استخوان پاشنه بزرگترین استخوان از بین 26 استخوان پای انسان است که دارای 33 مفصل و شبکه ای بیش از 100 تاندون، عضله و رباط است. مانند تمام استخوان‌ها، تحت تأثیرات بیرونی است که می‌تواند بر یکپارچگی و توانایی نگه داشتن ما روی پاها تأثیر بگذارد. درد پاشنه، که بعضاً ناتوان کننده است، می‌تواند در قسمت جلویی، پشت یا پایین پاشنه پا ایجاد شود.
درمان زودرس ممکن است شامل داروهای ضد التهاب خوراکی یا تزریقی، توصیه‌های مربوط به ورزش و استفاده از کفش، نوار چسب یا باند بستن، یا استفاده از کفی کفش یا ارتز باشد. نوار چسب زدن یا باند بستن از پا پشتیبانی می‌کند، ماهیچه‌ها و تاندون‌های تحت فشار را در حالت آرامش فیزیولوژیکی قرار می‌دهد. ممکن است از فیزیوتراپی همراه با چنین درمان‌هایی استفاده شود.
علت درد پاشنه پا
با توجه به این، تعجب آور نیست که دلایل زیادی برای درد پاشنه پا وجود دارد. اگرچه تصمیم گیری در مورد وضعیت شما بهتر است به عهده پزشک تان باشد، اما دانستن اطلاعات بیشتر در مورد این دلایل می‌تواند به شما کمک کند تا برای آن مشاوره آماده شوید.
معمول
دو علت شایع درد پاشنه پا، ورم کف پا و التهاب مفصل آشیل است.
ورم کف پا
فاسییت کف پا به تحریک و التهاب نوار بافتی محکمی اشاره دارد که قوس پا را تشکیل می‌دهد و استخوان پاشنه پا را به پایه انگشتان پا متصل می‌کند. درد شدید، تیز یا ضربان ناخنک مانند کف پا در قسمت پایین پاشنه پا احساس می‌شود و با تحمل وزن پس از استراحت، مثلا هنگام برداشتن اولین قدم‌های صبح یا هنگام ایستادن پس از نشستن طولانی مدت ایجاد می‌شود.
اگر فاسییت کف پا برای مدت طولانی ادامه یابد، خار پاشنه یک برآمدگی استخوانی ممکن است در جایی که فاسیا به استخوان پاشنه شما متصل می‌شود، ایجاد شود. در موارد نادر ممکن است ناحیه کف پا پاره شود. درد پارگی فاسیای کف پا شدید، شدید و ناگهانی است و ممکن است تورم و کبودی نیز وجود داشته باشد.
تاندونیت آشیل
تاندونیت آشیل به التهاب تاندون آشیل اشاره دارد یک تاندون بزرگ طنابی مانند که به پشت استخوان پاشنه شما متصل می‌شود.
درد سفت کننده یا سوزاننده تاندونیت آشیل در بخشی از تاندون قرار دارد که کمی‌بالاتر از استخوان پاشنه است. تورم خفیف در اطراف تاندون و سفتی صبحگاهی در پاشنه و ساق پا نیز اغلب تجربه می‌شود.
تاندونیت آشیل معمولاً در اثر استفاده بیش از حد (به عنوان مثال، بیش از حد دویدن و یا گرم نشدن عضلات ساق پا) ایجاد می‌شود. خار استخوان در اثر پوشیدن کفش‌های نامناسب یا آرتروز نیز ممکن است منجر به تاندونیت آشیل شود.
به ندرت تاندون آشیل پاره می‌شود. این وضعیت به طور معمول در نتیجه انجام یک نوع فعالیت بدنی شدید اتفاق می‌افتد که در آن پا ناگهان چرخش داشته باشد (مانند بسکتبال یا تنیس). علاوه بر درد شدید در پاشنه، برخی از افراد این گونه گزارش می‌کنند که هنگام پارگی تاندون یک “صدای پاپ” یا “ضربه محکم و ناگهانی” شنیده می‌شود.
