علائم دیسک گردن: انتشار درد از گردن تا انگشتان دست (درد و گزگز)

فتق دیسک گردن یکی از رایج‌ترین مشکلات موجود در میان بیماران است. دیسک گردن چگونه رخ می‌دهد؟ گردن (ناحیه گردنی) بخشی از ستون فقرات است که از هفت استخوان (مهره‌ها) ساخته شده است که توسط دیسک‌های بالش مانند جدا شده‌اند. این دیسک‌ها مانند ضربه‌گیرهایی برای سر و گردن عمل می‌کنند. آنها استخوان‌ها را انعطاف پذیر کرده و خم شدن سر و گردن را مقدور می‌سازند. سندرم دیسک گردن مربوط به درد موجود در ناحیه گردن ستون فقرات است. بر اثر این عارضه بیماران دچار درد در قسمت‌های مختلف بدن از قبیل دست‌ها، گردن و یا شانه‌ها می‌شوند. در این هنگام، بی‌حسی و گز‌گز در این قسمت‌های بدن بروز پیدا می‌کند. بهترین گزینه برای درمان علائم فتق دیسک گردن، فیزیوتراپی است. در این مقاله درمان فتق دیسک گردن، علائم و علل بروز آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.

چه عواملی باعث بروز سندرم دیسک گردن می‌شود؟ 

برای دریافت درمان مناسب، تشخیص صحیح نیاز است. این تشخیص درست به شناسایی علت اصلی بروز درد دیسک گردن کمک می‌کند. پس از تشخیص، پزشک می تواند عصبی که تحت تاثیر و فشار است را مشخص کند. اکنون به بررسی علل متداول ابتلا به دیسک‌های گردن می‌پردازیم.

دژنراسیون دیسک: با افزایش سن، آب دیسک‌ها از بین می رود واین عمل باعث می‌شود که محتوای آب کمتر شود. در این حالت دوام و انعطاف‌پذیری دیسک‌ها کمتر خواهد شد و در نتیجه احتمال ترک و پارگی دیسک وجود دارد.

تروما: تروما در موقعیتی که دیسک‌های ستون فقرات دچار پارگی یا فتق شده‌اند، باعث ایجاد مشکلات دیسک گردن می شود.

دلایل دیگر: علاوه بر دلایلی که در بالا ذکر شده، اختلالات بافت همبند و ناهنجاری‌های ستون فقرات نیز باعث ابتلا به دیسک گردن می‌شوند.

علائم سندرم دیسک گردن چیست؟ 

بیماری دژانرتیو دیسک گردن در برخی بیماران بدون بروز هیچگونه علائمی وجود دارد. اما سایر بیماران مبتلا به این بیماری از اسپاسم عضلانی و حساسیت و درد در ستون فقرات، درد گردن و درد ارجاعی و پارستزی در بازو، قفسه سینه، سر، شانه‌ها و پایین تنه رنج می‌برند. التهاب شدید با تحمیل فشار بیشتر بر اعصاب نخاعی در ستون فقرات گردنی که باریک شده‌اند، باعث شعله‌ور شدن علائم می‌شود. وقتیکه دیسک‌ها بیشتر دژنراتیو می‌شوند، فضایی در ستون فقرات گردن که محل عبور اعصاب و رگ‌های خونی است بطور فزاینده‌ای از بین می‌رود، که این عمل احتمالا منجر به میلوپاتی می‌شود. این استنوزیس و اسپوندیلوزیس ستون فقرات در اثر رشد استئوفیت‌ها و سایر تغییرات دژانرتیو در استخوان‌ها، مفاصل فاست و رباط‌های موجود در ستون فقرات، تشدید می شوند.

دژنراسیون دیسک می‌تواند منجر به سفتی و خشکی گردن و کمر شود. این اتفاق به دلیل کاهش انعطاف‌پذیری حرکتی دیسک‌ها است، زیرا آنها دیگر همان اندازه ارتجاع و قدرت قبلی خود را ندارند. در نتیجه، دیسک‌ها آسیب‌پذیرتر و شکننده‌تر می‌شوند و احتمال فتق دیسک بیشتر می‌شود. این فتق می‌تواند فشار شدیدی بر روی ستون فقرات ایجاد کند و معمولاً باعث ضعف، ناتوانی و درد شدید می‌شود. این درد عموماً در پایان روز شدیدتر می‌شود و همراه با التهاب و کشیدگی عضلات در طول روز در بسیاری از بیماران همراه است.

دژنراسیون در سطوح مختلف ستون فقرات 

دژنراسیون دیسک در نواحی مختلف می‌تواند علائم متفاوتی را ایجاد کند. به عنوان مثال، ضعیف شدن دیسک C6-C7 می‌تواند منجر به فشردگی عصب در این ناحیه شده و باعث افتادن مچ و تغییر در حس و حرکت انگشتان میانی شود. همچنین، ضعف عضله سه سر و ساعد نیز از جمله علائمی است که ممکن است همراه باشند.

