دیکلوفناک چیست و چه کاربردهایی دارد؟

دیکلوفناک یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) است. این دارو با کاهش موادی که در بدن منجر به التهاب و درد می‌شوند نقش خود را ایفا می‌کند. دیکلوفناک برای تسکین دردهای خفیف تا متوسط و یا علائم و نشانه‌های استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت آنکیلوزان و درد قاعدگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربردهای دیکلوفناک

دیکلوفناک دارویی است که تورم (التهاب) و درد را کاهش می‌دهد.

این دارو برای تسکین درد و همچنین مشکلات مفصلی، عضلانی و استخوانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مشکلات عبارت‌اند از:

• آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت
• کشیدگی و پیچ خوردگی مفاصل و رباط‌ها
• کمردرد
• دندان درد
• میگرن
• نقرس
• اسپوندیلیت آنکیلوزان – که باعث التهاب در ستون فقرات و دیگر بخش‌های بدن می‌شود

دیکلوفناک به شکل قرص، کپسول، قرص‌های آهسته رهش و شیاف تولید می‌شود. همه‌ی اشکال این دارو تنها با نسخه‌ی پزشک قابل تهیه هستند.

ژل و دیگر انواع موضعی این دارو را می‌توان بدون نسخه‌ی پزشک نیز از داروخانه‌ها تهیه کرد.

می‌توان این دارو را به شکل تزریقی و قطره‌ی چشمی نیز استفاده کرد که این کار معمولاً فقط در بیمارستان انجام می‌شود.

چه افرادی می‌توانند دیکلوفناک مصرف کنند؟

اکثر افراد بزرگسال می‌توانند از این دارو استفاده کنند.

ممکن است دیکلوفناک برای درمان مشکلات مفصلی در کودکان تجویز شود. قرص، کپسول و شیاف دیکلوفناک برای کودکان 6 ماهه و بالاتر مناسب خواهند بود.

ژل دیکلوفناک نیز برای کودکان 14 ساله و بالاتر مناسب است. پلاستر و پچ دیکلوفناک برای افراد 16 سال به بالا مناسب خواهند بود.

دیکلوفناک برای برخی از افراد مناسب نیست. به منظور اطمینان از بی خطر بودن این دارو، موارد زیر را به پزشک خود اطلاع دهید:

• داشتن سابقه‌ی حساسیت به دیکلوفناک یا داروهای دیگر
• داشتن حساسیت نسبت به آسپرین و دیگر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن
• سابقه‌ی عوارض جانبی در اثر مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مثل خس خس سینه و علائم آسم، آبریزش، تورم پوست (آنژیوادم) یا راش پوستی
• سابقه‌ی زخم معده، خونریزی معده و روده و یا سوراخ معده
• فشار خون
• نارسایی قلبی و بیماری‌های شدید کلیه و کبد
• بیماری کرون یا کولون اولسراتیو
• لوپوس
• ابتلا به اختلالات انعقادی خون
• بارداری، قصد بارداری و یا شیردهی

چگونگی مصرف دیکلوفناک

قرص و کپسول دیکلوفناک

توصیه می‌شود دیکلوفناک را به دقت و بطور کامل طبق دستور پزشک مصرف نمایید. توصیه می‌شود دستوراتی که در نسخه دارو نوشته شده است را رعایت کرده و همچنین برگه راهنمای دارو را مطالعه نمایید. ممکن است پزشک دوز داروی شما را تغییر دهد. تلاش کنید کمترین دوزی که برای درمان علائم شما موثر است را مصرف نمایید.

ممکن است برندهای مختلف دیکلوفناک مقادیر متفاوتی از این دارو داشته و کاربردهای مختلفی داشته باشند. در صورت تغییر برند مورد استفاده حتماً به دوز آن توجه داشته باشید. به منظور تعیین میزان داروی مورد استفاده به دستورات پزشک خود توجه کنید. در صورت داشتن سؤال در مورد برند خریداری شده‌ی دارو، با داروساز در داروخانه مشورت کنید.

قرص دیکلوفناک را به طور کامل ببلعید و از شکستن، خرد کردن و جویدن آن خودداری کنید.

ژل دیکلوفناک

به آرامی تیوب ژل را فشار دهید تا مقدار کمی ژل از آن خارج شود.

ژل را بر روی محدوده‌ی دردناک ریخته و به آرامی ماساژ دهید. ممکن است پوست شما احساس خنکی داشته باشد. پس از این کار دستان خود را بشویید.

در صورت فراموش کردن مصرف دارو چه کنم؟

اگر فراموش کرده‌اید دیکلوفناک را مصرف کنید، به محض به یاد آوردن دارو، آن را مصرف کنید مگر اینکه زمان مصرف دوز بعدی نزدیک باشد. در این صورت، نیازی به مصرف دوزی که فراموش کرده‌اید نیست و می‌توانید مصرف دارو را از دوز بعدی به روال عادی ادامه دهید. توصیه می‌شود هرگز به منظور جبران دوزی که فراموش کرده‌اید، دو دوز دارو مصرف نکنید.

