آرتروز گردن عارضه نسبتاً شايعي است که با فرسودگي و ساييدگي غضروف و استخوان‌هاي ناحيه گردن در اثر پيري، مشخص مي‌شود. اين عارضه به مرور زمان مي‌تواند منجر به رشد غيرطبيعي زائده‌هاي استخواني در ناحيه گردن و در نتيجه، فشرده شدن ريشه‌هاي اعصاب يا نخاع گردني شود.
بيشترين ميزان شيوع ارتروز گردن در بين افراد با سن بالاتر از 60 سال مي‌باشد، اما افراد چاق و کساني که سابقه مصدوميت شديد از ناحيه ستون فقرات گردني، آرتروز شديد، پارگي يا بيرون‌زدگي ديسک‌هاي بين‌مهره‌اي يا پوکي استخوان دارند، بيشتر در معرض ابتلاء به اين عارضه قرار دارند. همچنین در افرادی که به لحاظ نوع فعالیت شغلی، در درازمدت به طور مرتب اجسام سنگین را بلند می‌کنند نیز خطر بروز آرتروز گردن بیشتر است.
کلینیک تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی دکتر پورقاسمیان، متعهد به ارائه برترین خدمات در زمینه معاینه فیزیکی، درمان و پیشگیری از آسیب‌های ناشی از فعالیت‌های روزانه، تصادفات یا بیماری‌های مزمن، میباشد. زمینه تخصصی فعالیت این کلینیک، درمان فیزیوتراپی برای عوارض ناشی از آرتروز از جمله عوارض قبل از جراحی و توانبخشی بعد از جراحی میباشد. تیم متخصص و دستیاران ما آماده کمک به شما جهت بهبود تحرک، عملکرد و حس بهبودی و سلامتی شما می‌باشند.
برای دریافت مشاوره درباره روش‌های طب فیزیکی و توانبخشی و نیز رزرو نوبت می‌توانید از طریق شماره 03131311013 تماس حاصل فرمایید.
آرتروز گردن چیست؟
آرتروز گردن، یک عارضه شایع است که ناشی از سایش و فرسایش تدریجی مفاصل ناحیه گردن در طول زمان به وجود می‌آید. ستون فقرات ما از تعداد زیادی استخوان به نام مهره تشکیل شده است و هر یک از آنها در مرکز خود دارای یک سوراخ بزرگ است. وقتی که این استخوان‌ها بر روی یکدیگر قرار می‌گیرند، سوراخ‌های مرکزی آنها در یک خط مستقیم قرار می‌گیرند و کانال نخاعی را تشکیل می‌دهند.
با گذشت زمان، فرایند فرسایش و استفاده مداوم از دیسک‌های بین مهره‌ای، مفاصل و استخوان‌های ستون فقرات باعث بروز تغییرات فرسایشی در ستون مهره‌ها می‌شود. این تغییرات ممکن است شامل کاهش ضخامت دیسک‌ها، فروپاشی بافت غضروف مفصلی، تشکیل زائده‌های استخوانی (استئوفیت‌ها) و ضخیم شدن استخوان‌ها باشد. این عارضه به عنوان آرتروز گردنی (استئوآرتروز) شناخته می‌شود. در حالی که این عارضه پیشرفت می‌کند، کانال نخاعی و سوراخ بین مهره‌ای (جایی که عصب از نخاع خارج می‌شود) به تنگی می‌افتد و در نتیجه فشار زیادی بر روی نخاع و عصب‌های نخاعی اعمال می‌شود، که علائمی در بیمار بروز می‌دهد.
علل بروز آرتروز گردن
عوامل متعددی وجود دارد که می‌تواند با عارضه آتروز گردن ارتباط داشته باشد. این عوامل باید در فرد بیمار به دقت مورد ارزیابی قرار گیرند و تا جایی که امکان دارد با بکارگیری درمان‌های فیزیوتراپی و دستورات متخصص فیزیوتراپی نسبت به اصلاح و رفع آنها اقدام شود. مهم‌ترین عواملی که باعث بروز آرتروز گردن می‌شوند عبارتند از:
- سن (بالاتر از 40 سال)
- سبک زندگی یا فعالیت شغلی که همراه با بلند کردن مکرر اجسام سنگین، خم کردن سر یا دولا شدن، جلو کشیدن بازوها، خم شدن یا چرخش از ناحیه گردن باشد.