دژنراسیون دیسک در سطح مهره‌های گردن C4-C5 به طور کلی می‌تواند ضعف در عضلات دلتوئید ایجاد کند و باعث درد شانه شود، بدون ایجاد علائمی مانند بی‌حسی و گزگز.

احساس درد معمولاً اولین علامت دژنراسیون دیسک است که به صورت متناوب با فشار شروع می‌شود و پیوسته‌تر می‌شود و در نهایت منجر به درد مزمن گردن می‌شود. ضعف عضله و از بین رفتن توانایی نشاندهنده دژنراسیون شدید و حاد دیسک گردن است. در موارد شدید، ممکن است نشانه‌هایی از فشردگی نخاع وجود داشته باشد که باعث ابتلا به سیاتیک و درد کمر همراه با دشواری در راه رفتن و اختلال در عملکرد اندام تحتانی می‌شوند.

تشخیص- پزشکان دیسک گردن را چگونه تشخیص می‌دهند؟ 

پزشکان برای تشخیص علت بروز دیسک گردن، اطلاعاتی راجع به علائم بیماری جمع آوری می‌کنند.

• تشخیص با بررسی کامل سابقه بیماری آغاز می‌شود. پزشک از بیمار سوالاتی راجع به علائم بیماری و اینکه این مشکل چگونه بر فعالیت‌های روزمره او تاثیر می‌گذارد، خواهد پرسید، و به کمک پاسخ های بیمار قادر به تشخیص علت ابتلا به دیسک گردن خواهد بود.
• در مرحله بعدی، پزشک بیمار را معاینه می‌کند تا تشخیص دهد که کدامیک از حرکات گردن باعث ایجاد درد و بروز علائم دیگر می شود. برای تشخیص محل بروز مشکل عصبی و مشخص کردن دیسک آسیب دیده؛ حساسیت پوست، قدرت عضلات و رفلکس‌های بیمار مورد معاینه قرار می‌گیرد.
• با تصویربرداری اشعه ایکس از ستون فقرات گردن می‌توان علت فشار بر عصب و آسیب دیسک را مشخص کرد. این تصاویر نشان می دهند که آیا دژنراسیون منجر به از بین رفتن فضای بین مهره‌ها شده است یا خیر. تصاویر اشعه ایکس همچنین برای نشان دادن اینکه آیا خار استخوانی بر عصب فشار وارد کرده یا خیر بکار برده می‌شوند.
• اگر به اطلاعات بیشتری نیاز باشد، احتمالا پزشک ام آر آی (MRI) را تجویز کند. دستگاه MRI برای نشان دادن بافت‌های نرم بدن از امواج مغناطیسی بجای اشعه ایکس استفاده می‌کند. این آزمایش تصویر واضحی از دیسک‌ها، اعصاب و سایر بافت‌های نرم موجود در گردن در اختیار پزشک قرار می‌دهد. این دستگاه تصاویری ارائه می‌کند که شبیه برش‌هایی از ناحیه‌ای از بدن که مورد نظر پزشک است، هستند. تست MRI هیچگونه نیازی به رنگ یا سوزن خاصی ندارد و بدون درد است.
• گاهی اوقات منشاء فشار عصبی مشخص نیست. علائم بی‌حسی و ضعف نیز هنگامیکه عصب در نقاط دیگری در طی مسیر خود فشرده شده یا آسیب دیده باشد، بروز پیدا می‌کند. (نمونه ای از این مورد شامل فشار بر عصب مدین مچ است که به سندرم تونل کارپال معروف است.) احتمالا پزشک آزمایشات الکتریکی از گردن تا بازوها را برای تشخیص اینکه آیا مشکل عصب ناشی از گردن یا مربوط به قسمت‌های پایینترو بازو است، تجویز می‌کند.
• با این وجود، اکثر پزشکان پیش از تجویز آزمایشات الکتریکی، از اشعه ایکس و سایر انواع درمان‌ها استفاده می‌کنند. آزمایش‌های الکتریکی فقط زمانیکه تشخیص واضح نباشد، مورد نیاز هستند.
• اگر پزشک آزمایشات الکتریکی را تجویز کند، چندین آزمایش الکتریکی برای بررسی عملکرد مطلوب عصب‌ها در دسترس هست که الکترومیوگرافی (EMG) یکی از آن آزمایش‌ها است. الکترومیوگرافی برای اندازه‌گیری مدت زمانی که طول می‌کشد تا عضله پس ازدریافت سیگنال حرکت ازعصب، شروع به حرکت کند، بکار برده می شود. اگر فشار عصبی ناشی از رادیوکلوپاتی بر روی قدرت عضلات تاثیر گذاشته باشد، عضله کندتر به سیگنال پاسخ خواهد داد.
• تحریک ریشه عصبی گردن (CRS) آزمایش الکتریکی دیگری است که بجای EMG مورد استفاده قرار می‌گیرد. در آزمایش تحریک ریشه عصبی گردن، سوزن کوچکی را در پشت گردن و داخل عصب در ناحیه‌ای که عصب از ستون فقرات خارج می شود قرار می‌دهند. سپس عملکرد عضلات از جمله عضلات جلو و عقب بازو و در امتداد سطح داخلی ساعد مورد بررسی قرار می‌گیرد. پزشکان از این بررسی عملکرد برای مشخص کردن عصبی که دچار مشکل است استفاده می‌کنند.

