درمان تریگرپوینت یا نقاط ماشه ای (نقاط دردناک عضلانی)

نقاط ماشه‌ای میوفاسیال نقاط برجسته یا گره‌هایی در عضلات هستند که می‌توانند باعث ایجاد درد موضعی و یا درد انتشاری در مناطق دور شوند. همه‌ی افراد این نقاط را دارند ولی در برخی از افراد این نقاط به شدت دردناک و ناتوان کننده می‌شوند و می‌توانند دردهای متناوب و یا ممتد ایجاد کنند. در دیگر افراد، این نقاط تنها نسبت به لمس حساس بوده ولی ممکن است سفت شده باشند. یک تریگرپوینت تحریک شده می‌تواند درد انتشاری ایجاد کند. بدین معنی که ممکن است میگرن و یا سردردهای تنشی شما در اثر تحریک یک نقطه‌ی ماشه‌ای در گردن یا شانه ایجاد شده باشد. درد در بخش تحتانی یا فوقانی کمر و درد سیاتیک و درد مفاصل ممکن است در اثر تحریک تریگر پوینت‌های باسن یا شکم باشند. تکنیک‌های درمانی تریگر پوینت می‌توانند درد کمر، شانه‌ها، گردن، سر، سیاتیک و یا مفاصل را تسکین دهند.

تریگر پوینت یا نقطه‌ی ماشه‌ای چیست؟

تریگر پوینت (نقاط دردناک عضلانی) به نقاط گره‌ای متراکم در عضلات گفته می‌شود. این گره‌ها همانند یک نخود در عمق عضله لمس می‌شوند و ممکن است اندازه‌ی آن‌ها به بزرگی انگشت شست دست باشد. این نقطه سبب انقباض رشته‌های عضلانی متصل به خود شده و درنتیجه یک نوار منقبض در عضله را ایجاد می‌کند که می‌توان با دست آن را لمس کرد. این نقاط ماشه‌ای در عضلات و در غلاف نازک آن‌ها (به نام فاسیا یا فاشیا) وجود داشته و با نام نقاط ماشه‌ ای میوفاسیال شناخته می‌شوند. نقاط ماشه‌ای در بافت‌های دیگری از جمله پوست، رباط‌ها، تاندون‌ها و بافت اسکار نیز وجود دارند.

علت ایجاد نقاط ماشه‌ای

این نقاط به دلیل آسیب‌های ناشی از حوادث، فعالیت‌های ورزشی، شرایط شغلی و بیماری‌ها به وجود می‌آیند. همچنین، علل دیگری مانند فشار طولانی‌مدت و تکراری بر عضلات به دلیل وضعیت نامناسب بدن و انجام حرکات تکراری می‌توانند باعث ایجاد این نقاط شوند. فشارهای فیزیکی و روانی نیز می‌توانند به صورت مکرر نقاط ماشه‌ای را تحریک کنند. درد میوفاسیال تقریباً مسئول ۸۵ درصد از دردهایی است که افراد احساس می‌کنند. درد میوفاسیال می‌تواند به صورت حاد و یا مزمن به دلیل تحریک تریگرپوینت‌ها رخ دهد و یک عارضه شایع تلقی می‌شود. از جمله عللی که باعث دائمی شدن درد میوفاسیال می‌شوند و معاینه و درمان آن را ضروری می‌کنند می‌توان موارد زیر را نام برد:

• وضعیت و حالت نامناسب بدن
• استفاده‌ی بیش‌ازحد ازعضلات
• بی‌تحرکی طولانی‌مدت
• اختلالات خواب
• ناهماهنگی در وضعیت بدن
• مشکلات تغذیه

انواع نقاط ماشه‌ای

• نقطه‌ی ماشه‌ای غایب: احساس درد خفیف و یا عدم احساس درد به هنگام لمس
• تریگر پوینت فعال: بدن لمس کردن باعث ایجاد درد ناگهانی و دردهای انتشاری می‌شود. ممکن است نسبت به لمس حساس باشد ولی درد ناشی از آن در نقطه‌ی دیگری احساس می‌شود (درد انتشاری).
• نقطه‌ی ماشه‌ای ضمیمه: در محلی قرار گرفته است که عضله به تاندون متصل می‌شود.
• تریگر پوینت مرکزی: وجود مقادیر کلسیم اضافی در نقطه‌ای که تریگرپوینت وجود دارد.
• نقطه‌ی ماشه‌ای پوستی: در پوست یافت می‌شود. نقاط ماشه‌ ای پوستی یکی از علل بالینی حساسیت بیش ‌از حد نسبت به درد است.
• نقاط ماشه‌ای مثبت کاذب.: نسبت به لمس حساس بوده و باعث ایجاد دردهای انتشاری می‌شود ولی با الگوهای شناخته شده مطابقت ندارد.
• تریگر پوینت میوفاسیال: در بافت‌های همبند یافت می‌شود.
• تریگر پوینت فتق شده: یک بیرون‌زدگی غیرطبیعی بافتی از درون فاسیا که درون خود دارای نقطه‌ی ماشه‌ای است.
• تریگر پوینت کلیدی میوفاسیال: مسئول فعال کردن یک یا چند نقطه‌ی ماشه‌ای از نقاط اطراف می‌باشند.
• نقاط ماشه‌ای نهفته: نقاط ماشه‌ای نهفته تنها زمانی که فشرده می‌شوند ایجاد درد می‌کنند.
• نقاط ماشه‌ای متحرک: در مرکز فیبرهای عضلانی (باوجود چند مورد استثنا) قرار گرفته است.
• نقاط ماشه‌ای پریوستئال: در لایه‌های پوشاننده‌ی استخوان‌ها یافت شده و یکی از علل اصلی ایجاد درد می‌باشند. این نقاط همانند نقاط ماشه‌ای موجود در عضلات و ساختارهای فاسیا، درد انتشاری نیز ایجاد می‌کنند.
• تریگر پوینت ثانویه: یک نقطه‌ی ماشه‌ای در یک عضله که در اثر فشار بیش ‌از حد و تحریک تریگر پوینت عضله‌ی دیگر فعال می‌شود.

