فیزیوتراپی زانو پس از آسیب مفصل، تاندون، رباط و مینیسک زانو

فیزیوتراپی زانو یک برنامه تمرینی است که به شما در بهبود حرکت، تسکین درد زانو، افزایش جریان خون برای بهبود سریع‌تر و بازگرداندن عملکرد بدنی زانو و سطح تناسب اندام کمک می‌کند. هدف اصلی از فیزیوتراپی زانو، سهولت انجام فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، داخل و خارج شدن از رختخواب یا بالا رفتن از پله است. این می‌تواند به عنوان یک برنامه درمانی فردی تجویز شود یا با سایر روش‌های درمانی همراه باشد. فیزیوتراپی معمولاً برای کمک به شما در بهبودی بعد از جراحی‌های خاص زانو، آسیب دیدگی و مشکلات سلامتی طولانی مدت مانند آرتروز زانو انجام می‌شود. این شامل ترکیبی از آموزش، درمان دستی زانو، تمرینات زانو و روش‌هایی مانند آب درمانی، گرما و سرما تراپی، تحریک الکتریکی و اولتراسوند است.

در چه صورت فیزیوتراپی زانو نیاز است؟ 

برخی از مشکلات شایع زانو که نیاز به فیزیوتراپی دارند در زیر توضیح داده شده است:

کشیدگی یا پارگی رباط‌های زانو 

رباط‌های زانو، که شامل چهار رباط است، وظیفه نگهداری زانو در محل خود و ایجاد ثبات لازم در هنگام تغییر جهت، افزایش و کاهش سرعت را دارند. در هر طرف زانو، رباطی برای متوقف کردن حرکت به طرفین زانو (رباط های جانبی) و دو رباط در وسط مفصل زانو برای جلوگیری از جابجایی اضافی استخوان‌ها به سمت جلو و عقب (رباط های صلیبی) وجود دارد. رباط های صلیبی همچنین نقش مهمی در انتقال اطلاعات حسی مربوط به وضعیت زانو به مغز ایفا می‌کنند.

رباط‌ها معمولاً در هنگام چرخش زانو، به ویژه زمانی که وزن بر آن قرار می‌گیرد، آسیب می‌بینند. تغییر سریع جهت مانند پیچیدن در زمین فوتبال یا بازی نت بال می‌تواند عامل آسیب دیدگی آنها باشد. ضربه‌هایی مانند تکل نیز ممکن است رباط‌ها را پیچ خورده و آسیب برساند. رباط‌ها ممکن است به طور جزئی یا کامل پاره شوند. به دلیل میزان تورم که نوع آن با توجه به شدت آسیب رباط، علت آسیب و شروع ناگهانی درد متفاوت است، تشخیص این آسیب‌ها نسبتاً آسان است.

درمان فیزیوتراپی زانو شامل تشخیص دقیق، کنترل تورم و درد از طریق استفاده از یخ و فشرده‌سازی است. سپس، درمان به صورت محافظه کارانه (بدون جراحی) یا جراحی ادامه خواهد یافت، که این بستگی به شدت آسیب رباط، پایداری زانو و نتایج اسکن مفصل زانو مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. احساس ضعف و درد شدید ممکن است پس از ۳-۴ هفته اول ادامه داشته باشد.

هر دو گزینه درمان نیاز به یک دوره توانبخشی بسیار فشرده برای تحرک خوب زانو، ثبات، قدرت پا و لگن و سطح اطلاعات حسی به مغز دارد.

آسیب‌های مینیسک 

مینیسک‌های داخلی و جانبی از عجایب طراحی آناتومیکی زانو هستند. آنها به استخوان ران اجازه می‌دهند تا به زیبایی در بالای استخوان درشت نی قفل شود و جذب شوک شگفت انگیزی را در طیف وسیعی از فعالیت‌های با ضربه زیاد فراهم کند. متأسفانه به دلیل اینکه مینیسک‌ها در فعالیت‌های روزمره و ورزشی بسیار درگیر هستند، اغلب دچار آسیب شده و پاره می‌شوند. این احساس گاهی اوقات به صورت صدادادن مفصل یا قفل شدن زانو همراه با درد تجربه می‌شود.

فیزیوتراپیست‌های ورزشی معمولاً اولین کسانی هستند که این آسیب‌ها را با آزمایش تشخیصی مفصل زانو درمان می‌کنند. بسته به درجه علائم، ممکن است جراحی آرتروسکوپی برای بیمار ضروری باشد. پس از جراحی، فیزیوتراپیست شما ماساژ بافت عمیق را شروع می‌کند و یک برنامه ورزشی برای تقویت عضلات اطراف زانو می‌تواند پیش آگهی طولانی مدت را برای بازگشت به فعالیت و ورزش بهتر کند.

