مشکلات جزئی در شانه مانند تحریک عضلات و گرفتگی و درد بسیار شایع است. مشکلات شانه از ساییدگی و فرسودگیهای روزمره، استفاده بیش از حد یا آسیب دیدگی ناشی میشود. آنها میتوانند در اثر روند طبیعی پیری نیز ایجاد شوند.
مفاصل شانه شما هر بار که بازوهای خود را حرکت میدهید حرکت میکند. برای درک بهتر مشکلات و آسیبدیدگی شانه، بهتر است آناتومی و عملکرد شانه را مرور کنید. شانه یک مفصل توپی- و –سوکت (حفره) و دارای سه استخوان اصلی است: استخوان فوقانی بازو (هومروس)، استخوان ترقوه (کلاویکل) تیغه شانه یا کتف (اسکاپولا). این استخوانها توسط عضلات، تاندونها و رباطها در کنار هم قرار میگیرند. مفصل شانه بیشترین دامنهی حرکت را در میان مفاصل دیگر بدن دارد. به دلیل همین تحرک زیاد، احتمال آسیب شانه و بروز مشکلات در آن بیشتر است. مفصل آکرومیوکلاویکولار (بین زائدهی اخرمی-ترقوه) (AC) که در قسمت بالای شانه قرار دارد نیز بهراحتی آسیب میبیند.
اگر نمیتوانید شانههای خود را حرکت دهید یا اینکه درد شما بدتر شده یا بعد از دو هفته درمان بهبود نیافته است، به پزشک یا یک متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید. همچنین اگر درد خیلی شدیدی در هر دو شانه یا هر دو ران یا تب دارید باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. دکتر پورقاسمیان، برای تعیین علت ایجاد درد و بهترین برنامه درمانی، ممکن است عکس رادیولوژی، سونوگرافی یا تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) برای شما انجام دهد. در صورت مشاهدهی موارد زیر، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- وجود درد در هر دو شانه
- وجود درد در هر دو ران
- تب یا احساس ناخوشایندی داشته باشید
این علائم میتوانند نشانهای از پلی مگالیا روماتیسا باشد، شرایطی که نیاز به درمان سریع دارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در مطب دکتر پورقاسمیان میتوانید با شماره تلفنهای 03131311013 تماس حاصل فرمایید.
انواع درد کتف و شانه
مشکلات شانه میتوانند به صورت خفیف یا جدی باشند. علائم ممکن شامل درد، تورم، بیحسی، سوزش، ضعف، تغییر دما یا تغییر در رنگ پوست و همچنین محدودیت در دامنه حرکت باشند. آسیب دیدگیهای شانه معمولاً در هنگام انجام فعالیتهای ورزشی، فعالیتهای کاری، پروژههای ساختمانی در منزل یا حوادث سقوط رخ میدهند. درمان خانگی اغلب میتواند به تسکین درد و تشدید موقتی کمک کند.
آسیب ناگهانی (حاد)
صدمات شایعترین علت درد شانه است. آسیب ناگهانی (حاد) ممکن است در اثر افتادن بر روی بازوی کشیده، ضربه مستقیم به شانه، یا پیچخوردگی غیرطبیعی یا خم شدن شانه رخ دهد. درد ممکن است ناگهانی و شدید باشد. کبودی و تورم ممکن است بهزودی پس از آسیب ایجاد شود. اگر اعصاب یا رگهای خونی در اثر آسیب دیدگی آسیب دیده یا فشرده شده باشند، شانه، بازو یا دست ممکن است احساس بیحسی، سوزن سوزن شدن، ضعف یا سردی داشته باشد یا ممکن است زرد یا آبی به نظر برسد. صدمات حاد شامل موارد زیر است:
- کبودی (خونمردگی)، هنگامی رخ میدهد که رگهای خونی کوچک در زیر پوست پاره یا قطع میشوند که اغلب بر اثر پیچ خوردگی، اصابت به چیزی یا افتادن به وجود میآید. خون به بافتهای زیر پوست نشت میکند و باعث ایجاد رنگ سیاه و آبی میشود که اغلب با بهبودی کبودی، به رنگ بنفش، قرمز، زرد و سبز در میآید.
- صدمات به رشتههای سفت و طنابی (لیگامان) که استخوان را به استخوان وصل میکنند و به تثبیت مفاصل شانه کمک میکنند (رگ به رگ شدن).
- صدمات به رشتههای سفت و طنابی که عضلات را به استخوان وصل میکنند (تاندونها).
- کشیدگی عضلات (کشیدگیها)
- آسیب به اعصاب، مانند نوروپاتی شبکهی بازویی.