دلایل کمتر رایج
سایر دلایل درد پاشنه پا نیز باید در نظر گرفته شود، حتی اگر قبلاً این ناراحتی را تجربه کرده باشید و یکی از موارد فوق را داشته باشید:
سندرم تارسال تونل
سندرم تونل تارسال یک بیماری عصبی است که در آن یک عصب بزرگ در پشت پا گیر می‌افتد. درد تونل تارسال، به صورت درد و سوزش توصیف می‌شود، ممکن است در پاشنه احساس شود اما بیشتر در پایین پا و نزدیک انگشتان پا دیده می‌شود. مشابه سندرم تونل کارپال در دست، ممکن است بی حسی و سوزن سوزن شدن وجود داشته باشد و درد اغلب در شب بیشتر می‌شود.
شکستگی فشاری
شکستگی فشاری در پا و پاشنه معمولاً در ورزشکاران یا دونده‌های مسافت‌های طولانی رخ می‌دهد که مسافت پیموده شده خود را در یک مدت کوتاه افزایش می‌دهند. فشار مکرر روی استخوان پاشنه در نهایت منجر به شکستگی می‌شود.
سایر عواملی که احتمال ابتلا به شکستگی فشاری در فرد را افزایش می‌دهد عبارتند از:
- توده استخوانی کم (استئوپنی)
- داشتن اختلال در غذا خوردن، مانند بی اشتهایی یا پرخوری
- تجربه دوره‌های ماهانه نامنظم و عدم قاعدگی
شکستگی فشاری باعث درد قابل توجهی می‌شود که با فعالیت شدت می‌یابد و با استراحت بهبود می‌یابد. علاوه بر درد، تورم همراه با حساسیت به لمس در ناحیه شکستگی استخوان نیز وجود دارد.
کبودی پاشنه
کبودی پاشنه پا باعث درد شدیدی در قسمت زیر پاشنه پا می‌شود. این امر ممکن است بعد از ضربه (به عنوان مثال، فرود آمدن بعد از پرش بلند یا پا گذاشتن روی سنگ) یا تمرینات بیش از حد همراه با تحمل وزن (به عنوان مثال، دویدن در مسافت‌های طولانی در کفش‌های دارای بالشتک ضعیف)
آتروفی پد پا
در بزرگسالان مسن تر، چربی بالشتک پاشنه شما ممکن است دچار تحلیل یا تجزیه شود. برخلاف فاشیتیس کف پا، درد آتروفی پد چربی در صبح وجود ندارد اما با فعالیت در طول روز بدتر می‌شود.
سندرم پد پاشنه به دلیل نازک شدن این پد چربی است که ناشی از ضربه میباشد، مانند کوبیدن مداوم پا در دونده‌های ماراتن یا فشار وارد شده به پا به دلیل چاقی. این وضعیت باعث ایجاد یک درد عمیق و دردناک در وسط پاشنه می‌شود که با فعالیت تحمل وزن بدتر می‌شود.
سندرم هاگلوند (با یا بدون بورسیت)
سندرم هاگلوند، که به آن “پامپ بامپ” نیز گفته می‌شود، هنگامی رخ می‌دهد که برجستگی استخوانی در پشت پاشنه پا به کفش‌های سفت و سخت می‌مالد.
مشخص نیست که چرا بعضی از افراد دچار این برجستگی استخوانی شده اند، اما کارشناسان احتمال می‌دهند که به دلیل گرفتگی تااندون آشیل، قوس بالای پا، پوشیدن کفش‌های تنگ یا ضعیف، و یا وراثت باشد.
درد سندرم هاگلوند در پشت پاشنه پا احساس می‌شود و ممکن است با لنگیدن و علائم التهابی مانند تورم، داغی و قرمزی همراه باشد. با تحریک بافت نرم اطراف برجستگی استخوانی در پشت پاشنه پا، ممکن است بورسیت ایجاد شود.