سندرم درد پاتلوفمورال 

اسن سندرم، همچنین به عنوان درد زانو و قدامی زانو شناخته می‌شود. این حالت معمولاً به صورت درد در جلوی زانو ظاهر می‌شود که با فعالیت‌هایی که شامل خم شدن زانو مانند بالا رفتن از پله، دویدن، راه رفتن و اسکات زدن به سمت پایین است تشدید می‌شود. دلایل زیادی از جمله تاندونیت کشکک (التهاب تاندون کشکک)، باند بیش از حد تنگ ایلیوتیبیال، صافی کف پا، لگن و گلوت ضعیف، ضعف عضلات چهار سر ران و نرم شدن غضروف زیر کشکک (کندرومالاسی کشکک) می‌توانند عامل سندرم درد پاتلوفمورال باشند.

درمان فیزیوتراپی این آسیب، به ارزیابی کامل کل زنجیره لگن-مفصل ران-زانو-مچ پا برای نقاط ضعف و تغییرات در تراز نیاز دارد. درد و تورم به موقع کنترل می‌شود. ماساژ، نوارهای درمانی و یک برنامه ورزشی برای برقراری تعادل در بلند مدت ضروری است.

آرتروز زانو 

همانند مفصل ران، آرتروز در مفصل زانو نیز شایع است. این به این دلیل است که مفصل زانو هر روز کارهای بسیاری را برای شما انجام می‌دهد. این می‌تواند باعث فرسایش و فرسودگی آهسته سطح مفصل ساخته شده از غضروف شود.

درد ناشی از آرتروز می‌تواند بسیار ناتوان کننده و دردناک باشد و در صورت محدود شدن تحرک و درد زیاد، تعویض کامل یا جزئی زانو از نظر جراحی مورد توجه قرار می‌گیرد. این در شدیدترین حالت است و اکثر افراد مبتلا به آرتروز زانو می‌توانند با تعادل مناسب یا با استراحت و ورزش، عضلات قوی‌تری را برای حمایت از مفصل زانو و پایین نگه داشتن وزن خود کنترل کنند.

درمان فیزیوتراپی زانوی آرتروز شامل ترمیم مجدد تراز خوب زانو است و اغلب شامل نگاهی بیشتر به زنجیره‌ی لگن و مفصل ران است. تحرک و ماساژ ملایم برای بازیابی حرکت بهتر زانو و یک برنامه تقویت مفصل نیز معمول است. تعادل خوب در انجام برخی از ورزش‌ها مسئله اصلی است.

سندرم باند ایلیوتیبیا 

باند ایلیوتیبیال (ITB) یک عضله و بافت سطحی است که در قسمت پایین ران از لگن به زانوی خارجی کشیده و به کشکک زانو متصل می‌شود. نقش آن تثبیت زانو و لگن در هنگام تحمل وزن و در مواردی که زانو در فعالیت‌هایی مانند دویدن یا دوچرخه سواری تحت فشار زیادی است، می‌باشد. این یکی از دلایل عمده درد مفصل لگن و زانو در دونده‌ها و واکرها است.

درد به طور معمول در زانوی خارجی یا لگن قرار دارد. ممکن است درد بیشتری در جلوی زانو در داخل و اطراف کشکک ایجاد شود زیرا موقعیت و حرکت کشکک زانو به دلیل تنگی ITB تغییر می‌کند.

درمان فیزیوتراپی این آسیب زانو شامل ماساژ عمقی بافت عضلات ITB، لگن و ران است. این همراه با یک برنامه کششی در خانه می‌تواند عضله را طولانی کرده و اصطکاک کمتری در زانوی خارجی ایجاد کند و کشکک را به یک تراز ضعیف بکشاند. درمان متعادل تا بلند مدت فیزیوتراپی، شامل یک برنامه برای ثبات لگن، مفصل ران و هسته است. این می‌تواند تعادل عضلانی خوبی را در مورد لگن و زانو تضمین کند تا از سفت شدن بیشتر یا استفاده بیش از حد از بافت ایلیوتیبیال هنگام بازگشت به دویدن یا دوچرخه سواری جلوگیری کند.