- سابقه مصدومیت یا آسیب‌دیدگی از ناحیه گردن (مانند آسیب شلاقی گردن)
- فعالیت بدنی شدید یا به شیوه نادرست
- عدم اختصاص زمان کافی برای ریکاوری و استراحت بعد از کارهای سنگین
- وضعیت نادرست بدن در هنگام نشستن، ایستادن یا راه رفتن
- خشکی و سفتی ستون فقرات گردنی
- ناپایداری نخاع
- ضعف یا کشیدگی عضلات
- عدم تعادل در قدرت عضلات
- بلند کردن اجسام به شیوه نادرست
- ناهنجاری‌های بیومکانیکی
- عوامل ژنتیکی و ارثی
نشانه‌ها و علائم آرتروز گردن
آرتروز گردن معمولاً در افراد مسن اتفاق می‌افتد. بسیاری از افرادی که آرتروز خفیف گردن دارند، ممکن است علائم بسیار خفیفی را تجربه کنند و یا اصلاً هیچ علائمی نداشته باشند. اما با پیشرفت عارضه، بیمار ممکن است احساس درد و خشکی گردن و کاهش دامنه حرکت گردن را تجربه کنند.
در موارد پیشرفته‌تر که باعث فشردگی نخاع با اعصاب نخاعی می‌شود، بیمار دچار درد، سوزن سوزن شدن، ضعف شدید و یا بی‌حسی در ناحیه گردن، بالای کمر، شانه‌ها، بازوها و دست‌ها می‌شود. در بعضی از موارد هم ممکن است این عارضه با سر درد همراه باشد.
بیماران مبتلا به آرتروز گردن به تدریج شاهد افزایش شدت علائم این عارضه در زمان فعالیت‌های بدنی که با کشیدگی یا فشار آوردن مکرر بر روی گردن همراه باشد، خواهند بود. همچنین علائم این عارضه می‌تواند در زمانی که گردن تا انتهای دامنه حرکت خود حرکت داده می‌شود (برای مثال وقتی که برای دیدن یک سمت خود، گردن را به طور کامل می‌چرخاند) و یا در هنگام بلند کردن یا خم کردن سر (به خصوص در وضعیت نشسته) شدت بیشتری پیدا کند. از طرفی، استراحت کردن و خوابیدن (در وضعیت صحیح) و یا گرم شدن گردن (برای مثال هنگام دوش گرفتن با آب گرم) می‌تواند باعث تسکین علائم این عارضه شود.
تشخیص آرتروز گردن
به منظور تشخیص آرتروز گردن معمولاً لازم است که یک معاینه کامل توسط متخصص فیزیوتراپی همراه با سایر آزمایش‌های تشخیصی و بررسی‌های لازم انجام گیرد. عکسبرداری اشعه ایکس معمولاً وجود تغییرات فرسایشی در استخوان‌ها و مفاصل گردن را نشان می‌دهد. آزمایش‌های دیگری از قبیل سی تی اسکن، اسکن‌های استخوان و یا ام آر آی نیز ممکن است برای ارزیابی شدت عارضه و شناسایی دقیق ساختارهایی که دچار آسیب‌دیدگی شده‌اند، مورد استفاده قرار گیرند.
درمان آتروز گردن
فیزیوتراپی برای آرتروز گردن
توانبخشی و طب فیزیکی برای بیمارانی که از آرتروز گردن رنج می‌برند، جهت کمک به تسکین درد، بهبود انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات گردن و تضمین نتایج بهینه از درمان بیمار، اهمیت زیادی دارد. مهم‌ترین روش‌های درمانی در این بخش می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- لیزر درمانی: این روش در درمان و بهبود درد کمر و گردن، آرتروز و سایر آسیب‌دیدگی‌های ناشی از تصادفات، فعالیت‌های ورزشی و فعالیت‌های شغلی کارآیی بالایی دارد. لیزر درمانی همچنین می‌تواند برای تسریع در روند بهبودی بیمار بعد از عمل جراحی، مورد استفاده قرار گیرد. در جریان جلسه لیزر درمانی شما، درمانگران ما پرتوهای لیزر را بر روی نواحی آسیب‌دیده بدن که باید درمان شود، متمرکز می‌کنند. نور لیزر بدون ایجاد درد و ناراحتی، به زیر پوست نفوذ می‌کند و آسیب‌دیدگی موجود در آن ناحیه را بهبود می‌بخشد. زمان هر جلسه درمانی برای هر یک از نقاط آسیب‌دیده بدن می‌تواند بین 2 تا 10 دقیقه متغیر باشد.
- اوزون تراپی: یک روش درمانی هومئوپاتیک مبتنی بر تزریق اکسیژن (اوزون) میباشد. این روش برای درمان تمامی انواع دردهای اسکلتی- عضلانی و مفصلی از جمله دردهای مزمن گردن و دردهای ناشی از آرتروز، عملکرد بسیار خوبی دارد. کارآیی بالای اوزون تراپی به خاطر آن است که مستقیماً آسیب‌دیدگی یا اختلالات ناشی از بیماری را تصحیح می‌کند و در نتیجه شانس بهبود دائمی دردهای مزمن در بیماران به بیش از 75% می‌رسد.