بورسیت پاشنه دو نوع است:
- بورسیت رتروکالکانیل: التهاب بورسا (کیسه ای پر از مایع) که در زیر تاندون آشیل قرار دارد و در آنجا به پشت استخوان پاشنه متصل می‌شود
- بورسیت کالکانیل: التهاب بورسا بین تاندون آشیل و پوست شما
بورسیت رتروکالکانیل باعث ایجاد درد در قسمت اعماق پشت پاشنه می‌شود، در حالی که درد بورسیت کالکانیل در قسمت بالای تاندون آشیل شما احساس می‌شود.
سندرم سینوس تارسی
سینوس تارسی، که به آن “چشم پا” گفته می‌شود، به فضای خارج پا بین مچ پا و استخوان پاشنه اشاره دارد. این فضا اگرچه کم است اما شامل چندین رباط و همچنین بافت چربی، تاندون‌ها، اعصاب و رگ‌های خونی است.
چرخاندن مچ پا رو به بیرون اغلب این سندرم را تحریک می‌کند، که ممکن است منجر به درد در اثر فعالیت‌های همراه با تحمل وزن، احساس شلی مچ پا و مشکل در راه رفتن روی سطوح ناهموار مانند چمن یا شن باشد.
علل نادر
این علل درد پاشنه نادر است، اما ارزش این را دارد که در ذهن خود نگه دارید:
پاپول‌های پیزوژنیک
پاپول‌های پیزوژنیک برجستگی‌های دردناک، زرد یا گوشتی رنگ پاشنه هستند که نمایانگر چربی از اعماق پوست و از طریق کپسول پاشنه هستند (به آن فتق چربی می‌گویند). پاپول‌ها خوش خیم هستند و فقط در کمتر از 10 درصد موارد باعث درد می‌شوند.
علت آن ناشناخته است ، اگرچه متخصصان گمان می‌كنند كه پاپول‌ها در اثر برخورد شدید پاشنه هنگام راه رفتن به وجود آمده باشند. جالب توجه است که آنها یک کشف مشخصه پوستی در افراد مبتلا به سندرم اهلرز دانلوس از بافت همبند هستند.
عفونت استخوان پاشنه
عفونت استخوان پاشنه پا (به نام استئومیلیت) به ندرت ممکن است باعث درد شود اگرچه، برخلاف اکثر منابع درد پاشنه، درد ناشی از عفونت استخوان پاشنه پا معمولاً ثابت است. تب نیز ممکن است وجود داشته باشد.
تومور استخوان پاشنه
تومور در استخوان پاشنه پا ممکن است باعث درد شود، که معمولاً شب هنگام عمیق، خسته کننده و بدتر می‌شود.
چه موقع با دکتر تماس بگیریم
اگر از علت علائم خود مطمئن نیستید یا از توصیه‌های درمانی خاص برای وضعیت خود اطلاع ندارید، به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
در اینجا برخی از علائم مشخص وجود دارد که باید توسط پزشک ارزیابی شوید:
- عدم توانایی در راه رفتن راحت از سمت آسیب دیده
- درد پاشنه که در شب یا هنگام استراحت ایجاد می‌شود
- درد پاشنه پا که بیش از چند روز ادامه دارد
- تورم یا تغییر رنگ پشت پا
- علائم عفونت، از جمله تب، قرمزی، گرما
- علائم غیرمعمول دیگر
تشخیص
بیشتر بیماری‌های پاشنه پا فقط با داشتن سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی قابل تشخیص است. اگرچه در موارد خاص، آزمایشات اضافی مانند مطالعات تصویربرداری و یا آزمایش خون ضروری است.
تاریخچه پزشکی
سابقه پزشکی دقیق اغلب نقش اصلی تشخیص درد پاشنه پا است. بنابراین منطقی است که در ملاقات با پزشک خود در پاسخ به این سوالات اساسی آماده باشید:
- درد شما کجاست؟ (به عنوان مثال، مستقیماً روی پاشنه پا یا بالای پاشنه پا)
- درد شما چگونه است؟ (به عنوان مثال سوزن سوزن شدن یا سوزش نشان دهنده یک مشکل عصبی است، در حالی که درد تیز یا انتشاری وجود یک بافت نرم یا مشکل تاندون است)
- آیا درد شما با فعالیت‌های همراه با تحمل وزن یا هنگام استراحت رخ می‌دهد؟
- اگر درد شما با فعالیت‌های همراه با تحمل وزن رخ می‌دهد، آیا اول صبح بعد از استراحت است (مانند ورم کف پا) یا بعداً در طول روز بعد از فعالیت متوجه آن می‌شوید (مانند سندرم پد پاشنه پا) ؟
- آیا درد پاشنه شما در شب بدتر است؟ (درد در شب بیشتر در منابع مربوط به عصب و همچنین تومور دیده می‌شود).
