درمان صافی کف پا در کودکان و بزرگسالان با طب فیزیکی و توانبخشی

بدون درد، کف پا صاف بودن معمولاً در وضعیتی است که ناحیه داخلی کف پا به طور کامل صاف شده است و در نتیجه تمامی ناحیه کف پا وقتی روی سطح زمین قرار می‌گیرد، تماس دارد. صافی کف پا ممکن است ناشی از آسیب به رباط، تاندون یا عضله، آرتروز یا عوامل وراثتی باشد. افرادی که دچار صافی کف پا هستند، معمولاً از چرخش پای داخلی هنگام راه رفتن ناراحتی می‌کشند یا پاهایشان در نتیجه ایستادن یا راه رفتن طولانی درد می‌گیرد.

صافی کف پا در کودکان (نوزادان و کودکانی که تازه راه رفتن را یاد گرفته‌اند) شرایط طبیعی است و با رشد سن، این شرایط بدون نیاز به درمان خاص بهبود می‌یابد. با این حال، در برخی موارد، کف پای صاف با گذشت زمان بهبود نمی‌یابد. در افراد بالغ، کف پای صاف دیگر بهبود نمی‌یابد و علائم و ناراحتی مرتبط با آن به تدریج ظاهر می‌شود.

صافی کف پا

کف پای صاف شرایطی است که در نتیجه آن کف پا از برآمدگی کافی در هنگام ایستادن برخوردار نیست. ساختار استخوانی ضعیف، شل شدن رباط‌ها و ضعف عضلات نگهدارنده و تاندون‌ها همگی می‌توانند باعث شوند کف پای فرد صاف شود. یک روش برای تشخیص این مشکل بررسی وضعیت قرارگیری پای فرد بر روی زمین در هنگام ایستادن و مشاهده تماس احتمالی ناحیه کف پا با زمین است. صاف بودن کف پا به دو نوع انعطاف‌پذیر و غیرانعطاف‌پذیر طبقه‌بندی می‌شود.

• صافی کف پای انعطاف‌پذیر: در صورتی که فرد بتواند انگشتان پای خود را بلند کرده و در نتیجه این کار انحنا در ناحیه کف پا ایجاد شود، فرد دچار مشکل کف پای انعطاف‌پذیر است و نیازی به درمان خاص ندارد.
• صافی کف پای غیرانعطاف‌پذیر: در صورتی که انحنای کف پا با بلند کردن انگشتان و ایستادن روی پاشنه ایجاد نشود، فرد دچار مشکل صافی کف پای غیرانعطاف‌پذیر می‌باشد. در صورتی که صافی کف پا غیرانعطاف‌پذیر بوده یا با درد همراه باشد، لازم است از آزمایش‌ها و بررسی‌های بیشتر برای پا استفاده شده و علت ایجاد مشکل تشخیص داده شود.

دلایل صاف بودن کف پا

در کودکان صاف بودن کف پا مسئله‌ای عادی است و با سفت شدن تاندون‌ها با گذشت زمان، این شرایط به خودی خود از بین خواهد رفت. به هر حال، برخی از عوامل دیگری که می‌توانند با صاف شدن کف پا ارتباط داشته باشند، به شرح زیر هستند:

• شرایط عادی رشد کودک
• شرایطی که به خودی خود برطرف نشده و می‌توانند فرد را در بزرگ‌سالی با مشکل کف پای صاف مواجه کنند.
• آسیب‌دیدگی یا فشار مزمن وارد شدن به استخوان‌ها، رباط‌ها، عضلات و تاندون‌ها که بر انحنای کف پا تاثیر داشته باشد.
• اتصال غیرعادی استخوان‌ها در ناحیه قوزک پا که در آن یک یا چند استخوان در این ناحیه به هم جوش خورده یا به‌طور نامناسب رشد می‌کنند. این مشکل معمولاً در بین کودکان مشاهده می‌شود.
• در طول دوره بارداری به خاطر شل شدن رباط‌های پا همواره امکان ایجاد مشکل کف پای صاف برای فرد وجود دارد.
• مشکل کف پای صاف ممکن است به عنوان بخشی از فرآیند افزایش سن ایجاد شود.

علائم

علائم صاف بودن کف پا به شرح زیر هستند:

• درد در نواحی مختلف پا مثل قوزک
• احساس خستگی یا کوفتگی در نواحی مختلف پا پس از ایستادن یا راه رفتن طولانی‌مدت
• درد در ناحیه پا پس از انجام فعالیت‌های ورزشی یا سایر فعالیت‌های فیزیکی
• کاهش در دامنه حرکتی پا

درمان صافی کف پا

با وجودی که شرایط عادی کف پای صاف نیازمند درمان خاص نیستند، یک پزشک متخصص می‌بایست این شرایط را تحت کنترل داشته باشد تا به این ترتیب بتوان مطمئن شد این وضعیت بخشی از فرآیند عادی رشد فرد می‌باشد. در صورتی که صاف بودن کف پا باعث احساس درد (به خصوص در بین کودکان) شود، مهم است که این شرایط توسط پزشک بررسی شود تا علت احتمالی ایجاد آن مشخص گردد. به این ترتیب پزشک می‌تواند از روش‌های سی تی اسکن، اسکن ام آر آی، یا تصویربرداری رادیولوژی از پا به منظور ارزیابی شرایط استخوان‌ها و تاندون‌های پا استفاده کند. در صورتی که پزشک وضعیت پای بیمار را بررسی کرده و عادی بودن آن را مشخص کرد، تا زمانی که کف پای صاف باعث ایجاد درد یا سایر علائم احتمالی برای بیمار نشود، نیازی به استفاده از درمان صافی کف پا برای آن نخواهد بود. به هر حال، روش‌های درمان قابل استفاده برای صاف بودن کف پا در ادامه توضیح داده شده‌اند.