- درمان دستی: از روش‌های درمان دستی برای تنظیم وضعیت قسمت‌های مختلف بدن و ستون فقرات جهت رفع خشکی و گرفتگی آنها استفاده می‌شود. در بعضی از موارد ممکن است که این روش باعث ناراحتی و آزار بیمار شود، بنابراین باید مناطق درگیر در عارضه با دقت زیادی شناسایی شوند و به روش مناسب مورد درمان قرار گیرند.
- طب سوزنی: در جلسات درمانی به روش طب سوزنی، سوزن‌های بسیار ریزی به صورت بدون درد به درون جایگاه‌های خاصی از پوست (به نام مریدیان‌ها) فرو برده می‌شود. البته جایگاه‌های محل فرو کردن سوزن‌ها الزاماً همان ناحیه دردناک یا آسیب‌دیده نیست و می‌تواند در نقطه متفاوتی باشد. بعضی منابع علمی نشان داده‌‌اند که طب سوزنی می‌تواند از طریق اختلال در روند ارسال سیگنال‌های درد به مغز و القاء آزاد شدن مسکن‌های طبیعی بدن، باعث تسکین درد در کوتاه مدت شود.
- کشش ستون فقرات
- تصحیح وضعیت قرارگیری بدن در زمان نشستن، ایستادن و راه رفتن.
- یخ درمانی و گرما درمانی
سایر مداخلات درمانی برای آرتروز گردن
بعضی از بیماران مبتلا به آرتروز گردن ممکن است بعد از استفاده از روش‌های فیزیوتراپی باز هم از علائم و درد ناشی از این عارضه رنج ببرند. در این صورت ممکن است لازم باشد که از مداخلات راههای درمان آرتروز گردن دیگری برای این بیماران استفاده شود. این روش‌ها می‌تواند شامل مداخلات دارویی، تزریق کورتیکواستروئید، استفاده از مکمل‌هایی نظیر روغن ماهی، گلوکزآمین و کوندروئیتین، آزمایش‌هایی از قبیل عکسبرداری اشعه ایکس، سی تی اسکن، اسکن استخوان یا ام آر آی و یا معاینه توسط یک پزشک متخصص باشد. متخصص فیزیوتراپی شما می‌تواند روش‌های مناسب را به شما توصیه کند و در صورت نیاز، شما را به پزشک متخصص برای استفاده از روش‌های پزشکی مناسب ارجاع دهد. در موارد شدیدتر آتروز گردن که منجر به تنگی کانال نخاعی یا فشردگی اعصاب نخاعی شده باشد، ممکن است برای آزاد کردن فشار وارد بر نخاع یا اعصاب، نیاز به انجام عمل جراحی باشد.
وسایل فیزیوتراپی و بریس‌های اختصاصی برای آرتروز گردن
بعضی از رایج‌ترین انواع بریس‌ها که جهت تسریع در بهبودی بیماران مبتلا به آرتروز گردن توسط متخصصین فیزیوتراپی توصیه می‌شود، عبارتند از:
- وسایل حمایت کننده (ساپورت) از وضعیت صحیح بدن
- بالش‌های طبی
- بسته‌های یخ و بسته‌های گرم
- بالشتک‌های مخصوص نشستن (لومبار رول)
- چسب‌های ورزشی (برای چسباندن روی مواضع دردناک)
- غلتک‌های فومی (یا فوم رولر برای استفاده در زمان ورزش‌های کششی بالای کمر و پیلاتز)
- باند کشی (برای استفاده در ورزش‌های تقویت اندام‌ها و پیلاتز)
ورزش‌هایی برای آرتروز گردن
ورزش‌های زیر معمولاً برای بیمارانی که از آرتروز گردن رنج می‌برند، تجویز می‌شود. دقت کنید که باید قبل از شروع این ورزش‌ها حتماً با فیزیوتراپیست خود در مورد مناسب بودن آنها برای خودتان، مشورت کنید. به طور کلی ورزش‌های مقدماتی و حدواسط باید سه مرتبه در روز انجام شود، در حالی که ورزش‌های پیشرفته را باید تنها دو بار در روز انجام داد.
پایین آوردن چانه
صاف بنشینید یا بایستید و کمر و گردن خود را مستقیم و کشیده نگه دارید. شانه‌ها را کمی به طرف عقب متمایل کنید. در این حالت چانه خود را تا جایی که می‌توانید و دردی احساس نمی‌کنید، پایین بیاورید. دقت کنید که فقط باید یک کشش خفیف تا ملایم در ناحیه گردن احساس کنید. این حالت را دو ثانیه نگه دارید و سپس چانه را آزاد کنید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید، بدون آنکه باعث درد گردن شما شود. این ورزش را هر روز سه مرتبه انجام دهید.
فشردن تیغه شانه‌ها
صاف بنشینید یا بایستید و کمر و گردن خود را مستقیم و کشیده نگه دارید. در این حالت تیغه شانه‌ها را به طرف عقب و تا جایی که می‌توانید به هم فشار دهید