- آیا به غیر از درد در پاشنه پا علائم دیگری مانند تب، بی حسی یا تورم را نیز تجربه می‌کنید؟
- آیا تغییراتی در فعالیت منظم و یا ضربه یا جراحتی که باعث درد پاشنه شود را به یاد می‌آورید؟
معاینه فیزیکی
در طول معاینه فیزیکی، پزشک نواحی مختلف پا، از جمله پاشنه پا، و همچنین مچ پا، ساق پا و پایین پا را بررسی و تحت فشار قرار می‌دهد. با این کار، او می‌تواند نقاط حساسیت کانونی، تورم، کبودی، بثورات یا تغییر شکل را بررسی کند. او همچنین احتمالاً راه رفتن شما را ارزیابی می‌کند، همچنین پا و مچ پا را به اطراف حرکت می‌دهد تا ببیند آیا درد ایجاد می‌کند یا نه.
تست خون
در حالی که آزمایش خون برای تشخیص درد پاشنه به طور معمول تجویز نمی‌شود، در صورت مشکوک شدن یا جهت رد یک بیماری خاص، پزشک ممکن است یک یا چند مطالعه آزمایشگاهی را تجویز کند. آزمایش پروتئین واکنش پذیر (C (CRP معمولاً برای رد عفونت انجام می‌شود.
تصویربرداری
ممکن است برای تشخیص برخی شرایط مانند شکستگی فشاری در پاشنه پا، سندرم هاگلوند، خار پاشنه یا تومور استخوان، از اشعه ایکس پاشنه پا استفاده شود. معمولا از سایر آزمایشات تصویربرداری کمتر استفاده می‌شود. به عنوان مثال، ممکن است از تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای تشخیص آسیب بافت نرم یا عفونت استفاده شود
درمان درد پاشنه پا
درمان درد پاشنه پا به علت آن بستگی دارد:
استراحت
در صورتی که با درد پاشنه مواجه هستید، یکی از اقدامات مهم که میتوانید انجام دهید، استراحت دادن به پا است. به سادگی باید روش‌هایی را برای کاهش استرس و فشار از ناحیه کف پا پیدا کنید.
در گذشته، استراحت، استفاده از یخ، فشرده‌سازی و بالابردن پا برای درمان آسیب‌های حاد اسکلتی عضلانی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
اما در سال‌های اخیر، یک روش فعال و متفاوت برای درمان التهاب کف پا به نام “مرحله محافظت” مورد توجه قرار گرفته است. این روش شامل محافظت، کنترل وزن بدن، استفاده از یخ، فشرده‌سازی و ارتفاع دهی پا است.
مرحله محافظت همچنان به عنوان مهمترین و اساسی‌ترین مرحله در درمان مورد تأکید قرار می‌گیرد. در این مرحله، قبل از شروع تمرینات، به پاهایتان استراحت دهید. این مرحله محافظت معمولاً به مدت سه تا پنج روز طول می‌کشد. فیزیوتراپیست شما می‌تواند در این مرحله به شما کمک کند و راهنمایی‌هایی برای استراحت مناسب و تعیین زمان مناسب برای شروع تمرینات، از جمله کشش ملایم و تقویت عضلات حمایتی پا و مچ پا، ارائه دهد.
