آرتروز زانو:درمان درد آرتروز با کاهش وزن،فیزیوتراپی و تزریق

آرتروز زانو بیماری است که همراه با التهاب و تورم مفصل زانو آیت که اغلب موجب درد و محدودیت حرکت می‌شود. استئوآرتریت زانو تخریب غضروف مفصلی است که موجب درد می‌شود. ممکن است یک مفصل یا تعداد بیشتری از مفاصل درگیر شوند. کاهش غضروف، تورم و التهاب نیز ممکن است رخ دهند که موجب درد، سختی و دشواری در راه رفتن شوند. استئوآرتریت شایع‌ترین نوع آرتروز زانو است که احتمال ایجاد شدن آن با افزایش سن، افزایش می‌یابد.

شایع‌ترین علائم آرتروز زانو

علائم آتروز زانو بطور معمول شامل موارد زیر می‌شوند:

• سفتی و تورم ناحیه زانو
• دشواری در حرکت دادن پا
• زانوها دردناک و ضعیف هستند
• زانو حالت بی ثباتی دارند، تا حدی که ممکن است زانو بشکند
• دشواری در راه رفتن

عوامل خطرزای آرتروز زانو

عوامل خطرزای آرتروز زانو:

• داشتن اضافه وزن
• سن بالای ۵۰ سال
• ژنتیک
• داشتن سابقه آسیب به مفصل یا ناهنجای استخوان
• استفاده مکرر از مفصل آسی دیده به نحوی که روی مفصل فشار می‌آورد(بازیکنان بیس بال، بالرین ها و کارگران ساختمان که همیشه در معرض خطر هستند)
• جنس مؤنث بودن
• سیگار کشیدن
• سن بین ۴۰ تا ۶۰ سال
• ژنتیک یا سابقه خانوادگی
• آلودگی‌های محیطی مانند سلیس یا آزبست

آرتروز می‌تواند در خانم‌ها و آقایان، در هر سنی رخ دهد. همچنین بعضی از فرم‌های آرتروز می‌تواند در کودکان رخ دهد؛ مانند آرتریت روماتوئيد جوانی.

آرتروز شدید زانو چگونه تشخیص داده می‌شود؟

متخصصان پزشکی می‌توانند استئوآرتریت را به روش‌های متخلفی تشخیص دهند اما دستگاه‌های اشعه ایکس و MRI (تصویربرداری مغناطیسی رزونانس) دو مورد از شایع‌ترین متودهایی هستند که مورد استفاده قرار می‌گیرند. اشعه ایکس و MRI، هردو کمک می‌کنند تا فاصله بین استخوان‌ها را در مفاصل آسیبب دیده محاسبه کنند. در صورت استفاده از MRI، وضعیت غضروف نیز می‌تواند تعیین شود. اشعه ایکس روش عکس برداری فوق العاده ای است که از نورمرئی که می‌تواند از پوست و سایر بافت‌های نرم عبور کند و قادر به عبور از استخوان نیست، استفاده می‌کند. همچنین این اثر دلیل بر این است که غضروف (که متشکل از بافت نرم است) نمی‌تواند در اشعه ایکس دیده شود بنابراین متخصصین پزشکی بجای آن فضای بین استخوان‌ها در ناحیه آسیب دیده را اندازه گیری می‌کنند. دستگاه‌های MRI از آهنرباهای قدرتمند که با درجات مختلفی از مقاومت که ناشی از مواد مختلف بدن هستند، روبرو می‌شوند تا بتوانند تصاویر دقیقی از قطعه مشاهده شده ایجاد کنند. این قطعه‌ها تصاویری را رزولوشن بالا هستند که می‌توانند غضروف، استخوان و سایر انواع بافت‌ها را با جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس نمایش دهند. گرچه MRI بسیار هزینه بیشتری دارد؛ درنتیجه استفاده از آن، بسته به شدت بیماری و همچنین دسترسی، بسیار کمتر متداول است.