سندرم دیسک گردن چگونه درمان می‌شود؟ 

معمولا درمان محافظه‌کارانه اولین اقدامی است که توسط پزشک برای درمان دژنراسیون دیسک گردن توصیه می شود.

• روش درمانی متداول برای بیمارانی که دچار درد گردن هستند اما هیچگونه نشانه‌ای از فشردگی ریشه عصب و یا ضعف عضلانی در آنها رخ نداده است، استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) و داروهای ضد درد همراه با فیزیوتراپی است.
• امکان تجویز شل کننده‌های عضلانی نیز وجود دارد و همچنین از بسته‌های یخ می‌توان برای کاهش تورم و التهاب گردن استفاده کرد. داروهای ضد التهاب‌ جایگزین و مکمل‌های ضد درد طبیعی، دوره درمانی دیگری را برای بیمارانی که نگران عوارض جانبی داروها هستند ارائه می‌دهند.
• دستکاری ستون فقرات از طریق روش‌های درمانی کایروپراکتیک و استئوپاتیک در برخی موارد مفید است اما این روش‌ها را باید با احتیاط بکار برد زیرا این نوع درمان‌ها ممکن است منجر به وخیم شدن بیماری زمینه‌ای موجود مانند استنوزیس ستون فققرات گردن شوند.
• برای مدت زمان کوتاهی از گردنبندهای طبی نرم برای استراحت عضلات گردن استفاده می‌شود. استفاده طولانی مدت از گردنبندهای طبی احتمالا منجر به آتروفی عضلات می‌شود، بنابراین استفاده از آن توصیه نمی شود.
• احتمالا از گردنبندهای طبی به مدت دو روز برای استراحت گردن استفاده کنند اما پس از آن تمرینات تقویتی و کششی متحرک، ملایم و تحت نظارت برای گردن انجام شود.
• کشش گردن در برخی بیماران باعث کاهش علائم می شود.
• استفاده از بالش‌های گردن درد در کاهش علائم دیسک گردن موثر است.
• برای بیمارانی که از ضعف عضلات و درد ناشی از فشردگی ریشه عصب یا نخاع رنج می برند، انجام عمل جراحی به عنوان اولین اقدام درمانی تجویز می شود. ضعف عضلات نشاندهنده اینست که عصب‌ها دچار آسیب دیدگی شده‌اند و در این حالت کاهش فشار تحمیل شده بر عصب‌ها اولویت اورژانسی در پروسه درمان است.
• از تزریق استروئید اپیدورال برای گردن استفاده نمی‌شود زیرا استفاده از این روش در گردن بدلیل ساختار و وجود فضاهای تنگ در گردن و همچنین خطر آسیب رساندن به این ناحیه، بسیار پیچیده‌تر از استفاده این تزریقات برای ستون فقرات کمر (لومبار) است. در مواردی که درد بازو و ضعف بدلیل رادیکولوپاتی در بیمار رخ بدهد، امکان بکارگیری تزریق استروئید گردن وجود دارد.

نکاتی دیگر درباره‌ی کاهش علائم دیسک گردن 

بایدها و نبایدها در روند مدیریت سندرم دیسک گردن:

• در هنگام نشستن و راه رفتن از شیوه‌ها و حالت صحیح استفاده کنید.
• هنگام مسافرت با وسیله نقلیه موتوری همیشه از کمربند ایمنی استفاده کنید.
• زمانیکه در رختخواب دراز کشیده‌اید، بالش را زیر سر و گردن خود قرار دهید.
• تمرینات روزانه که توسط پزشک تائید شده‌‌اند را انجام دهید. به آرامی گردن خود را کشش داده و خم کنید. وزن نرمال خود را حفظ کنید.
• اگر علائم دیسک گردن شما وخیم‌تر شد و یا با ضعف جدیدی مواجه شدید، به پزشک مراجعه کنید.
• اگر در راه رفتن دچار مشکل شده‌اید، ضعف دارید، قادر به حرکت دادن اندام‌های خود نیستید و یا اگر کنترل روده ومثانه خود را از دست داده‌اید، به پزشک مراجعه کنید.
• ضربه به ستون فقرات گردن را به حداقل برسانید. در ورزش‌های برخوردی از تجهیزات و لباس‌های محافظ استفاده کنید.
• به شکستن قولنج گردن عادت نکنید.
• تا زمانیکه پزشک دستور نداده به محل کار خود برنگردید.
• تا زمانیکه با پزشک خود مشورت نکرده‌اید، فعالیت‌های سنگین و دشوار را انجام ندهید.
• تا زمانیکه درد شما بدون نیاز به دارو متوقف نشده، رانندگی نکنید.