تزریق در مفاصل فاست کمر و گردن: نحوه ی تزریق، مزایا، مراقبت‌ها

ستون فقرات تشکیل شده است از مهره‌هایی که به آنها مهره گفته می‌شود. قسمت جلویی ستون فقرات از یک استخوان کامل و ضخیم تشکیل شده است، در حالی که در قسمت پشتی ستون فقرات یک کانال استخوانی وجود دارد. بین هر دو مهره ستون فقرات، یک دیسک وجود دارد. مهره‌های ستون فقرات از طریق مفاصل فاست به یکدیگر متصل هستند. مفاصل فاست بین هر دو مهره ستون فقرات، یکی در سمت چپ و دیگری در سمت راست قرار دارند. این مفاصل حرکاتی مانند خم شدن و راست شدن، حرکت به سمت عقب و جلو، و چرخیدن به طرفین را تسهیل می‌کنند. همچنین، این مفاصل جلوگیری می‌کنند که یک مهره بر روی مهره دیگر بسراید.

در روش تزریق در مفاصل فاست، با استفاده از تصاویر اشعه ایکس یا سی تی اسکن، یک سوزن نازک به سمت مفاصل فاست هدایت می‌شود (این فرآیند توسط متخصص رادیولوژی انجام می‌شود) و پس از قرارگیری در محل مناسب، استروئید یا کورتیکاستروئید در مفصل تزریق می‌شود. هدف از این عمل، کاهش التهاب در مفاصل فاست است و با کاهش التهاب، درد بیمار نیز بهبود می‌یابد.

در صورتی که در حال حاضر داروی خاصی مصرف می‌کنید یا مبتلا به دیابت هستید و انسولین تزریق می‌کنید، لازم است که مصرف داروهای خود را بر اساس دستور قبلی ادامه دهید.

تزریق در مفاص فاست چگونه انجام می‌شود؟

تزریق در مفاصل فاست اغلب طی دو مرحله انجام می‌شود. تزریق اول به منظور تشخیص محل درد انجام می‌شود تا پزشک مطمئن شود که منبع درد کدام یک از مفاصل فاست است. در این مرحله توسط یک سوزن کوچک داروهای بیحسی در اطراف عصب‌هایی که نزدیک به مفصل فاست هستند تزریق می‌شود. دارویی که در این مرحله استفاده می‌شود معمولا داروهای بیحسی موضعی مانند لیدوکائین است. همچنین در مواردی از استروئید استفاده می‌شود که یک ماده ضدالتهاب بسیار قوی است (مانند کورتیزون).

بهبود درد در این مرحله ممکن است بین تنها چند ساعت تا چند ماه ادامه داشته باشد. به دنبال تسکین درد، بیمار می‌تواند درمان‌های فیزیوتراپی خود را پیگیری کند.

در برخی جلسه درمانی دوم نیز انجام می‌شود. بسته به این که نتایج تزریق اول چگونه بوده اند، ممکن است تزریق دوم بهبودی برای مدت طولانی تری را به همراه داشته باشد. تزریق دوم در واقع باعث می‌شود که ارتباط عصبهایی که سیگنال‌های درد را منتقل می‌کنند، موقتا قطع شود. البته عصبی که ارتباط آن قطع شده معمولا به تدریج و طی یک تا دو سال مجددا رشد می‌کند. اما در این مدت زمان بیمار هیچ دردی را احساس نمی کند.

چگونه برای تزریق در مفاصل فاست آماده شوم؟

از آنجایی که طی پروسه ی تزریق در مفاصل فاست شما بر روی شکم می‌خوابید، اگر شکم شما پر باشد قطعا احساس ناراحی خواهید کرد. بنابراین توصیه می‌شود تا دو ساعت قبل از جلسه درمانی چیزی نخورید و قبل از آن نیز تنها یک وعده غذایی کم و سبک میل کنید. سعی کنید لباس‌های راحتی بوشید که در آوردن آن برایتان راحت باشد. هیچ گونه جواهرات و خصوصا گردنبند نیز استفاده نکنید و بگذارید آنها را در خانه بماند. در نظر داشته باشید که برخی مواد ضدعفونی که حین پروسه استفاده می‌شوند ممکن است لباس‌هایی با رنگ روشن را لکه‌دار کنند.

در صورتی که به هرگونه بیماری زمینه ای مبتلا هستید یا مشکلات پزشکی دیگری دارید، حتما موضوع را قبل از جلسه‌ی درمانی با پزشک خود در میان بگذارید. در صورتی که هر یک داروهای رقیق‌کننده خون را مصرف می‌کنید، حتما موضوع را به پرستاران اطلاع دهید. برخی از این داروها عبارتند از آسپرین، وارفارین، کلوپیدوگرل، دابیگاتران، پراساگرل، دیپیریدامول و آساسانتین. ممکن است لازم باشد چند روز قبل از جلسه ی درمانی، مصرف این داروها را قطع کنید یا میزان مصرف آنها را کاهش دهید. البته توجه داشته باشید که هرگز نباید بدون مشورت با پزشک متخصص خود و همچنین متخصص رادیولوژی، مصرف هیچ دارویی را قطع یا دوز آن را تغییر دهید. در صورتی که مصرف دارویی را قطع کردید نیز در مورد زمان شروع مجدد مصرف دارو باید با پزشک مشورت کنید.