- جدا شدگی شانه، هنگامی اتفاق میافتد که انتهای بیرونی ترقوه (کلاویک) به دلیل پارگی رباطها از انتهای (آکرومیون) تیغه شانه (کتف) جدا شود. این آسیب بیشتر بر اثر ضربه به شانه یا افتادن روی شانه یا دست یا بازوی کشیده رخ میدهد.
- صدمه به یک یا بیشتر از چهار تاندون که مفصل شانه را دربر میگیرند (پارگی روتاتور کاف) که ممکن است در اثر ضربات مستقیم یا بیش از حد کشیده شدن تاندون ایجاد شود.
- شکستن استخوان (شکستگیها). شکستگی ممکن است هنگامی رخ دهد که استخوان پیچ خورده، ضربهی مستقیم خورده یا از آن برای جلوگیری از افتادن کمک گرفته شده است.
- کشیدن یا فشرده شدن استخوانها از جا و موقعیتهای عادی خود نسبت به استخوانهای دیگری که مفصل شانه را تشکیل میدهند (دررفتگی یا دررفتگی ناقص)
صدمات ناشی از استفادهی بیش از حد
ممکن است شما صدمه خاصی را به خاطر نیاورید، بهخصوص اگر علائم بهتدریج یا در طول فعالیتهای روزمره شروع شود. صدمات ناشی از کار بیش از حد (Overuse) هنگامی اتفاق میافتد که فشار بیشازحدی بر روی یک مفصل یا بافت دیگری وارد شود که غالباً با کار بیش از حد یا از طریق انجام یک کار تکراری حاصل میشود. صدمات ناشی از کار بیش از حد شامل موارد زیر میباشد:
- التهاب کیسه مایعی که همانند ضربه گیر و مایع روان کنندهای برای ناحیهی مفصلی بین یک استخوان و استخوان دیگر یک تاندون یا پوست عمل میکند، به این آسیب بورسیت میگویند.
- التهاب رشتههای سخت و طنابی که عضلات را به استخوانها متصل میکنند (تاندونیت). تاندونیت عضله دوسر، التهابی در یکی از تاندونهایی است که عضله (دو سر) را در قسمت جلویی استخوان فوقانی بازو (هومروس) به مفصل شانه وصل میکند. این التهاب معمولاً در امتداد شیار (ناودان دو سر خارجی) اتفاق میافتد که در آن تاندون از روی استخوان بازو عبور میکند تا درست بالای مفصل شانه قرار بگیرد.
- کشیدگی عضله
- شانه یخزده (منجمد)، شرایطی است که حرکت شانه را محدود میکند و ممکن است منجر به آسیبدیدگی شود.
- حرکات بازو در بالای سر که ممکن است باعث شود تاندونها بر روی قسمتی از تیغه شانه به نام آکرومیون مالیده یا خراشیده شوند. این مالش یا خراشیدن ممکن است به سایش یا التهاب تاندونهای روتاتور کاف منجر شود (که به آن سندرم ایمپینجمنت یا گیرافتادگی نیز گفته میشود).
علل دیگر بروز علائم درد و ناراحتی در شانه
استفاده بیش از حد و صدمات حاد، علل شایع علائم شانه است. علل کمتر شایع علائم شانه عبارتاند از:
- تنش عضلانی یا وضعیت ضعیف.
- دردی که از جایی دیگر در بدن شما به وجود میآید (شانه درد ارجاعی).
- تخریب و تجزیهی غضروفی که از مفاصل شانه محافظت کرده و تکیهگاهی نرم برای آنها میباشد (آرتروز).
- انباشتگی و توده شدن کلسیم در تاندونهای شانه.
- عصبی تحریک شده یا فشرده شده یا یک فتق دیسک در گردن.
- عفونت در پوست (سلولیت)، مفصل (آرتریت عفونی)، بورسا (بورسیت میکروبی) یا استخوان (استئومیلیت).
- سرطان تهاجمی که به استخوانهای شانه یا ستون فقرات گسترش یافته است.
- استفاده نادرست. هرگونه آسیب دیدگی شانه (به خصوص دررفتگی شانه) که قابل توضیح نیست، با توضیحات مطابقت ندارد، یا مکرراً رخ میدهد ممکن است ناشی از استفاده نادرست از شانه باشد.