اگر به طور مکرر فراموش می‌کنید دارو را مصرف کنید، قرار دادن یک زنگ هشدار می‌تواند به شما در یادآوری مصرف دارو کمک کند. همچنین، می‌توانید با داروساز خود در مورد روش‌هایی که برای یادآوری مصرف دارو موثر است، مشورت کنید.

اگر بیش از اندازه دارو مصرف کردم چه کنم؟

مصرف بیش از اندازه‌ی تجویز شده‌ی دیکلوفناک می‌تواند برای شما خطرناک باشد. این کار می‌تواند باعث موارد زیر گردد:

• دل درد
• تهوع و استفراغ
• اسهال
• سیاه شدن مدفوع و یا وجود خون در استفراغ – نشانه‌های خونریزی معده
• سردرد
• خواب آلودگی
• زنگ زدن گوش‌ها (تینیتوس)

در صورت مصرف بیش از اندازه‌ی دیکلوفناک با اورژانس 115 تماس بگیرید. اگر به بیمارستان می‌روید باقیمانده‌ی قرص‌های خود را همراه داشته باشید.

اطلاعات دوزبندی

دوز معمول بزرگسالان برای استئوآرتریت

کپسول‌های اسید آزاد دیکلوفناک: 35 میلیگرم خوراکی 3 بار در روز

قرص دیکلوفناک پتاسیم سریع رهش: 50 میلیگرم خوراکی 2 تا 3 بار در روز

قرص دیکلوفناک سدیم روکش دار: 50 میلیگرم خوراکی 2 تا 3 بار در روز یا 75 میلیگرم خوراکی 2 بار در روز

حداکثر دوز: 150 میلیگرم روزانه

دوز معمول بزرگسالان برای اسپوندیلیت آنکیلوزان

قرص دیکلوفناک سدیم روکش دار و آهسته رهش: 25 میلیگرم خوراکی 4 بار در روز. در صورت نیاز می‌توان 25 میلیگرم دیگر در زمان خواب مصرف کرد.

حداکثر دوز: 125 میلیگرم روزانه.

دوز معمول بزرگسالان برای آرتریت روماتوئید

قرص سریع رهش دیکلوفناک پتاسیم: 50 میلیگرم خوراکی 3 تا 4 بار در روز.

قرص روکش دار و آهسته رهش دیکلوفناک سدیم: 50 میلیگرم خوراکی 3 تا 4 بار در روز یا 75 میلیگرم خوراکی 2 بار در روز.

حداکثر دوز: 225 میلیگرم روزانه.

قرص آهسته رهش دیکلوفناک سدیم: 100 میلیگرم خوراکی 1 عدد در روز.

حداکثر دوز: 100 میلیگرم خوراکی 2 بار در روز؛ این میزان از دارو در برخی از بیماران نادر که مزایای مصرف دارو برای آن‌ها بیش از خطرات بالینی آن است تجویز می‌شود.

دوز معمول بزرگسالان برای درد

کپسول‌های حاوی مایع دیکلوفناک پتاسیم: 25 میلیگرم خوراکی 4 بار در روز.

کپسول اسید آزاد دیکلوفناک: 18 میلیگرم یا 35 میلیگرم خوراکی 3 بار در روز.

قرص سریع رهش دیکلوفناک پتاسیم: 50 میلیگرم خوراکی 3 بار در روز؛ مصرف 100 میلیگرم دارو در دوز اول و ادامه‌ی آن با دوز های 50 میلیگرمی می‌تواند در برخی از بیماران تأثیر بیشتری برای تسکین درد داشته باشد.

از چه کارهایی باید پرهیز کرد

از مصرف الکل خودداری کنید. این کار می‌تواند خطر بروز خونریزی گوارشی را در شما افزایش دهد.

از مصرف آسپرین و دیگر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی خودداری کنید مگر اینکه پزشک آن‌ها را برای شما تجویز کرده باشد.

قبل از مصرف دیگر داروها برای درد، تب، تورم و یا علائم سرماخوردگی، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. این داروها ممکن است موادی مشابه با دیکلوفناک (مثل آسپرین، ایبوپروفن، کتوپروفن یا ناپروکسن) داشته باشند.

عوارض جانبی دیکلوفناک

در صورت مشاهده‌ی علائم واکنش حساسیت نسبت به دیکلوفناک (کهیر، تنگی نفس، تورم صورت و گلو) و یا واکنش‌های پوستی شدید (تب، گلودرد، سوزش چشم، درد در پوست، راش‌های قرمز یا بنفش پوستی همراه با تاول و پوسته پوسته شدن)، با اورژانس تماس بگیرید.

در صورت مشاهده‌ی علائم حمله قلبی یا سکته مغزی (درد قفسه‌ی سینه که به فک یا شانه‌ها تیر می‌کشد، بی حسی یا ضعف ناگهانی در یک طرف بدن، اختلالات تکلم و احساس تنگی نفس) با اورژانس تماس بگیرید.