ممکن است لازم باشد قبل از انجام تزریق در مفاصل فاست، یک آزمایش خون بدهید تا میزان قابلیت لخته شدن در خون شما ارزیابی شود. پزشک متخصص در صورت نیاز انجام این آزمایش را تجویز می کند.

تزریق در مفاصل فاست برای چه کسانی مناسب است؟

آرتروز مفاصل فاست و یا چرخیدن و خم شدن به طور ناگهانی و بروز آسیب در ناحیه مفاصل فاست باعث بروز علائمی مانند درد کمر در نزدیکی مفصل مورد نظر، اسپاسم عضلانی، درد مبهم در ناحیه کشاله ران، لگن و ران پا می‌شود. پزشک می‌تواند با انجام معاینات بالینی علت درد را تشخیص دهد و در صورتی که علت درد مفصل فاست باشد، تشخیص دهد که کدام یک از مفاصل فاست آسیب دیده اند.

تزریق کورتیکاستروئید در مفصل فاست میتواند با کاهش دادن التهاب، درد بیمار را تسکین دهد. اگر پزشک مطمئن باشد که درد بیمار ناشی از یک از مفاصل فاست است اما نداند کدام مفصل موجب درد شده، تزریق ماده بیحسی در اطراف مفاصل فاست به ترتیب انجام می‌شود تا مشخص شود دقیقا کدام مفاصل موجب درد شده اند. این عمل تشخیصی همچنین در صورت نیاز به انجام جراحی نیز به کمک پزشک می‌آید. در صورتی که لازم باشد بیمار عمل جراحی انجام دهد، تزریق کورتیکاستروئید در مفصل برای کاهش درد بسیار موثر است. همچنین با این روش می‌توان زمان انجام جراحی را به تعویق انداخت. در برخی موارد حتی ممکن است با کمک تزریق استروئید در مفاصل فاست، از انجام جراحی اجتناب کرد.

به طور کلی، تزریق در مفاصل فاست میتواند برای افرادی که مشکلات یا علائم زیر را دارند، مفید باشد:

• آرتروز کمر و ستون فقرات
• کمردرد ناشی از آسیب‌دیدگی
• کمر درد ناشی از وارد آوردن فشار بیش از حد به کمر
• درد مفصل فاست در ناحیه گردن که منجر به درد سر، گردن، شانه و بازو شده
• درد مفصل فاست در ناحیه توراسیک ستون فقرات که منجر به درد سینه و بالای کمر شده
• درد مفصل فاست در ناحیه لومبار (پایین کمر) که موجب درد کمر، لگن، کشاله ران و پاها شده 

عوارض تزریق در مفاصل فاست چیست؟

ریسک عوارض تزریق در مفصل فاست کمتر از 1 درصد است. احتمال خفیف بروز خونریزی در محل تزریق وجود دارد. حتما توجه داشته باشید که در صورتی که آسپرین یا داروهای ضدالتهاب (مانند ایبوبروفن، ناپروکسن) یا داروهای رقیق کننده خون (مانند کومادین، پلاویکس و اگرونکس) مصرف می‌کنید حتما باید موضوع را به پزشک یا پرستاران اطلاع دهید چرا که ممکن است لازم باشد چند روز قبل از تزریق در مفصل فاست، مصرف این داروها را قطع کنید.

بروز واکنش آلرژیک به موادی که تزریق شده بسیار نادر است چرا که داروهای تزریقی حساسیت چندانی در بدن ایجاد نمی کنند. اما برای احتیاط، یک سرم به دست بیمار وصل می‌شود تا در صورت بروز واکنش‌های آلرژیک، داروهای ضد آلرژی سریعا به بیمار تزریق شود و اقدامات لازم انجام شوند.

گاهی اوقات برخی از بیماران دچار گرگرفتگی، سردرد و افزایش سطح گلوکز خون می‌شوند. اگر دیابتی هستید، باید بیشتر احتیاط کنید و به مدت 4 یا 5 روز پس از تزریق سطح گلوکز خون خود را به دفعات بیشتری در طول شبانه روز کنترل کنید.

در صورتی که دچار سردرد شدید، یا تب یا سایر علائم غیرطبیعی شدید حتما موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

بعد از تزریق انتظار چه نتایجی را میتوانم داشته باشم؟

لازم است از قبل هماهنگی‌های لازم را انجام دهید تا یک نفر شما را از بیمارستان یا مطب پزشک به خانه برساند. خودتان رانندگی نکنید. هرچند ممکن است پس از تزریق بلافاصله احساس کنید که درد شما کاهش پیدا کرده است اما معمولا بین 3 تا  5 روز طول می‌کشد تا داروهای استروئیدی کاملا اثر خود را نشان دهند. معمولا بعد از گذشت 1 تا 3 ساعت که اثر بیحسی موضعی اولیه ازبین میرود، ممکن است مجددا احساس درد کنید اما به تدریج استروئید که در مفصل فاست تزریق شده اثر خود را می‌گذارد و درد شما تسکین پیدا می‌کند. مدت زمان بهبودی درد برای هر یک از بیماران متفاوت است و به شرایط هر بیمار بستگی دارد. در صورتی که بعد از گذشت دو هفته از تزریق همچنان درد دارید باید به پزشک مجددا مراجعه کنید.