طب فیزیکی
اگر درد پاشنه دارید، میتوانید از طب فیزیکی برای کاهش درد و بهبود تحرک کلی بهره مند شوید. فیزیوتراپیست شما ممکن است از روش‌های مختلفی مانند یونتوفرز یا اولتراسوند برای کمک به درمان بیماری شما استفاده کند، اگرچه شواهد کافی در دسترس نیست که نشان دهد اینها درمان‌های موثر برای درد پاشنه هستند. متخصص طب فیزیکی همچنین می‌تواند شرایط شما را ارزیابی کند تا بهترین روش برای کمک به رفع نقص بیومکانیکی شما که ممکن است باعث درد شما شود را تعیین کند.
آموزش در مورد وضعیت شما یکی از مهمترین اجزای طب فیزیکی برای درد کف پا است. متخصص طب فیزیکی شما باید بتواند برای درمان درد پاشنه پا به شما بگوید که چه کاری باید انجام دهید (و چرا این کار را انجام می‌دهید). به یاد داشته باشید، همیشه بهتر است که قبل از شروع هرگونه درمان یا رژیم خودمراقبتی با پزشک یا متخصص طب فیزیکی مشورت کنید تا یک تشخیص دقیق بدست آورید و مطمئن شوید که برای شرایط خاص شما بی خطر است.
تمرینات کششی
هنگامی که دچار ورم کف پا هستید، کشش ملایم کف پا و عضلات اطراف پا و مچ پا به بهبود تحرک شما کمک می‌کند و می‌تواند به بهبودی مطلوب منجر شود.
کشش دیواره فاشیای کف پا یک روش ساده برای بهبود ملایم فاشیای کف پا است. استفاده از حوله برای کشش عضلات ساق پا نیز ممکن است به بهبود انعطاف پذیری و تحرک عضلات اطراف پا و مچ پا کمک کند.
تقویت عضلاتی که از پای شما محافظت می‌کند
گاهی اوقات، ضعف عضلاتی که از پا و مچ پا حمایت می‌کنند ممکن است به درد پاشنه شما منجر شود. تقویت و عضلات مانند ساق پا، عضلات قدامی تیبیالیس یا عضلات پشت تیبیالیس ممکن است برای شما مفید باشد.
گرفتن حوله با انگشت نیز روشی ساده برای انقباض عضلات پای شما است که به شما کمک می‌کند قوس طبیعی پای خود را محافظت کنید. این کار شامل استفاده از انگشتان پا برای برداشتن دستمال یا حوله کوچک است.
حتماً با متخصص طب فیزیکی خود مشورت کنید تا ببینید کدام تمرینات تقویت کننده برای شما مناسب هستند.
ماساژ با بطری یخ را امتحان کنید
در مراحل حاد و اولیه مدیریت ورم کف پا، ممکن است از استفاده از یخ برای کنترل التهاب و درد مرتبط با شرایط خود بهره مند شوید.
ماساژ بطری یخ یک روش ساده و موثر برای تأمین سردی پای شما است در حالی که شما به آرامی ناحیه کف پا را ماساژ می‌دهید. کافی است یک بطری آب را فریز کرده و سپس به مدت 10 دقیقه آن را به آرامی در زیر پای خود بغلتانید.
از کفش طبی مخصوص یا کفی کفش برای حمایت از قوس پای خود استفاده کنید
تغییرات در قوس کف پا ممکن است به درد پاشنه مرتبط با ورم کف پا کمک کند. متخصص طب فیزیکی شما می‌تواند تشخیص دهد که قوس شما دچار افتادگی شده است یا به طور غیر عادی بالا آمده است و آیا این امر به درد شما منجر می‌شود یا خیر.
کفی کفش یا ارتز می‌تواند به شما کمک کند تا از قوس کف پا پشتیبانی کند و از فاسیای کف پای شما در جهت بهبودی از آسیب کمک کند. ارتزها می‌توانند از پای شما پشتیبانی کرده و به شما در حفظ حالت خنثی هنگام راه رفتن و دویدن کمک کنند.