درمان

دارودرمانی

موارد خفیف درد را می‌توان با استفاده از داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه مانند تیلنول و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) ازجمله آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن درمان کرد.

تزریق در نقاط ماشه‌ای

تزریق در نقاط ماشه‌ای (TPI) ممکن است برای برخی از افراد یک گزینه برای از بین بردن درد باشد. تزریق در تریگر پوینت روشی است که برای تسکین نقاط دردناک در عضلات دارای نقاط ماشه‌ ای و یا گره‌های عضلانی که در زمان انقباض ممتد عضله ایجاد می‌شوند مورد استفاده قرار می‌گیرد. تزریق به نقاط ماشه‌ای می‌تواند تأثیر مناسبی داشته باشد ولی تنها زمانی استفاده از این روش توصیه می‌شود که دیگر روش‌های درمانی اجرا شده باشند.

فیزیوتراپی

روش‌های درمانی فیزیوتراپی عبارت‌اند از درمان‌های دستی، ماساژ، طب فشاری، اولتراسوند تراپی، تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست (TENS)، اسپری اتیل کلرید، تکنیک‌های کششی و تزریق به تریگرپوینت‌ها.

لیزر درمانی

لیزر درمانی سرد برای هدف قرار دادن نقاط ماشه‌ای و تحریک بافت‌های عمیق با پروتون‌های لیزری مناسب است. لیزر تراپی سرد مدت‌زمان بهبودی را کاهش داده، درد را از بین برده، گردش خون را تقویت کرده و باعث تسکین تورم می‌شود.

رهاسازی فشار از روی نقاط ماشه‌ای

میوتراپی نقاط ماشه‌ای عبارت است از وارد کردن فشار متمرکز و متغیر بر روی نقاط گرفتگی عضلانی و نقاط ماشه‌ای. این فشار توسط انگشتان، قوزک انگشتان و یا آرنج در دوره‌های زمانی 10 تا 30 ثانیه‌ای وارد شده و می‌تواند به شکل مؤثری باعث تسکین گرفتگی‌های عضلانی و نقاط ماشه‌ای شود. در روش رهاسازی فشار تریگرپوینت‌ها، هدف شل کردن عضله است تا لاکتیک اسید ذخیره شده در آن‌ها خارج شده و گردش خون و اکسیژن تقویت شود. بدین ترتیب اسید لاکتیک بیشتری در عضله تجمع پیدا نخواهد کرد.

ماساژ عمیق

در روش ماساژ عمیق، فشار ملایمی بر روی بافت‌ها و بر روی پوست قرار گرفته بر روی عضلات وارد شده و بدون حرکت دادن پوست، بافت‌های زیر آن را حرکت می‌دهد. این ماساژ چندین بار در روز انجام شده و به‌تدریج نقاط ماشه‌ ای را از بین می‌برد.

ماساژ کششی

در این نوع ماساژ، از فشار انگشتان دست برای نگه‌داشتن نقطه‌ی ماشه‌ای استفاده می‌شود و سپس عضلات تا حد امکان کشیده می‌شوند. این نوع ماساژ، به علت نیاز به دقت در تعیین موقعیت دقیق تریگر پوینت و نیز درک صحیح از روش کشش عضله، به طرزی کمی دشوارتر است.

درمان دستی

درمان دستی یک واژه‌ی کلی است که برای بسیاری از روش‌های منیپولاسیون بافت نرم و به‌منظور بهبود گردش خون، شل کردن عضلات، افزایش دامنه‌ی حرکتی و بالا بردن سطح اندورفین مورد استفاده قرار می‌گیرد. تکنیک‌های ماساژ و درمان دستی متعددی وجود دارند که می‌توانند به‌خوبی تریگر پوینت‌ها را درمان کنند. ماساژ عمیق بافت‌ها، ماساژ رولفینگ و تکنیک رهاسازی فعال (ART) ازجمله تکنیک‌های کارآمد ماساژ برای غیرفعال کردن نقاط ماشه‌ ای هستند.

اسپری خنک‌کننده و کشش

استفاده از اسپری خنک‌کننده و کشیدن عضلات یک روش فوق‌العاده برای درمان نقاط ماشه‌ای است. این روش با استفاده از یک اسپری تبخیر شونده‌ی خنک‌کننده و سپس کشیدن ملایم عضلات در زمانی که درد از ناحیه‌ی نخاعی “تسکین پیدا کرده است” می‌تواند نقاط ماشه‌ای را درمان کند.

ورزش

تمرینات کششی برای عضله‌ی آسیب دیده با استفاده از غلتک هر 60 تا 90 دقیقه یک بار برای درمان تریگر پوینت مناسب است. این کار به مغز می‌فهماند که حرکت‌های دیگری نیز قابل انجام هستند و مغز محدودیت‌های عضله را کاهش می‌دهد. مهم است که تنها تا جایی که احساس فشار ملایمی می‌کنید تمرین کششی را ادامه دهید و نباید به‌هیچ‌عنوان احساس درد کنید. چرا که سیگنال‌های درد باعث محدودیت در حرکت شده و باعث فعال شدن دوباره‌ی تریگرپوینت‌ها می‌شوند.

برای درمان نقاط ماشه ای روش های دیگری ازجمله تزریق اوزون، سوزن خشک و … نیز وجود دارد.