در صورت موارد زیر مصرف دارو را قطع کرده و سریعاً به پزشک خود مراجعه کنید:

• اولین نشانه‌های راش پوستی بدون توجه به شدت آن.
• علائم سرماخوردگی.
• مشکلات قلبی – تورم، افزایش وزن سریع، احساس تنگی نفس.
• مشکلات کلیوی – کاهش یا قطع ادرار، سوزش ادرار، تورم دست و پا ها، احساس خستگی و تنگی نفس.
• مشکلات کبدی – تهوع، اسهال، دل درد (در بخش فوقانی سمت راست)، خستگی، خارش، تیرگی ادرار، یرقان یا زردی (زرد شدن پوست و سفیدی چشم).
• نشانه‌های خونریزی معده – خونی یا قیری شکل شدن مدفوع، سرفه کردن خون و یا وجود اجسامی مانند دانه‌های قهوه در استفراغ.

ازجمله عوارض جانبی شایع دیکلوفناک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سوء هاضمه، گاز، تهوع، استفراغ، دل درد.
• اسهال و یبوست.
• سردرد، سرگیجه و خواب آلودگی.
• یافته‌های آزمایشگاهی غیر طبیعی.
• خارش و تعریق.
• پر بودن بینی.
• افزایش فشار خون.
• تورم و درد در دست و پاها.

در بالا به تمامی عوارض جانبی دیکلوفناک اشاره نشده و ممکن است عوارض دیگری نیز در اثر مصرف این دارو بروز پیدا کنند. بدن هر فرد واکنش متفاوتی نسبت به این دارو داشته و باید در مورد عوارض جانبی آن با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دیکلوفناک

تداخلات دارویی باعث تغییر در نحوه‌ی کارکرد دارو شده و یا خطر بروز عوارض جانبی ناشی از آن را افزایش می‌دهند. در این مقاله به تمامی تداخلات احتمالی این دارو پرداخته نشده است بنابراین بهتر است لیست کاملی از کلیه‌ی داروها و مکمل‌های گیاهی که مصرف می‌کنید تهیه کرده و آن را با پزشک یا داروساز خود در میان بگذارید. بدون تأیید پزشک خود از شروع، قطع یا تغییر دوز داروهای خود پرهیز کنید.

برخی از داروهایی که می‌توانند با دیکلوفناک تداخل داشته باشند عبارت‌اند از: آلیسکیرن، مهارکننده‌های ACE (مثل کاپتوپریل و لیزینوپریل)، مهارکننده‌های گیرنده‌ی آنژیوتانسین (مثل والزارتان و لوزارتان)، کورتیکواستروئیدها (مثل پردنیزون)، سیدوفوویر، لیتیوم، متوترکسات و داروهای ادرار آور مثل فورزماید.

خطر بروز خونریزی در اثر مصرف دیکلوفناک در زمان مصرف همزمان با دیگر داروهایی که خطر خونریزی دارند افزایش می‌یابد. برای مثال می‌توان به داروهای ضد پلاکت مثل کلوپیدوگرل و داروهای ضد لخته مثل دابیگاتران، انوکساپارین و وارفارین اشاره کرد.

همیشه برچسب روی داروهای مصرفی خود را به دقت مطالعه کنید چراکه بسیاری از این داروها حاوی داروهای مسکن مثل آسپرین، سلکوکسیب، ایبوپروفن یا کتورولاک هستند. این داروها شبیه به دیکلوفناک بوده و می‌توانند خطر عوارض جانبی ناشی از آن را افزایش دهند.

سؤالات پر تکرار

دیکلوفناک چگونه کار می‌کند؟

دیکلوفناک یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی است. این دارو با کاهش هورمون‌هایی که باعث التهاب و درد در بدن می‌شوند نقش خود را ایفا می‌کند.

چه زمانی تأثیر دارو را احساس خواهم کرد؟

اثر گذاری دیکلوفناک در صورت مصرف به شکل قرص و کپسول بین 20 تا 30 دقیقه زمان خواهد برد. اگر از ژل، پلاستر یا پچ دیکلوفناک استفاده می‌کنید، تأثیر آن را پس از 1 تا 2 روز احساس خواهید کرد.

آیا مصرف طولانی مدت این دارو بی خطر است؟

قرص و کپسول‌های دیکلوفناک در صورت مصرف طولانی مدت و یا با دوز بالا می‌توانند باعث زخم معده و روده شوند. همچنین مصرف طولانی مدت دوز های بالا (بیش از 150 میلیگرم روزانه) می‌تواند خطر نارسایی قلبی و کلیوی را به همراه داشته باشد. بهتر است این دارو را با کمترین دوز ممکن و تا کوتاه‌ترین زمان ممکن مصرف کنید.

آیا خوراکی یا نوشیدنی خاصی وجود دارد که نباید آن را مصرف کنم؟

جدای از منع مصرف الکل زیاد، می‌توانید در دوره‌ی مصرف دیکلوفناک به شکل عادی غذا بخورید.