کفی‌های کفش‌های قالب دار سفارشی ممکن است برای کمک به درمان بیماری شما لازم باشد، اما ممکن است هزینه زیادی داشته باشد. یک راه حل ساده و کم هزینه این است که ابتدا کفی‌های کفش آماده را امتحان کنید که قوس داخلی پای شما را پشتیبانی می‌کنند. اینها ممکن است پشتیبانی و تسکین لازم را برای فاشیای کف پا شما ایجاد کنند.
نوار کینزیولوژی را امتحان کنید
نوار چسب كينزيولوژي ممكن است روش ديگري باشد كه با حمايت از قوس طبيعي پاي شما حين تحريك عصبي پا و مچ پا به درمان درد پاشنه پا و ورم مفاصل كف پا کمک می‌کند.
كينزيولوژي نواری پنبه ای است که انعطاف پذیر است و می‌تواند به شما کمک کند تا از پای شما پشتیبانی کند در حالی که هنوز به پا و مچ پا اجازه می‌دهد تا به درستی حرکت کند. همچنین تصور می‌شود که این نوار به آرامی‌پوست پا و مچ پا را لیفت می‌دهد ، که ممکن است به بهبود گردش خون در ناحیه آسیب دیده کمک کند و باعث بهبودی شود.
قبل از استفاده از نوار کینزیولوژی حتماً با متخصص طب فیزیکی خود در این زمینه مشورت کنید تا تکنیک‌های مناسب را بیاموزید و مطمئن شوید که استفاده از آن برای شما بی خطر است.
کفش مناسب بپوشید
اگر درد پاشنه پا دارید باید کفش مناسب بپوشید. کفش‌های پاشنه بلند ممکن است زیبا به نظر برسند، اما در حالی که از وضعیت دردناک خود مراقبت می‌کنید، کفش‌های معقول تری را انتخاب کنید که از پای شما پشتیبانی می‌کنند.
بسیاری از افراد در خانه خود کفش نمی‌پوشند، اما اگر شما دچار ورم کف پا باشید، پابرهنه راه رفتن دردناک است (یا غیرممکن). استفاده از کفش‌های طبی در همه زمان‌ها برای برداشتن فشار از ناحیه کف پا و التیام پا لازم است.
جراحی
گاهی اوقات ممکن است فاسییت پلانتار مداوم به درمان‌های تهاجمی بیشتری مانند تزریق کورتیزون یا به عنوان آخرین راه حل، جراحی نیاز داشته باشد. اگر وضعیت شما به سرعت در حال بدتر شدن است و بیش از چند ماه طول کشید، باید با پزشک خود مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که برای درمان مشکل خود تمام تلاش خود را انجام می‌دهید.
چشم انداز بهبودی
اگرچه این احتمال به علت خاص درد پاشنه پا بستگی دارد، اما بیشتر افراد به درمان محافظه کارانه و غیر جراحی پاسخ می‌دهند. به عنوان مثال، حداقل 90٪ افراد مبتلا به التهاب کف پا در طی 6 تا 8 هفته پس از درمان محافظه کارانه، و به دنبال آن 6 تا 8 هفته آتل شبانه بهبود می‌یابند. کمتر از 5٪ افراد مبتلا به درد پاشنه پا نیاز به جراحی دارند.
اگر خیلی زود به سطح قبلی ورزش برگردید، ممکن است درد پاشنه دوباره برگردد.
پیشگیری
شما میتوانید با حفظ وزن سالم، با گرم کردن قبل از انجام ورزش و پوشیدن کفشی که قوس پا را پشتیبانی می‌کند و زیر پاشنه را پر می‌کند، به جلوگیری از درد پاشنه کمک کنید. اگر مستعد ابتلا به ورم مفصل کف پا هستید، تمریناتی که باعث کشش تاندون آشیل و فاسیای کف پا می‌شود می‌تواند به شما کمک کند تا از آسیب دیدگی مجدد ناحیه جلوگیری نمایید. همچنین میتوانید پس از انجام فعالیت‌های ورزشی پر تنش، کف پایتان را با یخ ماساژ دهید. بعضی اوقات، تنها مداخلات مورد نیاز یک دوره کوتاه استراحت و کفش‌های جدید راه رفتن یا دویدن است.