در ابتدا سعی کنید تمریناتی را برای درد یا گرفتگی شانه انجام دهید
درد و گرفتگی در شانه یک مشکل شایع است و تأثیر آن بر 18 تا 26 درصد از افراد بزرگسال وارد میشود. اما خوشبختانه، شما میتوانید اقداماتی برای کاهش درد و ناراحتی شانه خود انجام دهید. در ادامه، تمرینات ساده ای را برای تسکین درد شانه شما معرفی میکنیم. این تمرینات کششی و تقویتی، منجر به بهبود انعطافپذیری و دامنه حرکت شما میشود و به شما راحتی بیشتری در حرکات شانه خواهد بخشید.
شروع کنید با انجام این تمرینات ساده سه تا شش بار در هفته، تا درد شانه کاهش یابد. زمان انجام این تمرینات را با روال 10 دقیقهای آغاز کنید و با گذشت زمان و افزایش قدرت و انعطافپذیری، مدت زمان تمرینات را افزایش دهید. هنگام انجام این تمرینات، تمرکز خود را بر روی آرامش و کاهش هرگونه تنش در شانهها و مناطق دیگری که احساس گرفتگی میکنید، قرار دهید.
تنها تا حدی کشش را انجام دهید که در هر روز مشخص شده، آسان باشد. خود را به اندازهای در تمرینات درگیر نکنید که محدودیتهای خود را فراموش کنید و در صورتی که دردی را احساس میکنید که فراتر از یک ناراحتی خفیف است، تمرینات را متوقف کنید.
کشش شانه به سمت قفسه سینه
این تمرین به افزایش انعطاف پذیری و دامنه حرکتی در مفصل شانهتان و عضلات اطراف آن کمک می کند. در هنگام انجام این تمرین، اگر دردی در شانه احساس کردید، دست خود را پایین بیاورید. برای انجام این تمرین
- بازوی راست خود را در سینه خود بکشید.
- آن را در میان آرنج سمت چپ خود قرار دهید یا از دست چپ خود برای حمایت از بازوی راستتان استفاده کنید.
- این حالت را برای 1 دقیقه نگه دارید.
- این حرکت را برای طرف مقابل تکرار کنید.
- برای هر طرف این حرکت را 3 تا 5 بار انجام دهید.
برای پیشرفتهتر کردن این کشش، بازوی خود را تا ارتفاع شانه بالا بیاورید.
رهاسازی گردن
این تمرین روشی ملایم برای کاهش یا رفع تنش در گردن و شانههای شما میباشد. برای انجام این تمرین
- چانه خود را به سمت سینه پایین بیاورید. کششی در طول پشت گردنتان احساس خواهید کرد.
- به آرامی سر خود را به سمت چپ کج کنید تا کششی را در شانه راستتان ایجاد کنید.
- این حالت را تا 1 دقیقه نگه دارید.
- این حرکت را برای طرف مقابل تکرار کنید.
- این حرکت را در هر طرف برای 3-5 بار انجام دهید.
برای پیشرفتهتر کردن این حرکت:
- 1 دست را روی شانه خود و 1 دست بالاتر از گوش خود قرار دهید تا حرکت را بهآرامی هدایت کنید.
- چانه خود را به سمت سینه پایین بیاورید. کششی را در امتداد پشت گردنتان احساس خواهید کرد.
- بهآرامی سر خود را به سمت چپ کج کنید تا شانه راست خود را بکشید.
- این حرکت را تا 1 دقیقه نگه دارید.
- حرکت را در طرف مقابل نیز تکرار کنید.
- این حرکت را در هر طرف 3-5 بار انجام دهید.
باز کردن (گسترش) قفسه سینه
این تمرین باعث افزایش انعطافپذیری و دامنه حرکت در شانههای شما میشود.
- در حالت ایستاده، با هر دو دستتان یک نوار کشی ورزش، بند یا حولهای را در پشت خود نگه دارید.
- این بند یا هر وسیلهی دیگر را هم عرض با شانهتان باز کنید، به طوری که تیغهی شانههایتان به طرف یکدیگر کشیده میشوند
- چانه خود را بالا برده و به سمت بالا نگاه کنید.
- این حالت را حداکثر 30 ثانیه نگه دارید.
- این حرکت را 3 تا 5 بار تکرار کنید.
برای پیشرفته کردن این کشش، دستان خود را در طول حوله یا بند به هم نزدیکتر کنید.
حرکت کششی شانه با در هم پیچیدن دستها
این تمرین سبب کشش عضلات شانه شما میشود. اگر این حالت بازویتان را اذیت میکند، این تمرین را با نگه داشتن شانههای مخالف انجام دهید.
- در حالی که نشستهاید، بازوهای خود را به طرفین بکشید.
- آرنجهای خود را در جلوی بدنتان روی هم قرار دهید به طوریکه دست راستتان در بالا قرار بگیرد.