کفی و کفش طبی

در مواردی که صاف بودن کف پا باعث درد یا سایر ناراحتی‌های احتمالی شود، معمولاً به بیمار توصیه می‌شود از کفی‌ها و کفش‌های طبی برای حمایت از ناحیه کف پای خود استفاده کند. در شرایطی که صاف بودن کف پا غیرانعطاف‌پذیر بوده یا با سایر مشکلات (همچون اتصال نامناسب استخوان‌ها در ناحیه قوزک) ارتباط داشته باشد، لازم است از روش‌های درمان مناسب برای رفع مشکل استفاده گردد. در اکثر موارد این روش‌های درمان صافی کف پا شامل جراحی و نیز استفاده از روش فیزیوتراپی است.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی با استفاده‌ی هدفمند از روش‌ها و تکنیک‌های خاص جهت ایجاد تغییر در شرایط مشکل، بهبود شرایط بیمار و درمان وی استفاده می‌شود. رایج‌ترین روش‌های مورد استفاده برای درمان مشکل صافی کف پا در فیزیوتراپی به شرح زیر هستند:

• روش‌های درمان دستی (MTT): در این روش‌ها معمولاً از نیروی دست برای ماساژ بافت نرم، ماساژ عمقی بافت، کشش دستی و حرکت دادن مفاصل استفاده شده و به این ترتیب سعی می‌شود توانایی حرکتی و دامنه حرکتی پا و تاندون‌ها افزایش پیدا کند.
• تمرین‌های حرکتی (TE): شامل تمرین‌های کششی و تقویتی برای بازیابی دامنه حرکت و قدرت عضلات و مفاصل موجود در نواحی مختلف پا است.

• بازآموزی عصبی عضلانی (NMR) برای بازیابی ثبات، آموزش مجدد حرکت‌های پایین تنه، و بهبود تکنیک‌ها و مکانیزم‌های حرکتی (برای مثال در هنگام انجام فعالیت‌هایی مثل دویدن، پریدن، لگد زدن، یا بالا رفتن از پله) در فعالیت‌های روزمره که نیازمند حرکت عضلات در ناحیه پایین تنه می‌باشند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• استفاده از روش‌های درمانی مختلف مثل امواج مافوق صوت، تحریک الکتریکی، کمپرس یخ، کمپرس سرد، لیزردرمانی، و سایر روش‌هایی مانند آن که برای کاهش درد و التهاب ایجاد شده در پاها و تاندون‌ها استفاده می‌شوند.
• برنامه تمرین‌های خانگی شامل تمرین‌های تقویتی، کششی و تثبیت موقعیت است و نیز در این رابطه معمولاً توصیه‌های لازم برای کمک به بیمار جهت انجام فعالیت‌های روزمره و پیشرفت در توانایی انجام فعالیت‌های خاص به وی ارائه می‌شود.

مداخله پزشکی

روش‌هایی که پزشکان معمولاً به همراه روش‌های فیزیوتراپی به بیمار توصیه می‌کنند شامل موارد زیر هستند:

• استراحت و یخ‌درمانی
• مصرف داروهای مسکن برای کاهش ناراحتی و ایجاد امکان انجام تمرین‌های حرکتی برای بیمار
• عمل جراحی برای اصلاح مشکلاتی که باعث صاف شدن کف پا شده است.
• استفاده از ابزارهای طبی مثل کفی و کفش طبی
• استفاده از چسب مخصوص برای حفاظت از ساختار پا

نتایج درمان

اکثر افراد می‌توانند انتظار داشته باشند عملکرد کامل و بهبود مناسب در شرایط درمان پس از مراقبت محافظه کارانه از ناحیه پا از طریق به‌کارگیری تجهیزات طبی همچون کفی و کفش طبی، چسب، و فیزیوتراپی امکان‌پذیر شده و درد و ناراحتی بیمار در نتیجه این شرایط از بین برود. به هر حال مهم است که توجه داشته باشید هنگامی که درد کاهش پیدا کرد، توانایی حرکتی و قدرت عضلات پا بازیابی خواهد شد. به این ترتیب بیمار می‌تواند به تدریج فعالیت‌های عادی خود را دوباره شروع کند. توجه به توصیه‌های مربوط به فعالیت‌های روزمره و نیز انجام فعالیت‌های ورزشی می‌تواند در کاهش احتمال بازگشت علائم ایجاد شده به خاطر صاف بودن ناحیه کف پا نقش موثر داشته باشد.