جراحی زانو 

جراحی‌هایی مانند تعویض مفصل زانو، مدت زیادی طول می‌کشد تا بهبود یابد. به طور معمول عضلات اطراف زانو و لگن ضعیف می‌شوند و دامنه حرکتی کاهش می‌یابد و بهبودی مدت زمان زیادی طول می‌کشد. درد اغلب می‌تواند شدید و ناتوان کننده باشد. افرادی که عمل جراحی شدیدی انجام داده اند، از فیزیوتراپی برای بهبود قدرت، دامنه حرکت و عملکرد بهره مند می‌شوند.

بنابراین اگر به دلیل بالا دچار درد زانو هستید، برای تسریع در بهبودی خود باید به فیزیوتراپیست مراجعه کنید.

فیزیوتراپی زانو چگونه به بیمار کمک می‌کند؟ 

معمولا جلسات فیزیوتراپی زانو شامل این موارد می شود:

• تشخیص دقیق. دانستن اینکه چه قسمتی از زانو مشکل دارد یا آسیب دیده است، بخش مهمی در درمان است زیرا به فیزیوتراپیست کمک می‌کند چه نوع درمانی برای وضعیت شما مناسب است.
• اصلاح فعالیت؛ فیزیوتراپیست، فعالیت‌هایی که علائم شما را تشدید می‌کند بررسی کرده و نحوه ی صحیح انجام کار یا فعالیتی را با کمترین فشار به زانو به شما آموزش می‌دهد.
• تسکین دهنده‌ی درد: ترکیبی از درمان‌هایی که یک متخصص فیزیوتراپی برای تسکین درد ارائه می‌دهد، شامل درمان دستی (ماساژ / تحرکات مفصلی)، بریس زانو، نوارهای درمانی، حرکات کششی و طب سوزنی است.
• تمرینات زانو؛ بسته به علت علائم، فیزیوتراپیست شما با استفاده از تخصص خود، بیومکانیک شما را تجزیه و تحلیل می‌کند تا متوجه شود چه چیزی علائم را تحریک می‌کند، و یک برنامه تمرینی متناسب با آن ایجاد می‌کند تا قدرت شما را از نو بسازد تا بتوانید همه فعالیت‌های قبلی خود را یک بار دیگر انجام دهید.

ورزش‌های مناسب در فیزیوتراپی زانو

برای مشکلات زانو، درمان شامل تقویت و کشش مفاصل و عضلات خاصی است. فیزیوتراپی برای زانو برای بهبود قدرت عضلات زانو و کاهش درد طراحی شده است. برخی از تمرینات توصیه شده برای مشکلات زانو عبارتند از:

بالا آوردن پا

به پشت دراز بکشید، یک زانوی خود را خم کنید، و پای دیگر را صاف نگه دارید و از زمین بلند کنید تا 5 ثانیه بشمارید. این می‌تواند دو بار در روز انجام شود.

حرکت پله

با پای راست خود یک قدم به اولین پله بردارید. پای چپ را بالا بیاورید و با پای راست پایین بیایید. در حرکت بعدی با پای چپ شروع کنید. این تمرین را تکرار کنید تا نفس نفس بزنید. با تمرین بیشتر، سعی کنید تعداد مراحل را افزایش دهید.

اسکات زانو

با تکیه گاه صندلی، اسکات بزنید تا جایی که زانوی شما انگشت شست پا را بپوشاند و بایستد. حداقل 10 بار تمرین را تکرار کنید. با آرامش بیشتر، سعی کنید کمی بیشتر اسکات بزنید.

کشش زانو

در لبه صندلی بنشینید و به آرامی پای آسیب دیده‌ی خود را به سمت جلو بکشید و آن را صاف کنید. این وضعیت را حدود 10 تا 15 ثانیه نگه دارید و به حالت اولیه برگردید.

چرخش مچ پا

در این تمرین، پاها را دراز کرده و روی یک سطح صاف بنشینید و تا جایی که ممکن است به آرامی پای خود را به جلو و عقب حرکت دهید.

کشش عضلات چهار سر

برای تکیه گاه، با یک دست خود را روی دیوار بایستید. با دست دیگر، پاشنه خود را بگیرید و زانوی آسیب دیده خود را به سمت باسن خود خم کنید تا در مقابل ساق پا احساس کشیدگی کنید.

شما می‌توانید در مورد تمریناتی که باید انجام دهید هر سوالی دارید با فیزیوتراپ خود در میان بگذارید. می‌توانید با تمرینات ساده شروع کنید و سپس به تمرینات پیشرفته‌تر بروید. مهم است که برنامه را دقیقاً دنبال کنید و فقط آن دسته از تمرینات را که توسط درمانگر تجویز می شود‌، تمرین کنید.