- آرنجهایتان را خم کنید به طوری که پشت ساعدها و دستهایتان به هم برسد
- دست راست خود را بچرخانید بهطوریکه کف دستانتان به هم برسند
- این حالت را برای 15 ثانیه نگه دارید.
- در هنگام بازدم، ستون فقرات خود را هنگامی که آرنجهایتان را به سمت قفسه سینه میکشید، گرد کنید (خم نکنید بلکه از شکم آن را گرد کنید).
- در هنگام کشیدن نفس به داخل، قفسه سینه خود را باز کرده و بازوها را بالا ببرید.
- این حرکت را به مدت 1 دقیقه ادامه دهید.
- این حرکت را برای طرف مقابل تکرار کنید.
پیچ دادن بدن در حالت نشسته
این تمرین موجب کشش در شانهها و گردنتان میشود. در این تمرین باسن خود را رو به جلو و ثابت نگه دارید. اجازه دهید پیچ دادن بدن از قسمت پایین کمر شما شروع شود. برای این حرکت
- روی یک صندلی بنشینید بهطوریکه مچ پاها درست در زیر زانوهایتان باشد.
- قسمت بالای بدن خود را به سمت راست بپیچید و پشت دست چپ خود را به سمت ران خود ببرید.
- دست راست خود را در هر کجا که راحت باشد قرار دهید.
- این حالت را تا 30 ثانیه نگه دارید.
- آن را برای سمت چپ تکرار کنید.
- این حرکت را برای هر طرف 3 تا 5 بار انجام دهید.
حرکات دورانی شانه
این تمرین برای گرم کردن مفاصل شانه و افزایش انعطاف پذیری مفید است.
- پشت یک صندلی بایستید و دست چپ خود را در پشت صندلی قرار دهید.
- دست راستتان را به حالت آویزان بگذارید.
- دست راست خود را 5 بار در هر جهت دوران دهید
- این حرکت را در طرف مقابل تکرار کنید.
- این کار را 2 تا 3 بار در روز انجام دهید.
درمانهای دیگری برای درد شانه
علاوه بر تمرینات شانه، میتوانید از داروهای خانگی برای کاهش درد و تسریع بهبودی آن استفاده کنید. روشهای استراحت، استفاده از یخ و فشردهسازی (مثل باند کشی) را برای شانهتان امتحان کنید. در صورت امکان شانه خود را بالاتر از سطح قلبتان قرار دهید. همچنین میتوانید از یک پد گرمکن یا از حمام با نمک Epsom استفاده کنید.
برای کاهش درد، میتوانید از داروهای مسکنی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید. یا داروهای طبیعی و گیاهی برای تسکین درد مانند زردچوبه، پوست بید یا میخک را امتحان کنید. چند بار در روز موادی مانند منتول (جوهر نعنا خشک)، کرم آرنیکا یا مخلوط روغنی اسانس را در ناحیهی دچار آسیب استعمال کنید.
ماساژ منظم و درمانهای طب سوزنی میتوانند به تسکین درد و ایجاد تعادل در بدن کمک کنند. همچنین میتوانید روشهای درمان دستی (مانوپلاسیون) مانند تنظیمهای کایروپراکتیک، استئوپاتی (استخوان درمانی) یا رولفینگ (نوعی مشت و مال دردآور و سخت برای درمان تنشهای روانی) را امتحان کنید.
نکاتی برای جلوگیری از درد شانه
علاوه بر انجام این تمرینات بالا، با رعایت چند نکته و دستورالعمل ساده میتوانید از درد شانه جلوگیری کنید:
- وضعیت مناسبی را برای قرارگیری بدنتان تمرین کنید و از قوز کردن و زیاد خم شدن به پایین در هنگام نشستن، ایستادن و انجام کارهای روزانه خودداری کنید.
- به نحوه حمل بدن خود در طول روز توجه داشته باشید و در صورت لزوم تنظیمات و تغییراتی را انجام دهید.
- خوب استراحت کنید و از هرگونه فعالیتی که باعث درد میشود دوری کنید.
هنگام انجام فعالیتهایی که باید برای انجام آنها، دستهایتان را بالای سرتان بکشید، جسمی سنگین حمل کنید یا به جلو خم شوید، مواظب باشید. اگر به عنوان بخشی از کار خود مجبور هستید این فعالیتها را انجام دهید، تصمیم بگیرید که چگونه میتوانید بدن خود را حرکت دهید تا درد و ناراحتیتان را به حداقل برسانید.
اگر ورزشی انجام میدهید که باعث درد شانهتان میشود، حتماً از فرم و تکنیک مناسب استفاده کنید.