روش‌های درمان آرتروز زانو

روش‌های درمان آرتروز زانو شامل موارد زیر می‌باشد:

کاهش وزن

هرگونه فشار اضافی که روی مفاصل تحمل کننده وزن شما (لگن، زانوها و مچ پا) مستقیماً با زیاد شدن درد و التهاب، بخصوص در مفاصل، همراه است. گفته می‌شود زمانی که روی زمین راه می‌روید، فشاری که روی مفاصل شما وارد می‌شود، ۱.۵ برابر وزن شماست. این بدین معنی است که یک فرد ۲۰۰ پوندی به اندازع ۳۰۰ پوند فشار روی هر زانویش خواهد داشت. در صورتی که یک شیبو پله یا هر گونه حرکتی که بصورت عمیق موجب خم شدن زانو شود را اضافه کنیم، نیروهای وارده بر پای شما می‌تواند حدود هفت برابر وزن بدنتان شود. جدا از اضافی وزن که درد مفصلی و ناراحتی اضافی ایجاد می‌کند، شماری از واسطه‌های التهابی شیمیایی ساخته شده در بافت چربی می‌تواند بافت مفصلی را تحت تأثیر قرار دهد و می‌تواند دردی که احساس می‌کنید را تشدید کند. پس با خلاص شدن از هرگونه بافت چربی اضافی، نه تنها از بار فشاری که بر مفاصلتان وارد می‌شود می‌کاهید، بلکه می‌توانید برخی مواد شیمیایی بدنتان را که موجب تشدید آن درد می‌شوند، از بین ببرند. کاهش وزن برای همه و بخصوص برای آنهایی که محدودیت حرکت دارند، می‌تواند فرایندی سخت و طولانی باشد؛ اما می‌تواند تأثیر به سزایی در کاهش درد داشته باشد. توصیه می‌شود که با پزشکتان یا متخصصان دیگر برای تعیین هدف کاهش وزنتان و نحوه رسیدن آن بصورت بی خطر، مشورت کنید.

وسایل کمکی راه رفتن

وسایل کمکی راه رفتن یا کمکی‌های راه رفتن شامل عصا، اسکوتر، واکر و ویلچیر می‌شوند. همانطور که از اسمشان پیداست، این وسایل طراحی شده‌اند تا به افراد ناتوان یا آسیب دیده کمک کنند تا تحرک بیشتری داشته باشند و مجدداً بتوانند بصورت مستقل و بدون کمک راه بروند. اغلب وسایل کمکی راه رفتن بخاطر قابلیتشان در ایجاد تعادل و استقامت از طریق منتقل کردن بخشی از وزنی که زانوها تحمل می‌کنند به دستگاه کمکی، توصیه می‌شوند. زمانی که استئوآرتریت پیشرفت می‌کند، احتمال اینکه استفاده از یک وسیله کمکی راه رفتن به تنهایی بتواند درد را بصورت چشم گیری کاهش دهد، کم می‌شود. گرچه در صورتی که این وسایل همراه با درمان‌های کمکی مناسب استفاده شوند، پشتیبانی مضاعف یک وسیله کمکی راه رفتن می‌تواند آرامش خاطر بیشتری را حین راه رفتن برای شما فراهم کند؛ چرا که توانایی شما را افزایش می‌دهد. درکنار وسایل کمکی راه رفتن، بریس ها نیز برایتان مفید هستند.

NSAIDهای خوراکی 

ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی که بصورت خوراکی مصرف می‌شوند، داروها یا کپسول‌هایی هستند که بعلت خواش مخدری(کاهش دهنده درد) و آنتی پیرتیک(کاهش دهنده تب)، کارشان کاهش درد، التهاب و تب است. NSAIDهایی که احتمالاً با آنها آشنا هستید، شامل آسپرین، ایبوپروفن(ادویل، موترین) و ناپروکسن (آلوی) هستند. NSAIDها طراحی شده‌اند تا از تولید آنزیم‌های طبیعی در بدن به نام COX2 جلوگیری کنند. COX2 مسئول تولید هورمون‌هایی به نام پروستاگلاندین ها هستند که موجب تحریک درد و التهاب شما می‌شوند. NSAIDها طی دهه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفتند تا درد ناشی از آرتروز را کاهش دهند؛ گرچه متخصصین توصیه می‌کنند این داروها باید با حداقل مؤثر استفاده شوند و در صورت امکان از استفاده طولانی مدت از آنها، به علت عوارض جانبی شناخته شده‌شان مثل آسیب کلیوی، فشار خون بالا، احتباس مایعات، مشکلات قلبی، زخم‌های گوارشی و خونریزی، خودداری شود.

