونه عضلات صورت خود را ماساژ داده و به آن‌ها تمرین دهید تا از ایجاد مجدد این بیماری جلوگیری شود.

تحریک الکتریکی

تحریک الکتریکی با جریان‌های متفاوت را می‌توان بر روی عضلات و اعصاب صورت استفاده کرد تا بدون آسیب رسیدن به بافت‌ها، دامنه‌ی حرکتی ایده آل حاصل شود.

لیزر درمانی

هر دو نوع لیزردرمانی کم‌توان و پرتوان می‌توانند برای درمان فلج بلز به کار گرفته شوند. لیزر درمانی کم‌توان می‌تواند عملکرد عصب‌های آسیب‌دیده را بازیابی کرده و همچنین از تخریب بیشتر آن‌ها جلوگیری کند.

بیوفیدبک

در روش بیوفیدبک به شما آموزش داده می‌شود تا از افکار خود برای کنترل بدن استفاده کنید. در این روش شما می‌توانید عضلات صورت خود را به شکل بهتری کنترل کنید.

تکنیک‌های آرامش‌بخشی

حفظ آرامش با استفاده از روش‌هایی چون یوگا می‌تواند تنش‌های عضلانی را کنار زده و درد مزمن را تسکین دهد.

ماساژ صورت

استفاده از ماساژ درمانی به‌عنوان یک ابزار برای افزایش گردش خون و حفظ سلامتی بافت‌ها در منطقه‌ی آسیب‌دیده بسیار مهم است. ماساژ درمانی به منظور تحریک عضلات مبتلا به فلج صورت و همچنین جلوگیری از فیبروز و سفت شدن آن‌ها استفاده می‌شود. علاوه بر این، ماساژ درمانی می‌تواند دامنه‌ی حرکتی عضلات را حفظ کند. همچنین، این روش می‌تواند با کاهش فعالیت دستگاه عصبی سمپاتیک، میزان استرس را کاهش داده و بهبودی را تسریع کند. ماساژ همچنین برای درمان عارضه‌هایی مانند گرفتگی، درد و تورم در اندام‌هایی مانند گردن و شانه‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ورزش صورت

با اینکه انجام ورزش‌های صورت فواید زیادی دارد، باید بدانید که انجام ورزش‌های نامناسب و یا صحیح انجام ندادن ورزش‌ها می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات بیشتری شود.

توجه شود که در مورد ورزش و ماساژ صورت مناسب برای فلج بل و جهت پیشگیری از آسیب‌های بیشتر به عضلات صورت، بهتر است به پزشک طب فیزیکی و توان‌بخشی مراجعه شود.

محافظت از چشم 

مراقبت از چشمی که قادر به بستن آن نیستید بسیار حائز اهمیت است. برای حفظ رطوبت چشم، می‌توانید در طول روز از قطره‌های چشمی روان‌کننده استفاده کنید و در طول شب از یک کرم چشم استفاده نمایید. همچنین، استفاده از عینک در طول روز و چشم‌بند در طول شب می‌تواند از خراشیده شدن و ضربه خوردن چشم جلوگیری کند. این اقدامات به حفاظت و محافظت از سلامت چشم شما کمک می‌کند.

مراقبت از دهان

مشکلات ایجاد شده در اثر فلج عصب صورت یا فلج بل می‌توانند باعث مشکلات طولانی‌مدت مربوط به دهان شوند. فلج صورت معمولاً منجر به ضعف عضلانی می‌شود که نحوه‌ی غذا خوردن، آشامیدن، حرف زدن و لبخند زدن فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. د رنتیجه، رعایت بهداشت دهان و دندان برای بیماران مبتلا به فلج بل و فلج عصب صورتی امری ضروری است.