کفش و کفی‌ها

کفی‌ها قطعات اضافی هستند که می‌توان بصورت آماده یا سفارشی آنها را تهییه کرد؛ که می‌توانید آنها را برای بهتر شدن اندازه کفش، از آنها استفاده کنید. کفی‌های مخصوص می‌توانند به کاهش درد ناشی از استئوآرتریت کمپارتمان داخلی زانو کمک کنند. کفی‌هایی که تحت عنوان گوه‌ای جانبی شناخته می‌شوند، با تغییر مکانیک زانو، باعث کاهش درد می‌شود. این کفی‌ها در قسمت داخلی پا نازک‌تر و در قسمت خارجی آن ضخیم‌ترند. این ویژگی کمک می‌کند تا فشار ناشی از کمپارتمان داخلی به سایر قسمت‌های زانو تقسیم شوند. ضخامت و شکل کفی‌های گوه‌ای جانبی می‌توانند بسته به نیازهای فردی، سفارشی و شخصی باشند. عقیده متخصصان این است که هر بیماری که آرتروز زانو دارد، باید در رابطه با استفاده از کفش و کفی، مشاوره دریافت کند.

گرما و سرمادرمانی 

ترموتراپی(گرما) و کرایوتراپی(سرما) بکارگیری سرما یا گرمابرای درمان مفصل آسیب دیده است. هدف از بکارگیری گرما از طریق نوارهای گرم، حوله‌های گرم یا واکس پارافین، بهبود جریان و شل کردن عضلات شماست. برخلاف آن، اعمال سرما از طریق کمپرس‌های سرد، بسته‌های ژل یخ زده، یخ‌های خرد شده داخل یک کیسه پلاستیکی (یا شکل ساده‌تر آن که استفاده از کیسه سبزیجات یخ زده است)، درد را بی حس می‌کند، تورم مفاصل را کاهش می‌دهد، عروق خونی را منقبض می‌کند و پیام‌های عصبی به مفصل آسیب دیده را مسدود می‌کند. نشان داده شده است که ماساژهای کوتاه(۲۰ دقیقه) ولی مداوم با یخ، نیز می‌توانند سبب بهبود قدرت عضلات شوند. گرما، سرما، ماساژ با یخ یا ترکیبی از این سه می‌توانند مضاعف بر مدیریت درد رایج برای بهبود قدرت زانو، محدوده حرکت و عملکرد آن، مفید واقع شوند. مهم است که با پزشکتان درباره روشی که برای شما مناسب است و تعیین مدت زمان و دفعاتی که باید از هرکدام از این درمان‌ها استفاده کنید، مشورت کنید.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی که تحت عنوان طب فیزیکی نیز شناخته می‌شود، استفاده از نیروها و حرکات مکانیکی، درمان‌های دستی، فعالیت درمانی و گاهی اوقات درمان الکتریکی برای تقویت حرکت و عملکرد در استخوان‌ها و مفاصل شماست. از طریق آزمایش، تشخیص، پیش تشخیص، مداخلات فیزیکی و آموزش بیمار، می‌توانید جهت شخصی سازی برنامه درمانی مشکل خاصتان با فیزیوتراپیست تان کار کنید و به نتایج و پیامدهای خاص مدنظرتان مانند افزایش قدرت و تقویت انعطاف پذیری، دست یابید. در برخی موارد، فیزیوتراپی می‌تواند به عنوان درمان اولیه برای آرتروز زانو استفاده شود؛ گرچه در مراحل پیشرفته، بیشتر بصورت ادغام شده با سایر گزینه‌ها استفاده می‌شود.

طب سوزنی  

طب سوزنی درمان سنتی چینی است که در آن پزشکان با وارد کردن سوزن‌های نازک از طریق پوست به عمق‌ها و نقطه‌های خاصی از بدن تا درد و سایر علائم را کنترل می‌کنند. سوزن‌ها نقاط خاصی از بدن را برای از بین بردن انسدادهای انرژی، بهبود جریان خون و بازگردانی سلامت کلی و نشاط فرد، تحریک می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهند که در بعضی طب‌های سوزنی که بصورت شدید به مدت دو تا چهار هفته انجام می‌شوند، می‌تواند تسکین کوتاه مدتی برای درد زانو ایجاد کند. به علاوه شواهد نشان می‌دهند که طب سوزنی واقعی نسبت به انواع ساختگی(طب سوزنی دارونما که در آن سوزن‌ها خیلی عمیق وارد نمی‌شوند و در نقاط متفاوتی از بدن اعمال می‌شوند)،  در کاهش درد موثرتر بوده‌اند.

تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست 

تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست (TENS)، بکار گیری جریان الکتریکی  است که بوسیله دستگاه‌های پزشکی تولید می‌شود، تا اعصاب را جهت اهداف درمانی تحریک کنند. اکترودها در ناحیه آسیب دیده، روی پوست جاگذاری می‌شوند؛ سپس پالس‌های آهسته الکتریکی باعث انقباض و شل شدن عضلات می‌شود که در واقع فعالیت را بصورت منفعلانه شبیه سازی می‌کند. گرچه TENS در لیست پیشنهادات جایگاه پایینی دارد، بعضی از افرادی که آرتروز زانوی پیشرفته دارند، در صورتی که TENS را با برنامه درمانی خود ترکیب کنند، تسکین موقتی پیدا می‌کنند.

تزریقات کورتیکواستروئيد

تزریق کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب مفصل مورد استفاده قرار می‌گیرد، استروئیدها داروهای سنتتیکی هستند که مشابه هورمون طبیعی هیدورکوتیزون یا کورتیزول عمل می‌کنند. تزریقات استروئیدی دوز متراکمی از داروها را مستقیماً به ناحیه آسیب دیده وارد می‌کنند. کورتیکواستروئیدها علاوه بر کاهش التهاب، فعالیت‌های مضر خودایمنی را نیز کاهش می‌دهند. این بدین معنی است که آن‌ها می‌توانند فعالیت سیستم ایمنی را طوری کاهش دهند که شروع به حمله به بافت‌ها و ارگان‌های بدن شما نکند.

تزریقات هیالورونیک اسید (هیالورونان)

یک مفصل زانو عادی توسط غشایی به نام سینوویوم احاطه شده است؛ که به مقدار کمی مایعی غلیظ به نام مایع سینوویال می‌سازد. مایع سینوویال به تغذیه و حفظ لغزندگی غضروف کمک می‌کند. سینوویوم همچنین دارای یک لایه خارجی سخت(کپسول مفصلی) است که از مفصل پشتیبانی و محافظت می‌کند. در استئوآرتریت، وقتی غضروف فرسوده می‌شود، مایع سینوویال دستخوش تغییر می‌شود و توانایی لغزنده سازی مفصل را از دست می‌دهد. درمان که شامل تزریق هیالورونیک اسید به زانو است (که تحت عنوان مکمل چسبندگی شناخته می‌شود) جهت بهبود لغزندگی زانو، کاهش درد و افزایش دامنه حرکت عمل می‌کند.

درمان با سلول بنیادی 

احتمالاً راجع به درمان با سلول‌های بنیادی پیش از این شنیده‌اید. گرچه ارائه کنندگان این درمان‌ها بازخوردهای منفی‌ای دریافت نموده‌اند، ولی نمی‌توان این حقیقت را نادیده گرفت که سلول‌های بنیادی طیف وسیعی از کاربرد را دارا هستند؛ درست مانند استئوآرتریت. گرچه هنوز در مراحل اولیه تحقیقات علمی است، اما نتایج اولیه آن دلگرم کننده است. گمان می‌رود که سلول‌های بنیادی سلول‌های تخصص نیافته چند منظوره هستند. آن‌ها در مناطق مختلفی در سرتاسر بدن انسان تقسیم می‌شوند قابلیت تبدیل به سایر انواع سلول‌ها که برای بافت‌های خاصی مفید هستند را دارند.

تخریب غضروف در استئوآرتریت با تغییرات منفی در متابولیسم کلاژن مشخص می‌شود. در اینجا بجای رشد مداوم سلول‌های کلاژنی جدید که عملکرد ضربه گیری بین سطوح مفاصل شما را دارند، چرخه رشد دچار اختلال شده و کلاژن به میزان کمتری جایگزین می‌شود. این عارضه اصلی بیماری تخریب مفاصل است. گمان می‌رود که سلول‌های بنیادی می‌توانند این مشکل را از منبع حل کنند و این کار را با تبدیل به سلول‌های پروکلاژن که ساخت مجدد بافت سالم را در آن ناحیه پشتیبانی می‌کند، انجام می‌دهد. امید است که این درمان بتواند به رشد مجدد بافت در زانو کمک کند و به افراد اجازه دهد تا عمل جراحی انجام ندهند یا آنرا به تعویق بیندازند. سلول‌های بنیادی می‌توانند به روش‌های جراحی و غیر جراحی به نواحی از مفصل منتقل شوند.

سلول‌های بنیادی تزریقی

سلول‌های بنیادی گرفته شده از خون، چربی یا بافت استخوان می‌توانند به ناحیه آسیب دیده تزریق شوند. این فرایند نسبت به درمان جراحی با سلول‌های بنیادی، کمتر تهاجمی است و ثابت شده است که به طرز چشم گیری می‌تواند عملکرد زانو را بهبود بخشد. در کنار این، باید دانست که شواهدی مبنی بر بازسازی بافتی پس از این تزریقات، همچنان ناپایدار است. علاوه بر این، پس از تکمیل درمان، حدس زدن اینکه مزایای درمانی چه زمانی مشاهده می‌شوند، دشوار است.

فعالیت کردن

گرچه فعالیت دادن مفصلی که حین حرکت دردناک است، ممکن است متناقض به نظر برسد، اما متخصصین توصیع می‌کنند که فعالیت منظم روتین در حقیقت یکی از بهترین راه‌ها برای کنترل زانو درد است، فعالیت می‌تواند به تسکین درد ناشی از استئوآرتریت را بوسیله تقویت عضلات اطراف مفصل کمک کند. عضلات قوق تر، فشار وارد بر مفصل زانو را کم می‌کند و می‌توانند به عنوان یک جاذب شوک عمل کنند، که باعث از بین بردن مقداری از فرسایش روزانه ایجاد شده به علت فعالیت‌هایی مانند راه رفتن می‌شود. طیف زیادی از فعالیت‌هایی مانند نگه داشتن وزنه، ورزش‌های کم تحرک و کوتاه مدت آبی، می‌توانند زانو درد را بهبود بخشند. فعالیت کردن بصورت منظم بخصوص می‌تواند در آرتروز زانو به عملکرد، حرکت و درد شما کمک کند. قبل از ایجاد هرگونه تغییر در فعالیت‌های روتین‌تان، با پزشک خود گفت و گو کنید و حتماً با یک فیزیوتراپیست راجب اینکه چه حرکاتی برای شما بهترین‌اند و چه زمانی و چگونه باید آن‌ها را انجام داد، مشورت کنید.

درمان‌های جراحی برای استئوآرتریت 

اگر عملکرد زانوی شما و شدت درد زانوی تان نمی‌تواند با ترکیبی از درمان‌های غیردارویی و دارویی کنترل شود، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود.

جایگزینی تمام زانو 

جایگزینی تمام زانو با جراحی که از آن با نام آرتروپلاستی یا جایگزینی تمام مفصل روشی جراحی است که برای بازسازی زانوی آسیب دیده از آرتروز انجام می‌شود. قطعات پلاستیکی و فلزی برای پوشاندن انتهاهای استخوانی که مفصل زانو را همراه کشکک تشکیل می‌دهند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این جراحی ممکن است برای افرادی در نظر گرفته شود که آرتروز شدیدی دارند و با درمان‌های دارویی تسکین نیافته‌اند.

جایگزینی قسمتی (تک کمپارتمنت) زانو

درست مانند جراحی جایگزینی تمام زانو، جراحی جایگرینی قسمتی یا تک کمپارتمنت زانو، روشی جراحی برای بازسازی زانوی آسیب دیده ناشی از آرتروز است؛ تا بتواند درد را کاهش دهد و موجب بهبود عملکرد شوند. گرچه برخلاف جراحی جایگزینی تمام زانو، جایگزینی قسمتی زانو تنها زمانی انجام می‌شود که آسیب تنها در یکی از کمپارتمنت های زانو وجود داشته باشد.

استئوتومی 

استئوتومی روشی جراحی است که با هدف محافظت از مفصل، در قسمتی که جراح قسمتی گوه مانند که نزدیک مفصل آسیب دیده است برمی دارد، انجام می‌شود. هدف از حراحی کمک به اصلاح تقارن ضعیف زانو و افزایش طول عمر مفصل زانو است.